Kürt Ahmed İzzet Paşa
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kürt Ahmet İzzet paşa | |
|---|---|
 Kürt Ahmet İzzet paşa | |
| Doğum | 1871 İstanbul |
| Ölüm | 5 Ocak 1920 |
| Milliyet | Kürt |
| Meslek | Van Vilayeti Valisi,Aydın Vilayeti Valisi,evkaf nazırı ve geçiçi Osmanlı Dahiliye nazırı |
| Ebeveyn(ler) | Hüseyin paşa |
| Akraba(lar) | Kürt Fuad Paşa,Mehmed Şerif Paşa(yeğenleri) Kürt Said Paşa(üvey kardeşi) |
Kürt Ahmed İzzet Paşa, Kambur Ahmed İzzet Bey olarak da bilinir, (1871, İstanbul -1920), bir Osmanlı Kürt, vali ve bakandır.[1] Kürt Said Paşa’nın üvey kardeşi ve Mehmed Şerif Paşa ile Kürt Fuad Paşa'nın amcası Hüseyin Paşa'nın oğludur.[2]
Üsküdar Rüştiye Mektebi'ne ve daha sonra Lisan Mektebi'ne devam etti.[3]
Türk milliyetçiliğinin açık sözlü bir muhalifi[4] ve yeğeninin Mehmed Şerif Paşa'nın Osmanlı Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın bir destekçisidir.[4] İstanbul'un Kürt nüfusu üzerinde bir miktar nüfuz sahibi oldu,[5] 1912'den 1913'e kadar Van Valisi olarak görev yaptı,[5] 14 Mart 1919'da Aydın Vilayeti Valisi oldu,[6][7] ve Evkaf Nazırı[8] ve 29 Ocak 1919'da geçici Dahiliye Nazırı[9] olarak atandı.
İzmir Rum cemaatine destek olduktan sonra İngiliz elçiliğine sığınmak zorunda kaldı.[7] Yeğeni Mehmed Şerif Paşa'nın talimatıyla Osmanlı birliklerine İtilaf ve Yunan birliklerine karşı direnmemelerini emretti ve 'Zito Venizelos! çok yaşa' diye bağırdı.[10] Ancak İngiliz hükûmetini, Yunan birliklerinin müttefik çıkartmasına karışmasının geri tepeceği ve yarardan çok belaya yol açacağı konusunda uyarmıştı. Kemalistler tarafından İngiliz işbirlikçisi olarak anılmış ve onlar tarafından Kambur lakabı verilmiştir[11] Müttefikler Arası Soruşturma Komisyonu'nun 1919 tarihli raporu, ırk gözetmeksizin tüm sakinlere tarafsız davrandığını ve bölgede barışa başvurduğunu tespit etti.[12]
Somerset Arthur Gough-Calthorpe, İzmir'deki müttefik harekâtına hazırlanırken Kürt Ahmed İzzet Paşa'yı HMS Iron Duke (1912) gemisinde ağırladı.
5 Ocak 1920'de kalp krizinden öldü ve 6 Ocak'ta İzmir'deki Emir Sultan mezarlığına gömüldü. Cenazesine yerel halk, üst düzey askeri yetkililer ve memurlar katıldı.
Aldığı görevler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bab-ı Ali'de Tercüme Odası[13]
- Van Valiliği [13]
- Evkaf Nazırlığı [13]
- Dahiliye Nazırlığı (geçici) [13]
- Ahmet Tevfik Paşa'nın iki farklı kabinesinde iki kez Dâhiliye Nazırlığı
- İzmir Valiliği [13]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999
- ^ Berber, Engin (1999). Yeni onbinlerin gölgesinde bir sancak: İzmir : 30 Ekim 1918-15 Mayıs 1919. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. s. 241. ISBN 9753330952.
- ^ Erdeha, Kâmil (1975). Milli Mücadelede vilâyetler ve valiler. Remzi Kitabevi. s. 388.
- ^ a b Küçük, Hülya (2002). The Role of the Bektās̲h̲īs in Turkey's National Struggle. BRILL. s. 82. ISBN 9004124438.
- ^ a b Henning, Barbara (2018). Narratives of the History of the Ottoman-Kurdish Bedirhani Family in Imperial and Post-Imperial Contexts: Continuities and Changes. University of Bamberg Press. s. 258. ISBN 3863095510.
- ^ İzmir’in İşgali ve bir Osmanlı Valisi: Kambur İzzet Paşa, Kıbrıs Gazetesi, 22 Mayıs 2011
- ^ a b Stanford Jay, Shaw (2000). From Empire to Republic: The Turkish War of National Liberation, 1918-1923 : a Documentary Study, Volume 3, Part 1. Turkish Historical Society. s. 511. ISBN 9751612284.
- ^ Priestland, Jane (2004). Islam: 1918-1919, Volume 3 of Islam: Political Impact, 1908-1972 : British Documentary Sources. Archive Editions. s. 288. ISBN 1840970707.
- ^ "Review of Armenian Studies, Volume 5, Issues 13-16". ASAM Institute for Armenian Research. s. 145.
- ^ Çalislar, Ipek (2013). Madam Atatürk: The First Lady of Modern Turkey. Saqi. s. 89. ISBN 0863568475.
- ^ Coşkun, Alev (2020). Ataturk's planning of the Turkish revolution: The unknown 6 months in Istanbul. Ataturk Research Center CT. s. 42.
- ^ Erhan, Çağrı (1999). Greek Occupation of Izmir and Adjoining Territories: Report of the Inter-Allied Commission of Inquiry (May-September 1919). SAM. s. 55.
- ^ a b c d e Öztoprak, İzzet (2 Mart 2016). "Ahmed İzzet Bey". Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023.