Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Şu madde dizisinin bir parçasıdır:
Kuzey Kıbrıs'ın
devlet yapısı
Anayasa
Yasama
Yürütme
Yargı
Seçimler
Kıbrıs Sorunu ve dış ilişkiler
İdari yapılanma

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), sadece Türkiye tarafından tanınmakta, diğer ülkeler ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınmamaktadır. Ülke, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'ne bağlıdır. Birçok devlet ve uluslararası kuruluş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni de facto (fiili) devlet olarak tanımlamaktadır.[1] Buna karşılık, uluslararası camianın Kıbrıslı Türklere karşı tutumu 2004'teki Annan Planı oylaması sonucu sempatiye dönüşmüştür. Bu sayede, KKTC devleti/kurumları bazı uluslararası politik, sportif, bilimsel, turistik ve kültürel örgütlere üye olmuşlardır.

Uluslararası toplum ve devletler nezdinde statü[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin, 15 Kasım 1983'te bağımsızlığını ilan etmesinin ardından BM Güvenlik Konseyi, 18 Kasım’da aldığı bir kararla bağımsızlık kararını kınadı.[2] Türkiye bağımsızlık kararı sonrasında KKTC'yi tanıdı. Pakistan ve Bangladeş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanıdıktan sonra, ABD ve İngiltere’nin baskıları ile bu kararlarından vazgeçtiler.[3][4] 18 Kasım 1983’te de BM Güvenlik Konseyi 541 sayılı kararı ile üye ülkelere Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanını tanımama çağrısı yapıldı.[5] Türkiye ve KKTC, kararda geçen ifadeye ("calls upon", "directs" değil) dayanarak, son kararın üye ülkelerde olduğu görüşünü savunmaktadır.

BM ve AB, bazı KKTC kurum ve kuruluşlarını yasal olarak kabul etmektedir. Örneğin, 1974 sonrası yapılan mübadelede adanın kuzeyinde toprakları kalan Rumlara, bunlara karşılık olarak güneyde kalan Türk arazilerini veren KKTC Taşınmaz Mal Komisyonu; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından resmen bir iç hukuk yolu olarak kabul edilmiştir.[6]

Bazı devletler ve uluslararası kurumlar, KKTC yetkililerini Kıbrıs Türk Toplumu yetkilisi, cumhurbaşkanını Kıbrıs Türk Toplumu Lideri olarak anmaktadır.[7] Türkiye, KKTC yetkililerini daima sıfatlarıyla kabul etmektedir. Bunun dışında 2007 baharında KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat Pakistan Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref tarafından cumhurbaşkanı sıfatıyla davet edildi.[6] Ayrıca KKTC dışişleri bakanları, uluslararası bazı ortamlarda dışişleri bakanı olarak ağırlanmıştır.[8][9]

Diplomatik temsilcilikler[değiştir | kaynağı değiştir]

KKTC Arması
Ana maddeler: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bulunan diplomatik elçiliklerin listesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış temsilcilikleri
KKTC'nin Londra ofisi, Bedford Meydanı.

KKTC'nin başkenti Lefkoşa'da ülkeyi tanıyan tek ülke olan Türkiye'nin büyükelçiliği vardır. Türkiye büyükelçiliği dışında bazı ülkelerin Lefkoşa'da temsilcilikleri bulunmaktadır. Hem Birleşik Krallık'ın hem de Birleşik Devletler'inin temsilcilikleri ve kendi diplomatik konutları bulunmaktadır. Bu iki ülke haricinde Almanya ve Avustralya temsilcilikleri; Fransız Kültür Derneği ve AB Destek Ofisi de KKTC'deki yabancı misyon şeflikleridir.[10] Bu temsilcilikler, dernekler, destek ofisleri ilgili ülkelerin KKTC'yi tanıdıkları anlamına gelmemektedir.

KKTC'nin ise resmî olarak sadece Türkiye'de büyükelçiliği ve konsoloslukları vardır. Ankara Büyükelçiliği'nin yanında İstanbul, Mersin ve İzmir Konsoloslukları bulunmaktadır. Diğer ülkelerde ise tıpkı KKTC'deki yabancı temsilcilikler gibi resmî olmayan temsilcilikleri vardır. KKTC'nin Londra (Birleşik Krallık), Brüksel (Belçika), Washington (ABD) gibi toplam 19 ülkede 23 adet diplomatik misyon şefliği bulunmaktadır.[10] Bunun dışında bazı ülkelerde fahri konsoloslukları da bulunmaktadır.[11]

Dışişleri Bakanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'nı Ulusal Birlik Partisi'nden Tahsin Ertuğruloğlu yürütmektedir.

Annan Planı halkoylaması ve sonrasındaki gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Referandum sonucunda Azerbaycan, KKTC'yi resmen tanımasa da gayri resmî ilişkileri geliştirdi.[12] KKTC'den Azerbaycan'a, Azerbaycan'dan da KKTC'ye uçak seferi düzenlendi (29.08.2005 / 27.07.2005 [13][14]). Ancak bu uçuşların devamı, hem maliyet sorunlarından hem de Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan’ın, AB üzerinden Azerbaycan’a uyguladıkları baskılardan dolayı gelmedi. Şimdilerde, KKTC'den kalkan uçaklar doğrudan seferler olarak sadece Türkiye'ye inebilmektedir. Charter seferlerle ise doğrudan uçuş yapılabilmektedir. KKTC-Birleşik Krallık ve KKTC-Almanya seferleri, Türkiye aktarmalı olarak yapılmaktadır. Referandumun ardından KKTC'ye uygulanmakta olan ambargoların kaldırılacağı beklentisi oluşmuş; ancak bu beklenti istenilen ölçüde karşılanmamıştır.

Türkiye, 10 maddeden oluşan bir ara çözüm planı önermiştir:

  1. Türkiye'nin deniz limanlarının, AT-Türkiye Gümrük Birliği kapsamındaki malların ticareti çerçevesinde Kıbrıs Rum gemilerine açılması;
  2. Kıbrıs Rum havayolu taşıyıcılarının üst uçuşlar için Türk hava sahasını kullanmalarına ve Türk havaalanlarını kullanmalarına, ilgili uluslararası kurallar ve usuller çerçevesinde izin verilmesi;
  3. Gazimağusa, Girne ve Gemikonağı dahil, Kuzey Kıbrıs’taki limanların, Kıbrıs Türk yönetimi altında malların, kişilerin ve hizmetlerin uluslararası dolaşımına açılması;
  4. Ercan Havaalanı’nın Kıbrıs Türk yönetimi altında doğrudan uçuşlara açılması;
  5. Kuzey Kıbrıs'ın ekonomik bir varlık olarak AB gümrük birliğine pratik açıdan dahil edilmesi amacıyla, özel düzenlemelerin yürürlüğe girmesi. Adadaki taraflar arasında ve taraflar ile dünyanın geri kalanı arasında ticaretin engelsiz biçimde yapılmasının sağlanması;
  6. Kıbrıs Türk tarafının uluslararası sportif, kültürel ve sosyal alanlardaki diğer faaliyetlere serbestçe katılabilmesi;
  7. Üzerinde mutabık kalınacak bir takvim çerçevesinde bir bütün olarak uygulanacak eylem planına nihai şeklini vermek amacıyla, BM Genel Sekreteri'nin himayesinde ve Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs Türk tarafı ve Kıbrıs Rum tarafının katılımıyla en geç Mayıs/Haziran 2006'ya kadar bir üst düzey toplantı gerçekleştirilmesi;
  8. Eylem planı ve toplantının sonuçlarının BM Genel Sekreteri tarafından BM Güvenlik Konseyi’ne sunulması; BM Genel Sekreteri’nin ayrıca, gelişmeleri Güvenlik Konseyi’ne rapor etmek amacıyla, planın uygulanmasını sürekli gözetim altında tutacak bir mekanizma kurulması hususunu da değerlendirmesi;
  9. BM'nin ve AB Komisyonu’nun özellikle Kıbrıs Türk tarafına sağlayacağı destek, önerilen tedbirlerin uygulanmasını kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır.
  10. Eylem planı hiçbir şekilde ilgili tarafların hukuki ve siyasi pozisyonlarına halel getirmeyecektir. Eylem planı, Kıbrıs sorununa kapsamlı çözüm perspektifinden, Ada’da gerçek bir işbirliği ve karşılıklı güven ortamı yaratmayı amaçlamaktadır.[15]

Bu öneri uluslararası toplumdan destek görmüş olsa da Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından reddedilmiştir.[16]

Birleşik Devletler kongre üyelerinden oluşan bir temsilciler kurulu, KKTC devleti ile doğrudan bağlantıya geçti. Bu bağlantılar adanın güney kısmına gitmeden, doğrudan KKTC'ye yapılan ziyaretler ve iki tarafın bakanlıklarına yapılan milletvekili buluşmalarıdır.

Eylül 2005'te ABD'nin New York eyaletinde düzenlenen İslam Konferansı Örgütü'nde, Türkiye'nin teşvikiyle üye ülkelere ve diğer devletlere Birleşmiş Milletler'in KKTC'ye yönelik kararlarını ve sınırlamalarını tanımamaları ve KKTC ile daha fazla doğrudan bağlantılar kurmaları yönünde çağrıda bulunulmuştur.

Ayrıca diğer ülkelerin diplomatları, KKTC Ankara büyükelçiliğine ziyaretler düzenlemiştir. KKTC'ye karşı ilgisini olumlu yönde değiştiren Paraguay [17] ve Gambiya[18] da eklenebilir.

İzolasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs'a uygulanan izolasyonlar bazı alanlarda kalkmasına rağmen, önemli ölçüde izolasyon hala vardır.

  • Ulaşım: İsteyen her Kıbrıslı Türk, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olabilmektedir.[19] Türkiye'yle birçok ülke arasında vizesiz seyahat anlaşması olması, dolayısıyla KKTC vatandaşlarının bu ülkelere vizesiz seyahat edebilmesi anlamına gelmektedir. KKTC'den kalkan uçaklar Türkiye haricinde hiçbir ülke topraklarına inememektedir. Diğer ülkelere charter seferlerle doğrudan uçuş ise yapılabilmektedir. Kıbrıs Türk Havayolları'nın KKTC-Birleşik Krallık ve KKTC-Almanya seferleri, Türkiye aktarmalı olarak yapılmaktadır. Suriye(Lazkiye)-KKTC(Gazimağusa) deniz seferleri yapılmaktadır.[20] KKTC-Lübnan deniz seferleri de yapılmaktadır. Suriye KKTC pasaportunu tanımış ve KKTC vatandaşlarından vize isteğini kaldırmıştır.[21] KKTC pasaportları; Avustralya, Fransa, Pakistan, Suriye, ABD ve Birleşik Krallık tarafından tanınmaktadır.[21][22]
  • Eğitim: Kuzey Kıbrıs'ta 6 üniversitenin ve bu üniversitelerde 45.000 öğrencinin (bunların bir kısmı 68 farklı ülkeden) olması, eğitim alanındaki izolasyonları sona erdirmiştir. Doğu Akdeniz Üniversitesi ve Yakın Doğu Üniversitesi, Avrupa Üniviersiteleri Birliği'nin tam üyesidir. Üç yeni üniversite (İstanbul Teknik Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, Gazi Üniversitesi) Kuzey Kıbrıs'ta kampüs açacaktır. Girne Amerikan Üniversitesi, İngiltere'de (Cantenbury) kampüs açmıştır.
  • Spor:

Futbol: KKTC Futboluna ambargo uygulanmaktadır. KKTC, Rumların bu tutumunu Avrupa'da Irkçılığa Karşı Futbol Örgütü'ne (FARE) şikayet etmiş; FARE, Kıbrıs Futbol Federasyonu'nun KKTC takımlarına veto uygulamaması gerektiğini ve uluslararası alanda temsiliyet amacıyla bağımsız ve tanınmış bir Kıbrıs Türk Federasyonu kurulması gerektiğini FİFA ve UEFA'ya bildirmiştir.[23]

Basketbol: Dünyanın en geniş veri tabanına sahip ve en çok takip edilen basketbol sitesi eurobasket.com, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Basketbol Ligi'ni veri tabanına aldı.[24][25]

  • Sona eren izolasyonlar: Badminton, bilardo, bisiklet, bocce, futboltenisi, golf, karting, tekvando ve yamaç paraşütü alanlarındaki izolasyonlar sona ermiştir.

İkili ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıbrıs Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs'ın tanınması (iki ayrı ülke çözümü)[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıbrıs Cumhuriyeti, KKTC'ye uluslararası alanda hiçbir resmî konum vermemek için KKTC'yi yok saymakta ve diğer ülkelerin girişimlerini de caydırmaya çalışmaktadır. Rumlar, KKTC "sahte (pseudo) devlet" olarak görülmekte, KKTC yetkilileri ve devlet kurumlarını "sözde" ifadesiyle belirtmektedir.

KKTC Cumhurbaşkanı; Kıbrıs Cumhuriyeti, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından "Kıbrıs Türk toplumu lideri" olarak kabul edilmektedir. KKTC ve Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin hiçbir resmî tanımlamasını kabul etmez ve "de jure" yönetimi "Güney Kıbrıs Rum Yönetimi" adlandırırak, bu yönetimin cumhurbaşkanını "Kıbrıslı Rum Önder" olarak kabul eder.

Yeşil Hat boyunca Metehan, Bostancı, Ledra Palas, Akyar, Beyarmudu, Ledra Caddesi sınır noktaları açılmıştır. Yeşilırmak sınır noktasının açılmasına da karar verilmiştir.

Kıbrıs Cumhuriyeti ile KKTC'nin 2008 Eylül'ünde başlayan birleşme çabalarında önemli noktalarda anlaşma sağlanamamıştır ve iki tarafın görüşleri taban tabana zıttır.[26]

1990'dan bu yana federasyonların, konfederasyonların, devletlerin (aynı ırk, din, dilli Sırbistan-Karadağ bile) ayrışmasıyla 33 ülkenin hiçbir taviz vermeden bağımsız olup tanınması; buna karşılık tek 1 birleşmenin bile olmaması, Kuzey Kıbrıs'ın tanınma olasılığını son derece artırmıştır.[27] Bu gerçek, bağımsız Kuzey Kıbrıs'ta adada iki ülke çözümünü (tanınmayı) destekleyenleri çoğunluk haline getirmiştir ve bu irade 19 Nisan 2009 genel seçimlerine de yansımış[28] ve iki devlet çözümünü destekleyenler Kuzey Kıbrıs'ta iktidara gelmiştir.[28]

Bağımsız Türk Kıbrıs devletinin devam eden tanıtılma çabalarının neticesinde;

  • Kıbrıs Cumhuriyeti ve KKTC, bazı uluslararası yarışmalarda (2010 Dünya Bilardo Takımlar Şampiyonası'nda[29][30][31] ve 2009 Avrupa Bilardo Şampiyonası vb.) ayrı ülkeler olarak ve ayrı bayraklar altında yarışmaya başlamışlardır.[32]
  • National Geographic, Microsoft BING, Multimap ve AskMap[33] haritalarında KKTC ve Kıbrıs Cumhuriyeti arasındaki sınır, ülke sınırı olarak gösterilmeye başlanmıştır.
  • Yahoo Weather'da Kıbrıs Adası bölümü, Kıbrıs Rum Kıbrıslıların Cumhuriyeti ve Kıbrıs KKTC (Cyprus Greek Cypriot Rep & Cyprus TRNC) olarak iki ayrı ülke olarak gösterilmektedir.[34]

Petrol ve doğalgaz[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası yasalara göre (bkz. Uluslararası Anlaşmazlık Mahkemesi - Permanent Court of Arbitration) adaların Münhasır Ekonomik Bölgeleri (Exclusive Economic Zone, EEZ), Ana Kıta'larla karşılaştırıldığında ihmal edilebilecek kadar küçüktür.[35][36][37]
Türkiye Avantajlı: Türkiye, Mısır = Ana Kıta; Rum Kıbrıs, Türk Kıbrıs = Ada. EEZ belirlenirken, Türkiye ve Mısır Ana Kıta olduklarından, Türkiye ve Mısır ortalanmaktadır. Ana Kıtalar, adalara nazaran EEZ bakımından baskın olduğundan, Kıbrıs-Karpatos arasında kalan kısım, Türkiye EEZ'sine dahildir. Türkiye Ana Kıta, Türk Kıbrıs ada olduğundan, Türkiye - Türk Kıbrıs arasında EEZ belirlenirken, EEZ çizgisi Türk Kıbrıs'a daha yakın olmaktadır.
KKTC Avantajlı: Türkiye'nin EEZ'si Kıbrıs Adası'nın güneyine geçememektedir. Karpaz Yarımadası, boylu boyunca uzandığından, Türkiye'nin EEZ'si Karpaz'ın güneyine geçmemektedir: Karpaz'ın güneyindeki EEZ tamamen Türk Kıbrıs'a aittir. Petrolün çoğu da zaten Karpaz etrafındadır. Karpaz'ın kuzeyindeki petrolü Türkiye, güneyindeki petrolü Türk Kıbrıs işletecektir. 400 Milyar $'lık petrol Türkiye ve KKTC arasında bölüşülecektir.
Rumların Çabaları: Mülkiyet için birçok kez mahkemelere başvuran Rumlar, petrol için Uluslararası Anlaşmazlık Mahkemesi'nin referans kararları nedeniyle (adaların EEZ'si Ana Kıtalara göre ihmal edilebilir derecede küçük) hiçbir mahkemeye başvurmamışlardır.

Türkiye[değiştir | kaynağı değiştir]

KKTC ile Türkiye yakın ilişkilere sahiptir. KKTC bütçesinin %32.6'si Türkiye'den gönderilen yardımlardan oluşmaktadır.[38]

2005'te KKTC, Türk göçmenleri düzene sokmak için girişimlerde bulundu. Bunun sebebi istihdam açığı ve suç oranlarının artmasından kaynaklanıyordu. Bu KKTC ile Türkiye arasındaki ilk büyük çapta uyuşmazlıktı ve Türk egemenliğinin demografik statükosu etnik Türk göçmenleri ile sürdürülmek isteniyordu.[kaynak belirtilmeli]

Kıta Sahanlığı Antlaşması Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin Doğu Akdeniz'de petrol ve doğalgaz sondajına başlamasının ardından, Türkiye ile KKTC de benzer bir adım atılacağını duyurmuştu.

Akdeniz’de yapılacak aramalar için ilk adım atıldı ve KKTC ile Türkiye arasında kıta sahanlığını sınırlandırma anlaşması New York’ta imzalandı.

Anlaşmaya, Türkiye adına Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Kuzey Kıbrıs adına da Devlet Başkanı Derviş Eroğlu imza koydu.

Rumların Ada’nın güneyindeki 12 nolu parselde başlayan çalışmalarına, fırkateynler ve savaş uçaklarıyla uzaktan izlemeye alan Ankara, benzer arama çalışmaları yapılması yolunda en somut adımı attı.

KKTC ve Türkiye arasında imzalanan kıta sahanlığını sınırlandırma anlaşmasıyla, Akdeniz'de yapılacak arama çalışmaları için engel ortadan kalkmış oldu.

Suriye[değiştir | kaynağı değiştir]

KKTC ile Suriye arasındaki ilişkiler bir dönem oldukça iyiydi. 2007 senesinde Lazkiye-Mağusa arası feribot seferleri başlatılmış hatta karşılıklı olarak vizesiz seyahat uygulaması bulunuyordu.

KKTC Bakanlar Kurulu 21 Haziran 2019'da Suriye vatandaşlarına vize muafiyetini kaldırdı.

"Güney Kıbrıs'a geçmek için KKTC'ye gelen Suriyelilerin sayısındaki artışı, Ercan Havaalanı'ndaki yığılmayı ve buradaki insani koşulları dikkate alan hükümet, Suriye'nin vize uygulanan ülkelere dahil olmasına karar verdi."[39]

Azerbaycan[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs ilişkileri

Aralarında ırk, din, dil ve ortak kültür birliği bulunan devletlerdir. Bu ortak değerler Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs-Türkiye arasındaki ilişkilerde "bir millet, üç devlet" anlayışının gelişmesine ve bu anlayışın söz konusu ilişkilere yön vermesine yol açmış olsa da Azerbaycan KKTC'yi resmen tanımamaktadır. Azerbaycan'ın özerk cumhuriyeti olan Nahçıvan meclisi 1992'de yetkisi olmamasına rağmen KKTC'yi tanıdığını açıklamıştır.[40] KKTC-Azerbaycan ilişkileri özellikle Annan Planı’nı izleyen referandum döneminde daha da yoğunlaştığını söylemek mümkündür. Ancak bu gelişmeler, Türkiye ve KKTC’ni çevrelemiş bulunan kimi sebepler nedeniyle beklenen sonucu vermemiş ve giderek yoğunluğunu da kaybetmiştir.

Libya[değiştir | kaynağı değiştir]

2011'de Libya Ulusal Geçiş Konseyi'nin Sağlık Bakanı Abd el Rahman Ali El-Kıssa KKTC'ye gitti. Ziyarette Yakın Doğu Üniversitesi ile Libyalı yaralıların tedavileri hakkında bir protokol imzalandı. Bakan ziyareti "Libya ile KKTC arasındaki ilişkilerin gelişmesi için önemli bir fırsat" olarak niteledi.[41]

ABD[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri, resmen tanımamasına rağmen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Lefkoşa'da diplomatik resmiyeti olmayan bir ofise sahiptir. Bu ofis Lefkoşa'nın Kıbrıs Cumhuriyeti yönetimi altındaki bölümünde bulunan ABD Büyükelçiliğine bağlı olarak hizmet vermektedir. ABD Lefkoşa Büyükelçileri ya da diğer diplomatik görevliler Kuzey Kıbrıs'ta yaptıkları faaliyetler için bu mekânı kullanmaktadır.[42] Örneğin KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın vefatı sonrası bu ofisten ABD adına taziye mesajı yayımlanmıştır.[43] 2005 yılının Ramazan ayında burada KKTC'nin dinî görevlilerine iftar yemeği verilmiştir.[44] Farklı zamanlarda ofiste resepsiyonlar düzenlenmektedir.[45]

Gine[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC'yi Gine resmen tanımamaktadır fakat aralarında gayri resmi ilişkiler bulunmaktadır. Gine'nin tam üye olduğu İslam İşbirliği Teşkilatı'na KKTC'de Kıbrıs Türk Devleti adıyla gözlemci statüsünde üyedir. Karşılıklı ilişkiler İslam İşbirliği Teşkilatı'nın 2004 yılında Kıbrıs Türklerine yönelik izolasyonların kaldırılmasına yönelik aldığı karar sonucu gelişme göstermiş, Gine Ekonomi Maliye ve Planlama Bakanı Ousmane Dore'nin 8 Nisan 2008 tarihinde KKTC'yi ziyaret etmesiyle ilişkiler belirli bir seviye kazanmıştır.[46] Dönemin KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Turgay Avcı'nın davetiyle gerçekleşen ziyarette Dore bakan Avcı'nın dışında dönemin Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, Ekonomi ve Turizm Bakanı Erdoğan Şanlıdağ, Yakın Doğu Üniversitesi Kurucu Rektörü Suat Günsel ile bir araya gelmiştir.[47]

Ekvator Ginesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC'yi Ekvator Ginesi resmen tanımamaktadır. İki ülke arasındaki diplomatik yönden en üst düzey temas BM Genel Kurulu toplantıları devam ettiği 21 Eylül 2011 tarihinde New York Ritz Carlton Otel'de[48] ve 25 Eylül 2012 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Merkezi KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Ekvator Ginesi Cumhurbaşkanı Teodoro Obiang Nguema Mbasogo'nun bir araya gelmesi ile gerçekleşmiş, görüşmelerde, ikili ilişkilerin geliştirilmesi ele alınmış ve bu bağlamda ticari, kültürel ve diğer ilişkilerin geliştirilmesi üzerinde durulmuştur.[49]

Uluslararası Örgütler[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Birliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Her iki taraf arasındaki müzakereler, 2004 yılında Avrupa Birliği'nin Kıbrıs Cumhuriyeti'ni kendi topluluğuna katmasıyla daha da karmaşık hale gelmiştir. KKTC, Avrupa Birliği'nin bu yeni üyesini yasadışı olarak görmekte ve kendisine danışılmadan böyle bir katılımın gerçekleştiğini savunmaktadır. Ayrıca Avrupa Birliği'ne katılan Kıbrıs Cumhuriyeti, Kıbrıs Türk halkını temsil etmemektedir (6 milletvekilinden Kıbrıs Türklerine ayrılan 2 milletvekili de Rumlar tarafından doldurulmuştur). Yasal olarak Avrupa Birliği düzenlemeleri tüm ada için geçerli olsa da, uygulamada sadece de jure yönetim Avrupa Birliği müktesebatına tabidir.

Kıbrıs Cumhuriyeti, Avrupa Birliği'nden KKTC'ye gönderilme sözü verilen yardım paketlerininin ulaşımını veto etmek için Avrupa Birliği'ndeki konumunu kullanmakta ve kendi üyeliğini KKTC'ye yapılan desteklere son vermek için kullanmaktadır Türkiye, Avrupa Birliği ile Gümrük Antlaşması'nı imzalamasına rağmen Kıbrıs Cumhuriyeti'ne bu antlaşmayı genişletmemiş, bunu KKTC'ye uygulanan izolasyonların sonlanrılmasıyla ilişkilendirmiştir.

Avrupa Birliği, KKTC'yi Avrupa Birliği yasa/yasamalarından muaf tutulan bir ülke olarak kabul etmektedir. Kıbrıslı Türklerin seçim sürecine katılamamasına rağmen, Avrupa Meclisi'ndeki milletvekili sayısı (6) Kıbrıs'ın tüm nüfusu temel alınarak Kıbrıs için ayrıldı. 1960 yapısından (Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs Meclisi'nde üyelerine ayrı ayrı oy vermesi) farklı olarak Kıbrıs Sorunu'nun çözümüne kadar, geçerli statüko yüzünden, Kıbrıslı Türkler Avrupa Birliği Kıbrıs üyeleri için sadece Kıbrıslı Rumlarla birlikte oy verebilmektedir. 2009 seçimlerinde, 97 Kıbrıslı Türk oy kullanmıştır.

KKTC, Türkiye'nin AB'ye katılma girişimlerini tamamen desteklemektedir. Bu girişimlerin bir parçası olarak, Türkiye yeni AB üyeleri olan Gümrük Birliği'ni genişletmeyi öngören protokolü imzalamıştır. Bu protokole Türkiye'nin hâlâ tanımadığı Kıbrıs Cumhuriyeti de dahildir. Türkiye buna rağmen beyannamede böyle bir tanımlama ile aynı anlama gelmediğini belirtmekte ve de jure yönetimi, "Güney Kıbrıs'ın Kıbrıslı Rum Yönetimi" ifadesi ile betimlemektedir.

Kuzey Kıbrıs'ın AB müktesebatına katılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs'ın AB müktesebatına katılım çalışmaları 2008 yılında başlamıştır. Bu çerçevede İzleme komitesi, Alt Komite ve Çalışma Grupları oluşturulmuştur. Sürecin izleme ve yönlendirmesinden sorumlu olacak İzleme ve Yönetim Komitesi ile sektörlere ve o sektörleri ilgilendiren AB müktesebatı başlıklarına göre 7 tane alt komite kurulmuştur. Komitelerin çalışmalarını destekleme ve program hazırlama amacıyla çalışma grupları oluşturulmuştur. Kuzey Kıbrıs - AB müktesebat görüşmeleri toplam 12 Başlık'tan oluşmaktadır:[50]

Fasıl No Fasıllar Başlık sunumu Etki Değerlendirme Analizi
1 04 Sermayenin Serbest Dolaşımı (1. Kara Para Aklama 2. Sermayenin Hareketleri 3. Ödeme Hizmetleri) 14 Mayıs 2008 (1. 14 Mayıs 2008 2. 14 Mayıs 2008 3. 14 Mayıs 2008) ...
2 05 Kamu İhaleleri ... ...
3 06 Şirketler Hukuku (1. Şirketler Hukuku 2. Mali Raporlama) 14 Mayıs 2008 (1. 14 Mayıs 2008 2. 14 Mayıs 2008) ...
4 08 Rekabet Hukuku ... ...
5 09 Mali Hizmetler (1. Bankacılık 2. Sigortacılık) 14 Mayıs 2008 (1. 14 Mayıs 2008 2. 14 Mayıs 2008 ...
6 11 Tarım ve Kırsal Kalkınma 7 Temmuz 2008 ...
7 12 Gıda güvenliği, hayvan ve bitki sağlığı politikaları (1. Genel Gıda Yasası 2. Veteriner 3. Gıda ve Yemlerin Piyasaya Girişi 4. Bitki Sağlığı) 2 Temmuz 2008 (1. 2 Temmuz 2008 2. 2 Temmuz 2008 3. 2 Temmuz 2008 4. 2 Temmuz 2008) ...
8 14 Ulaştırma politikaları (1. Karayolu Taşımacılığı) 24 Nisan 2008 (1. 10 Nisan 2008) 16 Şubat 2009
9 18 İstatistik 15 Nisan 2008 ...
10 19 Sosyal politikalar ve Çalışma 28 Nisan 2008 ...
11 27 Çevre 16 Haziran 2008 ...
12 28 Tüketicilerin ve sağlığın korunması 24 Haziran 2008 ...

Birleşmiş Milletler[değiştir | kaynağı değiştir]

1983 yılında BM iki Güvenlik Konseyi kararı aldı: KKTC'nin tek taraflı bağımsızlık kararını yasadışı olarak kabul etti ve diğer BM üyesi ulusların bu hususta KKTC'yi tanımamasını şart koştu. KKTC, 1972'de Pakistan'dan ayrılan Bangladeş'i tanıması nedeniyle Birleşmiş Milletler'in yaptığını çifte standart olarak tanımlamaktadır. Yeşil Hat boyunca barışı koruyan BM Barışı Koruma Gücü hâlâ Kıbrıs'taki varlığını sürdürmektedir.

Türkiye ve KKTC, BM Barışı Koruma Gücü'nün Kıbrıs'taki varlığını devam ettiren BM Güvenlik Konseyi raporunu, KKTC'nin rızası alınmadığı gerekçesiyle veto etmiştir.[51] Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'ne üye olduktan sonra, KKTC adı BM raporlarında geçmeye başlamıştır.[52]

Birleşme müzakerelerinin 40.sının yapılması sonrasında, Türklerle Rumların arasında oldukça büyük yaklaşım farkları olması nedeniyle, artık Birleşmiş Milletler'de B planı hazırlıkları başlamıştır.

Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün (UNFICYP) statüsü 2009 Kasım ayında, Genel Sekreter Ban ki Moon'un raporuyla gözden geçirilecektir. UNFICYP'nin görev süresini yeniden değerlendirecek olan rapor ise 2009 Aralık ayında yine Ban Ki Moon tarafından hazırlanacaktır.

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi

29 Nisan 2004 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından kabul edilen 1376 sayılı kararda Kıbrıs Türk toplumu seçilmiş temsilcilerinin AKPA çalışmalarına katılabilmelerine imkân verilmesine karar verilmiştir.

Kabul edilen bu karar doğrultusunda Kıbrıs Türk toplumu seçilmiş temsilcileri ibaresi altında KKTC milletvekillerini davet eden AKPA, KKTC Cumhuriyet Meclisi üyesi olan ve KKTC'de yapılan genel seçimler ile seçilen kişileri, Kıbrıs Türk Toplumu adına çalışmalarına gözlemci sıfatı ile katmıştır. Görev alan her iki KKTC milletvekili tüm komite çalışmalarına ve tüm Genel Kurul oturumlarına katılabilmekte ve buralarda söz alıp konuşabilmekte, ancak oy hakkı bulunmamaktadır.

2004 yılında kabul edilen bu kararla birlikte KKTC ile defa Avrupa'ya ait kurumlarda Kıbrıs Türk Toplumu adıyla bile olsa milletvekilleri marifetiyle resmen temsil edilmiş olmuştur. Diğer bir önemli husus ise KKTC'de yapılan seçimler sonucu seçilen milletvekillerinin AKPA tarafından Kıbrıslı Türkleri temsil etme noktasında kabul edilmesiyle KKTC seçimlerininde zimnen tanınması anlamına gelmektedir. Mevcut Kıbrıs Cumhuriyeti ile hiçbir ilişkileri bulunmayan ve Rumlardan onay alınmaksızın, bu milletvekillerini bünyesine almak suretiyle meclis, Kıbrıslı Türklere yönelik olan siyasi ambargoları kısmet hafifletmiştir.

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kuzey Kıbrıs ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı

1992 yılında Kıbrıs Türk Müslüman Toplumu adıyla teşkilatın sadece bazı toplantılarına oy hakkı olmaksızın davet edilen KKTC yetkilileri, 2004 yılında alınan karar gereğince itibaren teşkilatın toplantılarına Kıbrıs Türk Devleti adıyla iştirak etmeye başladılar. 16 Ekim 2012 tarihinde Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de düzenlenen ve üye ülkelerin Devlet veya Hükûmet başkanları seviyesinde gerçekleştirilen Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 12. Zirve Toplantısı’nda KKTC, EİT'nin gözlemci üyeliğine kabul edilmiştir.

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kuzey Kıbrıs ve Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı

1993 yılında kurulan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı'na (TÜRKSOY) KKTC gözlemci üye olarak katılmaktadır. Türk kökenli ülkeler arasında kültürel çalışmalar yürüten Türksoy'da üye ve gözlemci üyeler çalışmalarda eşit haklara sahiptir. Türksoy'un düzenlediği kültürel ve sanatsal faaliyetlere KKTC temsilcileri katılır ve bunların bazıları KKTC'de düzenlenir.

Dünya Posta Birliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya Posta Birliği, KKTC'yi ayrı bir ülke olarak tanımamaktadır ve KKTC'ye gönderilen tüm postalar, "ulaştırılamadı" olarak gönderene geri dönmektedir. KKTC bu sorunu çözmek için doğrudan Türkiye'yi alıcı adresi olarak gösterir (bu adres "Mersin 10, Türkiye" olarak belirlenmiştir).

Türk Devletleri Teşkilatı[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Kasım 2022'de Türk Devletleri Teşkilatına gözlemci üye olarak kabul edilmiştir. Böylece Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adı altında ilk kez uluslararası bir örgüte katılmış oldu. AB olaya tepki gösterdi.[53]

Uluslararası örgütlere üyelik[değiştir | kaynağı değiştir]

Politik[değiştir | kaynağı değiştir]

Sportif[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Badminton: KKTC, Dünya Badminton Federasyonu ve Avrupa Badminton Konfederasyonun gözlemci üyesidir.[57]
  • Bilardo: Kuzey Kıbrıs Bilardo Federasyonu (KKBF), Avrupa Bilardo Federasyonu'nun (EPBF)[58] (ve böylelikle de Avrupa Bilardo Şampiyonası'nın[59]) üyesidir.
  • Bocce: KKTC, Uluslararası Bocce Birliğinin üyesidir.
  • EasyKart: KKTC, Uluslararası EasyKart Federasyonunun üyesidir.[60]
  • Futbol Tenisi: KKTC, Uluslararası Futbol Tenisi Birliği Federasyonu üyesidir.

Bilimsel[değiştir | kaynağı değiştir]

Kültürel ve Turistik[değiştir | kaynağı değiştir]

  • KKTC, Ulusal Turist Bürosu Birliği Temsilcilerinin (Association of National Tourist Office Representatives (ANTOR)) üyesidir.[63]
  • KKTC, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatının üyesidir.[64]
  • KKTC'den Lefke, Tatlısu, Geçitkale, Yeniboğaziçi ve Karpaz'da Mehmetçik belediyeleri Cittaslow veya "Sakin Şehir" olarak da bilinen hareketin üyesidirler.[65]

Uluslararası başarılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsız Kuzey Kıbrıs, her ne kadar de jure olarak küresel ölçekte tanınmasa da son yıllarda birçok uluslararası yarışmalara katılmış ve oldukça büyük başarılar kazanmıştır:

Sportif[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bisiklet: 2009: Almanya: 7.Walkirch 24 Saat Uluslararası Dağ Bisiklet Yarışı: Türk Kıbrıs Yıldız Takımı 1., büyükler takımı 3., bayanlarda Şerife Akcan 1. oldu.[66]
  • Bocce: 2009: Macaristan: Uluslararası Bocce Turnavası'nda Türk Kıbrıs, erkeklerde 2., bayanlarda 3. oldu.[67]
  • EasyKart: 2008: İtalya: Dünya EasyKart Şampiyonası: 125cc Light'ta Türk Kıbrıs'tan Zeka Özteknik 1. oldu.[68]
  • Tekvando: 2009: Malezya: Dünya Taekwondo Şampiyonası: Türk Kıbrıs, 3 altın, 1 gümüş, 2 de bronz madalya aldı.[69]
  • Golf: 2009: Bulgaristan: Amatör Açık Golf Şampiyonası: Türk Kıbrıs'tan Gülay Garabli bayanlarda 1. oldu.[70]
  • Yamaç Paraşütü: 2009: Bulgaristan: Yamaçparaşütü Dünya Kupası: 9 ülkeden 48 sporcunun mücadele ettiği şampiyonada Türk Kıbrıs'tan Eser Kişmir 17. oldu.[71]

Kültürel[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Folklör: 2007: İsviçre: 33. Uluslararası Fribourg Festivali: Türk Kıbrıs 1. oldu.[72]
  • Folklör: 2009: Bulgaristan: Primorsko kentindeki geleneksel Eurofolk Festivali: "Mister ve Miss Academy" yarışmasında Türk Kıbrıs 1. oldu.[73]
  • Müzik: 2010: Çek Cumhuriyeti: 2010 Amadeus 17. Uluslararası Genç Piyanistler Yarışması: Türk Kıbrıs'tan Görsev Tepe, "Onur Ödülü" aldı.[74]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "In Praise of 'Virtual States'". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  2. ^ "Official Documents System of the United Nations" (PDF). 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  3. ^ "PC Time". 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2009. 
  4. ^ "Bangladeş'in KKTC'yi tanıması". 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2009. 
  5. ^ BM 1983 541 sayılı karar 5 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Security Council calls upon all States not to recognize any Cypriot State other than the Republic of Cyprus
  6. ^ a b Zaman Gazetesi Ankara, AİHM kararından memnun[ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ "BBC Ülke rehberi: Kıbrıs". 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  8. ^ "Türk Kıbrıs dışişleri bakanları, dışişleri bakanı sıfatı ile" 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Avcı, 34. İKÖ Dışişleri Bakanları toplantısına katıldı (In May, Avcı also participated in the 34th Islamic Conference of Foreign Ministers in Islamabad, Pakistan)
  9. ^ Bahreyn Haber Ajansı 13 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dünya Müslüman Ligi Genel Sekreteri, Kuzey Kıbrıs Dışişleri Bakanı'nı kabul etti
  10. ^ a b "KKTC Enformasyon Dairesi KKTC de Yabancı Temsilcilikler". 27 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  11. ^ "KKTC Dışişleri Bakanlığı Fahri Temsilciler". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2018. 
  12. ^ Azerbaycan, Karabağ için örnek olur diye oy vermemiş[ölü/kırık bağlantı]
  13. ^ KTHY'nın Azerbaycan'a İlk Uçuşu 21 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. KTHY, Azerbaycan'a ilk uçuşunu gerçekleştirdi
  14. ^ Zaman 28.07.2005[ölü/kırık bağlantı] Direkt uçuş engelinin ortadan kalkabileceğinin ilk işareti alındı
  15. ^ "Türkiye Dışişleri Bakanlığı". 30 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2008. 
  16. ^ People's Daily Online Kıbrıs, Türkiye'nin limanları açma önerisini reddetti
  17. ^ Bayrak Televizyonu 16.3.2006 18 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Paraguay Dışişleri Bakanı Leila Rasid: "Paraguay Türk Kıbrıs halkının uluslararası izolasyonuna karşıdır ve Paraguay bunu sona erdirmek için her şeyi yapmaya hazırdır."
  18. ^ Anadolu Ajansı 25.5.2005 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Gambia Devlet Başkanı Jammeh: "KKTC ile diplomatik ilişki kurmaya hazırız
  19. ^ 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu yürürlüğe girdi[ölü/kırık bağlantı] KKTC vatandaşları, Türk vatandaşı olmak istediklerini yazılı olarak beyan ettikleri takdirde Türk vatandaşı olabilir.
  20. ^ Zaman 9.3.2008[ölü/kırık bağlantı] Rumlar, feribot seferlerini yine engelleyemedi
  21. ^ a b Kuzey Kıbrıs Pasaportları 11 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Suriye, KKTC pasaportlarını tanıdı
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  23. ^ FARE'nin KKFF hakkında FİFA ve UEFA'ya görüş bildirdi[ölü/kırık bağlantı] FARE: "FIFA, KKTC'deki futbol federasyonunun tanınmasına olumlu bakıyor".
  24. ^ Dünyanın en büyük basketbol sitesi KKTC Ligi'ne yer verdi, Rumlar tepkili[ölü/kırık bağlantı] Eurobasket, KKTC'yi veritabanına aldı.
  25. ^ Eurobasket North Cyprus League 26 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Eurobasket KKTC Basketbol Ligi Veritabanı.
  26. ^ "Hristofias: 'Türk tarafı ile zıt görüşteyiz'". 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 
  27. ^ 1990 Sonrası 33 Yeni Ülke 19 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1990'dan bu yana federasyonların, konfederasyonların, devletlerin ayrışmasıyla hiçbir taviz vermeden bağımsız olup tanınan 33 ülke. Farklı ırklı tek 1 birleşme, farklı dinden tek 1 birleşme, farklı dilden tek 1 birleşme olmamıştır
  28. ^ a b Türk Kıbrıs 2009 Milletvekili Genel Seçimleri 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İki devlet çözümünü savunan UBP %44 oy, 26/50 milletvekili sayısıyla tek başına iktidara geldi
  29. ^ 2010 Dünya Bilardo Şampiyonası 6 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2010 Dünya Bilardo Takımlar Şampiyonası'nda Kıbrıs Cumhuriyeti ve KKTC ayrı ülkeler ve ayrı bayraklar altında yarıştılar
  30. ^ 2010 Dünya Bilardo Şampiyonası Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti takımı sayfası 22 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2010 Dünya Bilardo Şampiyonası Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti takımı sayfası
  31. ^ 2010 Dünya Bilardo Şampiyonası Kıbrıs Cumhuriyeti takımı sayfası 7 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2010 Dünya Bilardo Şampiyonası Kıbrıs Cumhuriyeti takımı sayfası
  32. ^ 2009 Avrupa Bilardo Şampiyonası[ölü/kırık bağlantı] 2009 Avrupa Bilardo Şampiyonası'nda Kıbrıs Cumhuriyeti ve KKTC ayrı ülkeler ve ayrı bayraklar altında yarışıyorlar
  33. ^ National Geographic Haritası 6 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Microsoft BING haritası 27 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Multimap haritası 1 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ask Map haritası 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. National Geographic, Microsoft BING, Multimap ve AskMap; Türk ve Rum Kıbrıs arasındaki sınırı ülke sınırı olarak göstermektedir.
  34. ^ Cyprus Island = Cyprus Greek Cypriot Rep + Cyprus TRNC 17 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yahoo'da hava durumları verilirken, KKTC ve Kıbrıs Cumhuriyeti ayrı ülkeler olarak verilmeye başlandı. Kıbrıs Adası hava durumları verilirken, http://weather.yahoo.com/cyprus 17 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kısmında, "Enter City or Zip Code'un altındaki kısımdan KKTC'ye ait http://weather.yahoo.com/cyprus/cyprus-trnc 3 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bağlantısına erişilmektedir.
  35. ^ Uluslararası Anlaşmazlık Mahkemesi: Eritre - Yemen Hanish Adası sorunu ve EEZ sorunu kararı(1998) 15 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Uluslararası Anlaşmazlık Mahkemesi, Hanish Adası'nı Yemen'e verdi. Ama, Eritre - Yemen arasında EEZ belirlenirken, Eritre - Yemen'in ortasındaki Hanish Adası'nın Yemen'e hiçbir faydası olmadı. EEZ belirlenirken Yemen ve Eritre ortalandı
  36. ^ Uluslararası Anlaşmazlık Mahkemesi: Romanya - Ukrayna Snake (Serpents) Adası ve EEZ sorunu kararı (2009) 17 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Son Sayfaya Bak:. "3" ve "4" noktaları Snake Adası'na daha yakın olmasına rağmen, Adaların EEZ'si Ana Kıta Romanya ve Ukrayna'ya göre ihmal edildiğinden, "3" ve "4" bölgeleri Romanya'ya tescillendi.
  37. ^ Uluslararası Anlaşmazlık Mahkemesi: Romanya - Ukrayna Snake (Serpents) Adası ve EEZ sorunu kararı (2009) 7 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Snake Adası, Ukrayna'ya ait olmasına rağmen, Romanya-Ukrayna EEZ bölgeleri belirlenirken, Snake Adası'nın hiçbir etkisi olmadı. "Snake Island have no effect on the delimitation in this case, other than that stemming from the role of the 12-nautical-mile arc of its territorial sea" "Romania got a larger chunk of the disputed area, allowing it to exploit 80% of estimated 100 billion cubic meters of natural gas deposits and 15 million tonnes of petrol located underneath the seabed"
  38. ^ Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği Yardım Heyeti Başkanlığı. KKTC Ekonomi Durum Raporu 2010. ss. sf. 87-95. 
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2019. 
  40. ^ Sema Sezer, Hasan Kanbolat, 'Türkiye-Azerbaycan-KKTC: "Bir Millet, Üç devlet"', Stratejik Analiz, Kasım 2005, ASAM (PDF dosyası)[ölü/kırık bağlantı]
  41. ^ YDÜ ile Libya arasındaki protokol imzalandı 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (BRT) Tarih: 30 Ekim 2011, Erişim tarihi: 30 Ekim 2011
  42. ^ ABD Lefkoşa Büyükelçiliği Ticaret Ataşesi, KKTC Ofisi'nde konferansla ilgili brifing verdi
  43. ^ "ABD'DEN BAŞSAĞLIĞI". 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2014. 
  44. ^ ABD Büyükelçiliği´nden KKTC´de iftar
  45. ^ "ABD Büyükelçiliği KKTC Ofisi'nde resepsiyon verdi". 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2014. 
  46. ^ 'Gine Ekonomi Bakanı Dore, KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Turgay Avcı'nın davetlisi olarak KKTC'de', Nisan 2008, Hürriyet Gazetesi[ölü/kırık bağlantı]
  47. ^ "'Gine Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı KKTC'de', Nisan 2008, Kıbrıs Gazetesi". 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  48. ^ "'EROĞLU EKVATOR GİNESİ DEVLET BAŞKANI İLE GÖRÜŞTÜ', Eylül 2012, Kıbrıs Son Dakika". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  49. ^ 'Cumhurbaşkanı, Ekvator Ginesi Cumhurbaşkanı’yla Görüştü', Eylül 2012, KKTC Cumhurbaşkanlığı Resmî Sitesi[ölü/kırık bağlantı]
  50. ^ Kuzey Kıbrıs - AB Müktesabat Katılım Görüşmeleri 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği müktesebatına katılım çalışmaları 2008'de başladı.
  51. ^ Birleşmiş Milletler 2009 Haziran Kıbrıs Raporu 10 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. KKTC'nin rızası alınmadığı gerekçesiyle BM Kıbrıs raporunun Türkiye tarafından veto edilmesi
  52. ^ Birleşmiş Milletler 2009 Haziran Kıbrıs Raporu 10 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. KKTC adı BM raporlarında geçmeye başlamıştır
  53. ^ "KKTC Cumhurbaşkanı Tatar'dan ülkesinin TDT gözlemci üyeliğini eleştiren AB'ye yanıt". Anadolu Ajansı. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. 
  54. ^ İslam Konferansı Örgütü'nün resmi web sitesi[ölü/kırık bağlantı]
  55. ^ "EİT'nin resmi web sitesi" (PDF). 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016. 
  56. ^ "TDBB'nin resmi web sitesi". 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  57. ^ "Türk Kıbrıs Badminton Federasyonu Başkanının Röportajı". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2009. 
  58. ^ "Avrupa Bilardo Federasyonu'nun resmi web sitesi". 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  59. ^ "Avrupa Bilardo Şampiyonası resmi web sitesi". 15 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  60. ^ "Uluslararası EasyKart Federasyonu resmi web sitesi". 7 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  61. ^ "Avrupa Ülkeleri Biyolojiciler Birliği (ECBA) resmi web sitesi". 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2010. 
  62. ^ Avrupa Üniversite Birliği resmi web sitesi 12 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "ALL COUNTRIES seçim kutusunda OTHER seçip search'e tıkla"
  63. ^ "Ulusal Turist Bürosu Birliği Temsilcileri resmi web sitesi". 30 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  64. ^ "TÜRKSOY'un resmi web sitesi". 16 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  65. ^ "KKTC'de Cittaslow - Kıbrıs'ın Bilgi Bankası". 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
  66. ^ 2009 Almanya 7. Walkirch 24 Saat Uluslararası Dağ Bisiklet Yarışı[ölü/kırık bağlantı]
  67. ^ 2009 Macaristan Uluslararası Bocce Turnavası[ölü/kırık bağlantı]
  68. ^ "2008 İtalya Dünya EasyKart Şampiyonası Sonuçları" (PDF). 10 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 
  69. ^ "2009 Malezya Dünya Taekwondo Şampiyonası". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 
  70. ^ 2009 Bulgaristan Amatör Açık Golf Şampiyonası[ölü/kırık bağlantı]
  71. ^ Bulgaristan Yamaçparaşütü Dünya Kupası[ölü/kırık bağlantı]
  72. ^ "İsviçre 33. Uluslararası Fribourg Festivali". 11 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 
  73. ^ 2009 Bulgaristan Primorsko kentindeki geleneksel Eurofolk Festivali[ölü/kırık bağlantı]
  74. ^ [p://www.volkangazetesi.net/habgoster.asp?id=35200 2010 Amadeus 17. Uluslararası Genç Piyanistler Yarışması'nda Görsev Tepe Onur Ödülü aldı.]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Kıbrıs_Türk_Cumhuriyeti%27nin_dış_ilişkileri&oldid=32502498" sayfasından alınmıştır