Kitap kapağı

Kitap kapağı, bir kitabın sayfalarını birbirine bağlamak için kullanılan herhangi bir koruyucu kaplamadır. Bez ya da deri ciltli ciltler ve ciltsiz ciltler arasındaki bildik ayrımın ötesinde, şömizler, spiral ciltler ve on dokuzuncu yüzyıl "mukavva" ve geleneksel el ciltleme türleri gibi daha eski formlar gibi başka alternatifler de vardır. "Kitap Kapağı" terimi genellikle masaüstü yayıncılıkta bir kitabın kapağında yer alan resim ve metin düzenlemesi için kullanılır. Bu makale, modern mekanik olarak üretilmiş kapaklarla ilgilidir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

On dokuzuncu yüzyılın başlarından önce, hazine ciltlerindeki lüks Orta Çağ el yazmaları söz konusu olduğunda altın, gümüş ve mücevher gibi malzemeler kullanılarak kitaplar elle ciltleniyordu. Yüzlerce yıldır kitap ciltleri, pahalı bir şekilde basılmış veya el yapımı sayfalar için koruyucu bir araç ve kültürel otoritelerine dekoratif bir hediye olarak işlev görmüştü. 1820'lerde, mekanik kitap ciltleme tekniklerinin aşamalı olarak tanıtılmasıyla bir kitabın nasıl ele alınacağı konusunda büyük değişiklikler meydana gelmeye başladı. Buharla çalışan preslerin ve mekanik olarak üretilen kağıtların ortaya çıkması sayesinde kitaplar çok ucuz hale geldiğinde, kitapların elle ciltlenmesi birim başı maliyeti olarak mantıksız bir hal aldı (öyle ki elle ciltleme kitabın kendisinden daha pahalı bir iş halini aldı) ve kullanılan temel malzemeler önce kumaş ve kağıt mukavvaya, ardından da suni deriye dönüştü.

Çağdaş kitap kapakları sadece üretilmesi daha ucuz olmakla kalmadı, aynı zamanda renkli litografi ve daha sonra noktalı resimleme işlemleri kullanılarak basılabilir oldu. On dokuzuncu yüzyıl poster sanatçılarından ödünç alınan teknikler, tıpkı profesyonel grafik tasarım uygulaması gibi kitap endüstrisine de yavaş yavaş sızdı. Kitap kapağı, sayfalar için bir korumadan daha fazlası haline geldi, reklam işlevini üstlendi ve içindeki metinle ilgili bilgileri iletir oldu.

Kapak tasarımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitap kapağı tasarımı, kökenleri çok eskiye gittiğinden, grafik tasarım disiplini içinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Bu alanda çalışan tasarımcılar, daha sonra tasarımın genel ilkelerinin belirlenmesi noktasına, birçok öncü buluşa imza atmıştır. Yirminci yüzyılın başında Arts and Crafts ve Art Nouveau hareketleri, kitap kapağı tasarımında modern bir rönesansı teşvik etti ve kısa süre sonra Avrupa, Londra ve New York'taki daha girişimci yayıncılar aracılığıyla büyüyen kitlesel kitap endüstrisine sızmaya başladı. İlk radikal modern kapak tasarımlarından bazıları 1920'lerde Sovyetler Birliği'nde Alexander Rodchenko ve El Lissitzky gibi avangardistler tarafından üretildi. Sarı Kitap'ın (1894–5) ilk dört cildindeki çarpıcı kapakları sayesinde, oldukça etkili bir diğer erken kitap kapak tasarımcısı Aubrey Beardsley'di .

Savaş sonrası dönemde, kitap endüstrisi ticari olarak rekabetçi hale geldikçe kitap kapakları hayati önem kazandı. Kapaklar artık kitabın stili, türü ve konusu hakkında ayrıntılı ipuçları verirken, pek çok kişi satışları arttırır umuduyla tasarımı sınırlarını zorluyor.

Kitap kapak tasarımları, kültürlerin farklı estetik zevkleri ve beklentileri dolayısıyla ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Amerikan kapak tasarımı kültürü daha iri ve öne çıkan tipografik öğelere önem verirken, Avrupa pazarı daha dingin, daha rasyonel tasarımlara ağırlık verir. Türk kapak tasarımları da tarih boyunca büyük ölçüde Avrupa'daki genel anlayış ve akımlardan etiklenmiştir. ABD'de genelde yayıncı logoları kitabın ön kapağında yer almazken, Avrupa ve Türk yayıncıları yayınevi logolarına kitabın hem önünde, hem sırtında yer verir.

Günümüzde birçok dünyaca ünlü Türk kitap kapağı tasarımcısı bulunmaktadır.

İnternet çağı, kitapların çevrimiçi olarak sunulması ve tanıtılmasına yardımcı olan iki boyutlu bir dijital formdaki rolünü sürdürdüğü için muhtemelen kitap kapağının önemini azaltmadı.

Çevreleyen kapaklar da yaygındır.

İçindekiler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ön kapak içeriği genellikle şunlar olabilir:
  • Romanlar için büyük harflerle roman başlığı, yazar adı, slogan (kanca) ve yayıncının logosu ya da simgesi (köşede)
• Arka kapak ('alt kapak' olarak da adlandırılır) içeriği genellikle şunlar olabilir:
  • Romanlar için, çekici bir şekilde öykünün ipucunu veren bir arka kapak metni veya teaser.
  • Yazarın bir resmi.
  • Özet

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kitap ciltleme - bir kitabı fiziksel olarak bir araya getirme süreci
• Bir kitabı, kapağında veya ceketinde bir kitabın tasviri ile kitabın içeriği arasındaki algılanan farktan türetilen bir cümle olan kapağına göre yargılamayın.