Münhasır ekonomik bölge

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Uluslararası haklar bakımından deniz alanları

Münhasır ekonomik bölge (MEB) (İngilizce: Exclusive economic zone (EEZ)), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir.[1] Bu alan devletin denize olan kıyı kenarından, denize doğru 200 deniz mili (370 km) dışına kadar uzanır. Argo kullanımında, bu terim devletin kabul edilen karasularının tamamında ve hatta 200 deniz millik sınırın ötesinde kıta sahanlığı içerecek şekilde kullanılmaktadır.

Tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya'daki MEB'ler koyu mavi renkte gösterilmiştir.

Genel olarak MEB, bir ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren denize/okyanusa doğru 200 deniz mili (370 km) kadar uzanır.[2] Bu kuralın istisnası ise, ülkelerin MEB'leri örtüştüğü / birbiri ile çakıştığı zamanlarda, diğer bir deyişle ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren diğer ülkeye ait deniz sınırına ulaşıncaya kadar 400 deniz mili (740 km) mesafe bulunmadığındadır. Böyle bir durum meydana geldiğinde ise, MEB devletlerin deniz sınırı tasvir edilerek belirlenir.[3] Genellikle bu gibi durumlarda MEB, en yakın devletin varsayılan sınırları ile örtüştüğü alandır.[4]

Alanlarına göre sıralama[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu listede bağımlı bölgeler (ıssız topraklar dâhil) egemen devletlere bağlı olarak gösterilmektedir ancak Antarktika üzerindeki hak iddialarını içermemektedir. MEB+TYA Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) artı toplam yüzölçümü alanı (TYA).

Ülke MEB km2 Kıta sahanlığı km2 MEB+TYA km2
 ABD 11.351.000 2.193.526 21.814.306
 Fransa 11.035.000 389.422 11.655.724
 Avustralya 8.505.348 2.194.008 16.197.464
 Rusya 7.566.673 3.817.843 24.664.915
 Birleşik Krallık 6.805.586 722.891 7.048.486
 Endonezya 6.159.032 2.039.381 8.019.392
 Kanada 5.599.077 2.644.795 15.607.077
 Japonya 4.479.388 454.976 4.857.318
 Yeni Zelanda 4.083.744 277.610 4.352.424
 Çin 3.879.666 831.340 13.520.487
 Şili 3.681.989 252.947 4.431.381
 Brezilya 3.660.955 774.563 12.175.832
 Kiribati 3.441.810 7.523 3.442.536
 Meksika 3.177.593 419.102 5.141.968
 Mikronezya Federal Devletleri 2.996.419 19.403 2.997.121
 Danimarka 2.551.238 495.657 4.761.811
 Papua Yeni Gine 2.402.288 191.256 2.865.128
 Norveç 2.385.178 434.020 2.770.404
 Hindistan 2.305.143 402.996 5.592.406
 Marshall Adaları 1.990.530 18.411 1.990.711
 Portekiz 1.727.408 92.090 3.969.498
 Filipinler 1.590.780 272.921 1.890.780
 Solomon Adaları 1.589.477 36.282 1.618.373
 Güney Afrika 1.535.538 156.337 2.756.575
 Seyşeller 1.336.559 39.063 1.337.014
 Mauritius 1.284.997 29.061 1.287.037
 Fiji 1.282.978 47.705 1.301.250
 Madagaskar 1.225.259 101.505 1.812.300
 Arjantin 1.159.063 856.346 3.939.463
 Ekvador 1.077.231 41.034 1.333.600
 İspanya 1.039.233 77.920 1.545.225
 Maldivler 923.322 34.538 923.622
 Peru 906.454 82.000 2.191.670
 Somali 825.052 55.895 1.462.709
 Kolombiya 808.158 53.691 1.949.906
 Yeşil Burun Adaları 800.561 5.591 804.594
 İzlanda 751.345 108.015 854.345
 Tuvalu 749.790 3.575 749.816
 Vanuatu 663.251 11.483 675.440
 Tonga 659.558 8.517 660.305
 Bahamalar 654.715 106.323 668.658
 Palau 603.978 2.837 604.437
 Mozambik 578.986 94.212 1.380.576
 Fas 575.230 115.157 1.287.780
 Kosta Rika 574.725 19.585 625.825
 Namibya 564.748 86.698 1.388.864
 Yemen 552.669 59.229 1.080.637
 İtalya 541.915 116.834 843.251
 Umman 533.180 59.071 842.680
 Myanmar 532.775 220.332 1.209.353
 Sri Lanka 532.619 32.453 598.229
 Angola 518.433 48.092 1.765.133
 Yunanistan 505.572 81.451 637.529
 Venezuela 471.507 98.500 1.387.950
 Vietnam 417.663 365.198 748.875
 İrlanda 410.310 139.935 480.583
 Libya 351.589 64.763 2.111.129
 Küba 350.751 61.525 460.637
 Panama 335.646 53.404 411.163
 Malezya 334.671 323.412 665.474
 Nauru 308.480 41 308.501
 Ekvator Ginesi 303.509 7.820 331.560
 Güney Kore 300.851 225.214 400.529
 Tayland 299.397 230.063 812.517
 Mısır 263.451 61.591 1.265.451
 Türkiye 462.000[5] 56.093 1.301.655
 Jamaika 258.137 9.802 269.128
 Dominik Cumhuriyeti 255.898 10.738 304.569
 Liberya 249.734 17.715 361.103
 Honduras 249.542 68.718 362.034
 Tanzanya 241.888 25.611 1.186.975
 Pakistan 235.999 51.383 1.117.911
 Gana 235.349 22.502 473.888
 Suudi Arabistan 228.633 107.249 2.378.323
 Nijerya 217.313 42.285 1.141.081
 Sierra Leone 215.611 28.625 287.351
 Gabon 202.790 35.020 470.458
 Barbados 186.898 426 187.328
 Fildişi Sahili 176.254 10.175 498.717
 İran 168.718 118.693 1.797.468
 Moritanya 165.338 31.662 1.190.858
 Komorlar 163.752 1.526 165.987
 İsveç 160.885 154.604 602.255
 Senegal 158.861 23.092 355.583
 Hollanda 154.011 77.246 192.345
 Ukrayna 147.318 79.142 750.818
 Uruguay 142.166 75.327 318.381
 Guyana 137.765 50.578 352.734
 Kuzey Kore 132.826 54.566 253.364
 São Tomé ve Príncipe 131.397 1.902 132.361
 Samoa 127.950 2.087 130.781
 Surinam 127.772 53.631 291.592
 Haiti 126.760 6.683 154.510
 Cezayir 126.353 9.985 2.508.094
 Nikaragua 123.881 70.874 254.254
 Gine-Bissau 123.725 39.339 159.850
 Kenya 116.942 11.073 697.309
 Guatemala 114.170 14.422 223.059
 Antigua ve Barbuda 110.089 4.128 110.531
 Tunus 101.857 67.126 265.467
 Kıbrıs Cumhuriyeti 98.707 4.042 107.958
 El Salvador 90.962 16.852 112.003
 Finlandiya 87.171 85.109 425.590
 Bangladeş 86.392 66.438 230.390
 Tayvan 83.231 43.016 119.419
 Eritre 77.728 61.817 195.328
 Trinidad ve Tobago 74.199 25.284 79.329
 Doğu Timor 70.326 25.648 85.200
 Sudan 68.148 19.827 1.954.216
 Kamboçya 62.515 62.515 243.550
 Gine 59.426 44.755 305.283
 Hırvatistan 59.032 50.277 115.626
 Birleşik Arap Emirlikleri 58.218 57.474 141.818
 Almanya 57.485 57.485 414.599
 Malta 54.823 5.301 55.139
 Estonya 36.992 36.992 82.219
 Saint Vincent ve Grenadinler 36.302 1.561 36.691
 Belize 35.351 13.178 58.317
 Bulgaristan 34.307 10.426 145.186
 Benin 33.221 2.721 145.843
 Katar 31.590 31.590 43.176
 Kongo Cumhuriyeti 31.017 7.982 373.017
 Polonya 29.797 29.797 342.482
 Dominika 28.985 659 29.736
 Letonya 28.452 27.772 93.011
 Grenada 27.426 2.237 27.770
 İsrail 26.352 3.745 48.424
 Romanya 23.627 19.303 262.018
 Gambiya 23.112 5.581 34.407
 Gürcistan 21.946 3.243 91.646
 Lübnan 19.516 1.067 29.968
 Kamerun 16.547 11.420 491.989
 Saint Lucia 15.617 544 16.156
 Arnavutluk 13.691 6.979 42.439
 Togo 12.045 1.265 68.830
 Kuveyt 11.026 11.026 28.844
 Suriye 10.503 1.085 195.683
 Bahreyn 10.225 10.225 10.975
 Brunei 10.090 8.509 15.855
 Saint Kitts ve Nevis 9.974 653 10.235
 Karadağ 7.745 3.896 21.557
 Cibuti 7.459 3.187 30.659
 Litvanya 7.031 7.031 72.331
 Belçika 3.447 3.447 33.975
 Kongo DC 1.606 1.593 2.346.464
 Singapur 1.067 1.067 1.772
 Irak 771 771 439.088
 Monako 288 290
 Filistin 256 256 6.276
 Slovenya 220 220 20.493
 Ürdün 166 59 89.508
 Bosna-Hersek 50 50 51.259
 Kazakistan 2.724.900
 Moğolistan 1.564.100
 Çad 1.284.000
 Nijer 1.267.000
 Mali 1.240.192
 Etiyopya 1.104.300
 Bolivya 1.098.581
 Zambiya 752.612
 Afganistan 652.090
 Orta Afrika Cumhuriyeti 622.984
 Güney Sudan 619.745
 Botsvana 582.000
 Türkmenistan 488.100
 Özbekistan 447.400
 Paraguay 406.752
 Zimbabve 390.757
 Burkina Faso 274.222
 Uganda 241.038
 Laos 236.800
 Belarus 207.600
 Kırgızistan 199.951
   Nepal 147.181
 Tacikistan 143.100
 Malavi 118.484
 Macaristan 93.028
 Azerbaycan 86.600
 Avusturya 83.871
 Çekya 78.867
 Sırbistan 77.474
 Slovakya 49.035
  İsviçre 41.284
 Bhutan 38.394
 Moldova 33.846
 Lesotho 30.355
 Ermenistan 29.743
 Burundi 27.834
 Ruanda 26.338
 Kuzey Makedonya 25.713
 Esvatini 17.364
Kosova Kosova [a] 10.887
 Lüksemburg 2.586
 Andorra 468
 Lihtenştayn 160
 San Marino 61
 Vatikan 0,44

[6][7] Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Part V - Exclusive Economic Zone, Article 56". Law of the Sea. United Nations. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2011. 
  2. ^ Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (Türkçe) 28 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Birleşmiş Milletler, 1982, Erişim tarihi: 2018-07-13.
  3. ^ William R. Slomanson, 2006. Fundamental Perspectives on International Law, 5th edn. Belmont, CA: Thomson-Wadsworth, 294.
  4. ^ Deniz Hukuku ile ilgili Birleşmiş Milletler Sözleşmesi.
  5. ^ "Turkey EEZ". www.resmigazete.gov.tr. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  6. ^ "BM'nin Türkiye-Libya Deniz Yetki Alanları Anlaşması'nı kayda geçirmesi ne anlama geliyor?". BBC News Türkçe. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  7. ^ "TURKEY". www.un.org. 17 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Münhasır_ekonomik_bölge&oldid=30719669" sayfasından alınmıştır