Lihtenştaynlılar
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Almanca: Liechtensteiner) | |
|---|---|
| Toplam nüfus | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
| Diller | |
| Din | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Svabyalılar, İsviçreliler, Vorarlbergliler |
Lihtenştaynlılar (Almanca: Liechtensteiner, Almanca telaffuz: [ˈlɪçtn̩ˌʃtaɪ̯nɐ]), Lihtenştayn'ın yerli halkıdır. İsviçreliler ve Svabyalılarla sıkı sıkıya bağlantılıdır.[1][3] 21. yüzyılın başında dünya çapında yaklaşık 34.000 Lihtenştaynlı yaşıyordu.[1]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Günümüzde Lihtenştayn tarafından yönetilen bölgede, ilk yerleşimler Cilalı Taş Devri'nde görülmüştür ve 1719'dan beri Lihtenştayn Prensliği'nin yönetimi altında bağımsız bir devlet olmuştur.[4] Modern Lihtenştaynlılar Alamanlar'ın devamıdır.[5]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştayn, Orta Almancada lieht 'parlak' + stein 'taş kaya' kelimesinden gelir.[6]
Konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştayn[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştayn'ın nüfusunun %66.2'si yani 26.205 kişi etnik olarak Lihtenştaynlıdır.[7]
Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]
1.244 Amerikalı Lihtenştaynlı ABD'de yaşamaktadır.[8] ABD'ye gelen ilk Lihtenştaynlının Joseph Batliner adında bir adam olduğu kaydedildi. 1846'da bir sel ve ardından gelen kıtlık, 250 Lihtenştaynlı'nın ABD'ye taşınmasına neden oldu; bu, Lihtenştayn'dan gelen ilk büyük göç dalgasıydı. Dubuque, Iowa göçmen Lihtenştaynlıların varış noktası haline geldi çünkü oradaki topluluk da Lihtenştaynlılar gibi Almanca konuşuyordu. Bu göç dalgasının ardından, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nın ardından daha fazla Lihtenştaynlı ABD'ye göç etmeye devam etti.[9]
Diğer[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştaynlıların küçük bir kısmı da Kanada ve Güney Amerika'ya, özellikle Brezilya ve Arjantin'e göç etti.[9]
Din[değiştir | kaynağı değiştir]
Roma Katolikliği, Lihtenştayn'ın devlet dinidir; 2020 nüfus sayımına göre Lihtenştaynlıların %70'i Katoliklerden, %8'i diğer mezheplere bağlı Hristiyanlardan %16'sı diğer inançlardan (%6 İslam, %10 Dinsiz) oluşuyorken %4'ü ise beyanat vermemişti.[10] Şabat günlerinde birçok mağaza ve işletme kapalı olmaktadır.[11]
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştayn kültürü bölgede etkisini gösteren Avrupa etkisinden geliyor.[11]
Dil[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştaynlılar arasında en yaygın dil Alemannik Almancadır. Triesenberg ve Malbun'da yaklaşık olarak 1.300 kişi Walser Almancası konuşur.[12] Ayrıca Amerikalı Lihtenştaynlılar Amerikan İngilizcesi konuşurlar
Özel günler[değiştir | kaynağı değiştir]
Lihtenştayn'da 20 resmî tatil vardır: Yeni Yıl, Berchtoldstag, Epifani, İsa'nın Mabede Takdimi Bayramı, Tövbe Salısı, Aziz Yusuf Günü, Kutsal Cuma, Paskalya, İşçi Bayramı, İsa'nın göğe yükselişi, Whit Monday, Katolik Yortusu, Millî bayram, Meryem'in doğuşu, Azizler Günü, Meryem Ana'nın Günahsızlığı Bayramı, Noel Arifesi, Noel, Aziz Stefen Günü ve Yılbaşı Gecesi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Minahan 2000, s. 411
- ^ Volkszählung 2010 – Amt für Statistik 6 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved on 2016-01-13.
- ^ Waldman & Mason 2006, s. 486
- ^ "History". tourismus.li. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ Waldman & Mason 2006.
- ^ "Lichtenstein Name Meaning & Lichtenstein Family History at Ancestry.com®". www.ancestry.com. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- ^ "Liechtenstein". United States Department of State (İngilizce). 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2023.
- ^ a b "Liechtenstein — History and Culture". www.iexplore.com. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2023.
- ^ "The Languages spoken in Liechtenstein". SpainExchange Country Guide (İngilizce). 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
Genel[değiştir | kaynağı değiştir]
- Waldman, Carl; Mason, Catherine (2006). Encyclopedia of European Peoples. Infobase Publishing. s. 296. ISBN 1438129181. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
- Minahan, James (2000). One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups. Greenwood Publishing Group. s. 769. ISBN 0313309841. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
 | Lihtenştayn ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |