Mısır ekmeği
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Mısır Ekmeği | |
|---|---|
 | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Bölgesi | Karadeniz Bölgesi |
| Türü | Ekmek |
| Servis şekli | Sıcak / Soğuk |
| Ana malzemeler | Mısır Unu, Un, Kabartma Tozu, Şeker, Tuz, Sıvı Yağ, Süt |
Mısır ekmeği, mısır unu ile yapılan bir ekmek çeşididir. Mısır unu içerisine tuz, süt ve az miktarda şeker eklenerek mayalandıktan sonra ya fırında ya da kızartma olarak pişirilir. Kimyon ve pul biber gibi baharatlar ise isteğe bağlı eklenebilir.
Karadeniz mutfağının geleneksel bir ürünü olan mısır ekmeği genellikle; çorba, balık, salata veya yoğurt ile birlikte tüketilir.
Gürcistan'da ve Türkiye'de yaşayan Gürcülerin geleneksel tarzda yaptıkları mısır ekmeğine ise mçadi (მჭადი) denir. Mçadi Türkiye'de konuşulan Gürcücede "cadi" biçimine dönüşmüştür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Ekmek, insanlık tarihinin bilinen en eski besin kaynağıdır. Ekmeğin ilk ortaya çıkış biçimini anlatan hikâyelere göre, insanoğlu buğday kırmasını su ile ıslatıp kendi haline bırakıp bekletmişler. Bekledikten sonra gözenekler oluştuğu görülmüş ve bu besin kaynağını sıcak taşlar üzerinde pişirmişler. Ortaya çıkan bu besin kaynağı insanlar tarafından çabucak kabul görmüş ve avlanarak buldukları yiyeceklere alternatif bir besin olarak benimsemişlerdir. Yapılan araştırmalara göre; günümüze yakın ve benzerlik gösteren ilk ekmek, buğday ve arpa ile ortaya çıkmıştır. Ateşin kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte ekmekte farklılık arayışlarına girilmiştir. İlerleyen zamanlarda un çeşitliliğinin artması ile, farklı ekmek türlerinin ortaya çıkmasına olanak sağlanmıştır. Farklı ürünlerden un üretimi, ekmek çeşitliliğini artırmıştır. Bu ürünlerden biri de mısırdır ve mısırın dövülerek öğütülmesiyle Mısır unu elde edilmiştir. İlk mısır ekmekleri, bugünküne çok benzer bir yöntemle yapılırdı. Ezilen mısırlar biraz su ve biraz tuz ile karıştırılarak pişirilir, tandır ekmeğine çok benzer mısırlı bir ekmek ortaya çıkarılmıştır.[1]
Mısır, Amerika kökenli bir tahıl olup Avrupa kıtasına ancak 16. yüzyılda ulaşmıştır. Tüketimi dünyada yaygınlaşmasıyla birlikte Türkiye'de tarımı yapılmaya başlanmıştır. Mısır, Türkiye'de Akdeniz ve Karadeniz Bölgesi'nde yetişse de mısırın un olarak tüketimi Karadeniz Bölgesi'nde daha yaygındır. Doğal olarak mısır ekmeğini en çok tüketen bölge de burasıdır. Karadeniz yöresinin vazgeçilmez lezzetinden biri olan mısır ekmeği, belki eski sıklığında değil ama günümüzde hala yapılmaktadır.[2]
Coğrafi Faktörlerin Etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Karadeniz Bölgesi'nin doğu kıyılarında yaz döneminin yağışlı geçmesi burada buğday tarımının yapılmasını engellemiştir. Bu nedenle bu yörede, buğdayın yerini olgunlaşma döneminde dahi su isteyen ve yağıştan olumsuz etkilenmeyen mısır almıştır. Mısır ekmeği, genellikle tepsi içerisinde fırında pişirilmektedir. Karadeniz Bölgesi'nin kırsal kesimlerinde mısır ekmeği, hem ısınmak hem de pişirme işlemlerinde kullanılan mutfak sobası kuzinelerin tepsileri içerisinde pişirilmektedir. Akdeniz Bölgesi'nde konar-göçer kültürünün etkisi ile mısır ekmeği bazlama şeklinde sac üzerinde pişirilmektedir.[3]
Malzemeler[değiştir | kaynağı değiştir]
- 500 gr mısır unu
- 2 yemek kaşığı un
- 2 paket kabartma tozu
- 2 yemek kaşığı toz şeker
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 su bardağı su
- 1 su bardağı süt
- 1 çay bardağı sıvı yağ
Hazırlanışı[değiştir | kaynağı değiştir]
Geniş ve derin bir kaba 500gr mısır unu konur. Yarım kilo mısır unu (200 ml lik su bardağı ölçüsü ile) tam 5 su bardağına denk gelir. Mısır ununun orta kısmını havuz şeklinde açılır. Orta kısmına 2 yemek kaşığı un, 2 yemek kaşığı toz şeker ve 1 tatlı kaşığı tuz eklenir. Ardından orta kısma 1 çay bardağı sıvı yağ dökülür. 1 su bardağı ılık süt eklenir. 2 paket kabartma tozu da koyup, tüm harç el ile güzelce karıştırılır. Son olarak mısır unlu harcın üzerine 1 su bardağı ılık su azar azar dökülüp, el ile yoğurulur. Mısır ekmeğinin hamurunun kıvamı kek hamurundan koyu, kurabiye hamurundan cıvık olmalıdır. Hamur avuç içine alınıp sıkıldığında akıp, kayıyorsa olmuştur. Eğer hamurun kıvamı yeterince cıvık olmadıysa yarım su bardağı kadar ılık su azar azar dökülüp kıvam yakalanmaya çalışılır. İstenilen kıvama gelen mısır ekmeği hamurunun üzeri örtülüp 15-20 dakika kadar dinlenmeye bırakılır.[4]
Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Mısır ekmeği genel olarak sade bir şekilde hazırlanıp tüketilse de farklı malzemeler eklenerek yapılan çeşitleri de mevcuttur. Hamsili mısır ekmeği ve otlu mısır ekmeği bilinen diğer mısır ekmeği çeşitlerindendir.
- Hamsili Mısır Ekmeği: Hamsiler iyice yıkanıp gövde kılçıkları ayıklandıktan sonra küçük küçük doğranmış taze soğanlar, nane ve ince kıyılmış pazılar mısır ununun içine karıştırılır. Hamsilerin de eklediği bu karışım, sıcak suyla yoğurulup orta boy bir tepsiye yayılır ve fırına yerleştirilir. 35-40 dakika pişirildikten sonra fırından çıkartılır ve servise hazır olur.[5]
- Otlu Mısır Ekmeği: Mısır unuyla birlikte pırasa, pazı yaprağı, maydanoz, yeşil soğan ve nanenin yoğrulmasıyla elde edilen özel bir hamurdan yapılır.[5]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Oksak, Basak. "Karadeniz'den İtalya'ya mısır ekmeği – Gastrofest". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ "Mısır Ekmeğinin Geçmişi Hakkında Bilmedikleriniz -". 18 Mart 2018. 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ LEVENT, Sibel ÜST ERDEM & Ramazan BÖLÜK-Mehmet Burak ÇAKIN-Sema. "Journal of Turkish Studies". turkishstudies.net. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ "Karadeniz mutfağının lezzetli eşlikçisi mısır ekmeği nasıl yapılır?". NTV. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ a b "KARADENİZ YÖRESİNDE MISIR KÜLTÜRÜ: FOLKLORIK BIR YAKLASIM / CORN CULTURE IN BLACK-SEA REGION: A FOLKLORIC APPROACH". journaldatabase.info. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.