Kuzey Seferi (1069)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kuzey Seferi Bayeux işlemesinde resmedilmiştir
Günümüzdeki İngiltere eyalet sınırları üzerinden gösterilen bölge Kuzey Seferi'ne maruz kalmıştır

Kuzey Seferi veya Kuzeyin yağmalanması, İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi sırasında Hastings Muharebesindeki zaferinin ardından I. William olarak tahta geçen Normandiya Dükünün öncülüğünde düzenlenen seferdir. Norman egemenliğine karşı başkaldıran Anglo-Sakson İngilizlere karşı 1069-1070 kışında düzenlenen sefer kuzey bölgelerini denetim altına almak amacıyla yapılmıştır. Sefer sırasında kullanılan yakıp yıkma taktiği yüzünden bölgede geniş çaplı hasar meydana gelmiş, Anglo-Sakson derebeyleri kovulmuştur. Sefer sonucunda yaklaşık 100 bin kişinin öldürüldüğü sanılmaktadır. Sefere ait veriler bu dönemde yazılan Kıyamet Kitabı adlı eserde tüm açıklığıyla geçmektedir.

Öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Hastings Muharebesi

Hastings Muharebesinde İngiliz Ordusunun yenilmesi ve Harold Godwinson'un öldürülmesinin ardından İngiliz direnişi tahtın varisi Edgar Atheling etrafında toplanır. Fiili olarak İngiltere'nin Norman boyunduruğunu kabul etmesi Hastings Muharebesi sonunda değil, Edgar etrafında toplanan asillerin 1066 yılı Aralık ayında Berkhamsted'de William'a boyun eğmesiyle olur. Kuzey İngiltere'deki halk ise kralın korumasından yoksun bir şekilde kaderlerini beklemektedir. William, kendisine karşı bir ayaklanma içinde olmasa da kâğıt üzerinde Edgar'a bağı gözüken bölgeyi fethedilmesi gereken bir yer olarak değerlendirecektir.

Seferden önce bu topraklar Anglo-İskandinav etkisini taşımaktadır. Anglo-Sakson gelenekleriyle Viking adetleri burada kaynaşmıştır. Bölgede konuşula İngilizce güneydekinden farklı, asiller çoğunlukla Danimarka asıllıdır. Bölgede Anglo-Sakson kralların etkisi de sınırlı olagelmiştir.

William, Northumbria bölgesinde duruma kendisine bağlılığını ilan eden Copsi adlı yerli lider sayesinde hakim olmak ister. Ancak Copsi, bölgeye uzun yıllar boyunca yöneten ailenin varisi Osulf tarafından öldürülür. William birlikleri ayaklanan Osulf'u öldürünce Osulf'un kuzeni Cospatrick bölgedeki Earl unvanını William'dan satın alır. Ancak Cospatrick 1068 yılında çıkan ayaklanmaya katılacaktır. Mercia Earlü Edwin ve Northumbria Earlü Morcar'ın desteğiyle başlatılan ayaklanma kısa sürede bastırılacaktır.

Ayaklanmacılar yenilgiden sonra İskoçya'ya sığınıp yeniden İngiltere topraklarına sığınmak için Danimarka kralı ii. Svend ile ortak hareket etmeye çalışırlar.

Sefer[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiltere'de eski Anglo-Sakson hükümdarlığını kurmak isteyen İskoçlar, Vikingler ve Anglo-Saksonlar kuzey bölgesine saldırır. Müttefiklerin ordusu York şehrini ele geçirse de ilerlemez. William tahtı kaybetmemek için ordusuyla bölgeye ilerler. Danimarka kralı Danegeld adı verilen fidye parası karşılığı ülkesine dönmeye razı edilince Edgar Atheling yalnız kalarak İskoçya'ya kaçmak durumunda kalır.

Bölgedeki direnişi kıran Normanlar bölgede yakıp yıkma taktiğini kullanacaklardır. Köyler tamamen yakılır, bölge halkı kılıçtan geçirilir. Katliamdan sağ kalanların hayatta kalamaması için tüm besi hayvanları öldürülür, tarlalar harap edilir ve üretimi baltalamak için tuzlanır. Bölgede yapılan katliam ve sonrasındaki uygulamalar neticesinde hayatta kalanların yamyamlığa başladığı rivayet edilir. Onyıllar boyunca kendisini toplayamayacak olan bölgede yapılanlar William yanlısı Normanlar tarafından bile eleştirilecektir.[1]

Geleneği[değiştir | kaynağı değiştir]

York ve çevre bölgede hakimiyetini kuran William, isyancı Anglo-Sakson derebeylerini Normanlılarla değiştirir. York şehrini Alain Le Roux'ya verir. Bu kapsamlı demografik altüst oluş sırasında Normanlı derebeyleri kırsal alanda çalışacak ve toprakları kiralayacak kişi bulmada sıkıntı çekerler. Sonunda açıkça norman egemenliğine düşman olmayanlara topraklar kiralanacaktır. Bölgeye yığınsal bir Norman göçü olmadığı için Normanlar toplumsal sınıfların üst tabakasını işgal etse de Anglo-Sakson ve İskaninav etkisi toplumun alt tabakasında uzun süre etkisini gösterecektir. Süregiden bu etki bazı kültürel özelliklerde kendisini gösterir.[2]

1072 yılında İskoçlar da William ile barış görüşmeleri yaparak onun tarafından Northumbria Earlü olarak atanan William Walcher'i tanırlar. 1074 yılında Edgar da William'ın hakimiyetini tanıyınca Norman fethi tamamlanmış olur.

Normanların bakış açısına göre fetih stratejisi tüm yönleriyle başarılıdır. Bu dönemden sonra çeşitli ayaklanmalar çıksa da kısa sürede bastırılacaktır.[3] Kuzey Seferi tarihçiler tarafından William'ın en zalim harekâtı olarak tanımlansa da günümüze kadar gündeme getirilmeyecektir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Dönemin ünlü tarihçisi Orderic Vitalis olayları şöye anlatır:
    "Kral düşmanlarını yakalamak için her şeyi yaptı. Çok sayıda insanı öldürdü ve evlerini, topraklarını yaktı. Başka hiçbir yerde görülmemiş zalimlikler yapıldı. William öfkesine hakim olmak için hiçbir şey yapmadı, suçsuz da suçluyla beraber cezalandırıldı. Hasat ürünleri, sürüler ve erzaklar kül oldu, 100 binden çok insan açlıktan yok oldu. Bu eserimde çoğu zaman William'ı övdüm ancak bu vahşice katliam hakkında iyi bir şey söyleyemem. Tanrı onu cezalandıracak."
  2. ^ 11 ila 13. yüzyıl arasındaki döneme dair yapılan araştırmalarda kişi isimlerinde köklü bir değişim görülmez. Ayrıca İngiltere'nin orta bölgelerindeki edebiyat eserlerinde Anglo-İskandinav lehçe bariz bir şekilde ayaktadır. Norman kökenli yer isimlerinin görece azlığı toplumsal değişimin sadece üst tabakadaki yöneticilerde yaşandığının göstergesidir.
  3. ^ William Walcher'in 1080 yılında yerel Northumbrialılar tarafından öldürülmesi üzerine bölgeye yürüyen William bir intikam seferi olarak adlandırılabilecek bir harekât düzenlese de Kuzey Seferi kadar geniş ölçekli ve geniş çaplı olmayacaktır

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Seferi_(1069)&oldid=30493272" sayfasından alınmıştır