Kazakistan'da 1932-1933 yıllarında yaşanan kıtlık

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kazak felaketi[1][2] olarak da bilinen 1930-1933 Kazak kıtlığı, Sovyet Kazakistan'da 1,3 milyonu[3] etnik Kazak olan 1,5 milyon insanın öldüğü bir kıtlıktı. Tüm Kazakların tahmini %38[4] ila 42'si[5] bu kıtlık sırasında öldü, bu oran 1930-1933 Sovyet kıtlığı tarafından öldürülen herhangi bir etnik grubun en yüksek yüzdesi. Diğer kaynaklar, 2 milyon ila 2.3 milyon kadarının öldüğünü belirtmektedir.[6]

Kazakistan'da 1932-1933 yıllarında yaşanan kıtlık
'
Kazakistan'da 1897–1970 arası yaşayan başlıca etnik gruplar. Kazak ve Ukraynalıların sayısı 1932-33 kıtlığı yüzünden azalmıştır
ÜlkeSovyetler Birliği
BölgeKazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Toplam ölü1,5 - 2,3 milyon arası
NedenlerFilipp Goloshchekin komutasındaki kolektivizasyon. Sovyet ve bazı Kazak çalışmaları kıtlığı Goloshchekin soykırımı olarak adlandırıyor.
Demografik etkiKazak nüfusunun 38 ila %42'si öldü

Bu olay, Kazakistan'da Goloşçiyokin Katliamı (Kazakça: Голощекиндік геноцид) olarak da anılmaktadır.[7] Zira Filip Goloşçiyokin, o dönemlerde, Kazakistan'da yürütülmekte olan Sovyetleştirme işleminin sorumlusuydu.

Kazakistan'da 1919–1922 yıllarında yaşanan kıtlıktan 10-15 yıl sonra, Sovyetleştirme nedeniyle yaşanan bu ikinci felaket, Kazakistan'ın nüfusunun neredeyse yarıdan fazlasının yitirilmesi sonucunu doğurdu.[8]

Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Almatı'da kıtlak kurbanları için yapılmış anıt

Kıtlıklar yüzünden yitirilen canlar sebebiyle, Kazaklar kendi ülkelerinde azınlık durumuna geldiler. Kazaklar ancak 1990'larda yeniden en büyük etnik grup haline gelebildi. Kıtlıktan evvel Kazaklar toplam nüfusun %60'nı oluştururken, kıtlık sonrası bu oran %38'e gerilemişti.[7][9][10][11]

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Damira İbrahim - Vahit Türk. KAZAKİSTAN’DA KIZIL KITLIK 1929-1933 - Stalin’e Mektuplar Anılar Röportajlar- Bilge Yayıncılık Ekim 2016
  • Conquest, Robert, «The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror — Famine», (Edmonton: The University of Alberta Press in Association with the Canadian Institute of Ukrainian Studies, 1986).
  • Sahni, Kalpana. Crucifying the Orient : Russian orientalism and the colonization of Caucasus and Central Asia. Bangkok : White Orchid Press, 1997
  • I. Ohayon, La sédentarisation des Kazakhs dans l’URSS de Staline, collectivisation et changement social, Paris, maisonneuve et Larose, 2006

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Brandenberger, David (2005). "Stalin's Last Crime? Recent Scholarship on Postwar Soviet Antisemitism and the Doctor's Plot". Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 6 (1): 187-204. doi:10.1353/kri.2005.0001. ISSN 1538-5000. 
  2. ^ Levene, Mark (12 Ocak 2018). Devastation: Volume I: The European Rimlands 1912-1938 (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-250941-3. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  3. ^ "The Kazakh Famine of 1930-33 and the Politics of History in the Post-Soviet Space | Wilson Center". www.wilsoncenter.org (İngilizce). 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  4. ^ Pianciola, Niccolò (1 Ocak 2004). "Famine in the steppe". Cahiers du monde russe. 45 (45/1-2): 137-192. doi:10.4000/monderusse.2623. ISSN 1252-6576. 
  5. ^ Getty, J. Arch (John Arch); Manning, Roberta Thompson (1993). Stalinist terror : new perspectives. Library Genesis. Cambridge ; New York : Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-44125-4. 
  6. ^ "The Forgotten Famine". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  7. ^ a b Қазақстан тарихы: Аса маңызды кезеңдері мен ғылыми мәселелері. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдык- гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / М.Қойгелдиев, Ә.Төлеубаев, Ж.Қасымбаев, т.б. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. — 304 бет,суретті. ISBN 9965-36-106-1
  8. ^ "Во время голода в Казахстане погибло 40 процентов населения". 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017. 
  9. ^ Pianciola, Niccolo (2001). "The Collectivization Famine in Kazakhstan, 1931–1933". Harvard Ukrainian Studies. 25 (3–4). Harvard Ukrainian Research Institute. ss. 237-251. JSTOR 41036834. PMID 20034146. 
  10. ^ Татимов М. Б. Социальная обусловленность демографических процессов. Алма-Ата,1989. С.124
  11. ^ http://world.lib.ru/p/professor_l_k/070102_koval_drujba.shtml 9 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - "Запомнил и долю казахов в пределах своей республики - 28%. А за тридцать лет до того они составляли у себя дома уверенное большинство"
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazakistan%27da_1932-1933_yıllarında_yaşanan_kıtlık&oldid=31121096" sayfasından alınmıştır