MERS salgını

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Orta Doğu solunum sendromu (MERS) koronavirüsü salgını, başta Orta Doğu olmak üzere 2012'den bu yana birçok ülkeyi etkiledi. Orta Doğu solunum sendromuna neden olan virüs, ilk olarak 6 Haziran 2012'de Suudi Arabistan'ın Cidde kentinden bir hastada tanımlanan yeni bir koronavirüstür.

2021 itibarıyla 2.500'den fazla virüs vakası ve 900'den fazla ölümle birlikte 24 ülkede sporadik vakalar, küçük kümeler ve büyük salgınlar bildirilmiştir.

Koronavirüs[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsan koronavirüsleri ile enfeksiyonların çoğu hafif seyreder ve soğuk algınlığı ile ilişkilidir. İnsanları enfekte ettiği bilinen yedi koronavirüs, alfa ve beta cinslerindedir. Hem MERS-CoV hem de SARS-CoV (şiddetli akut solunum sendromu) betakoronavirüslerdir.[1][2]

Potansiyel salgınların küresel sürveyansı ve hazırlık, SARS salgınından bu yana iyileşmiştir ve bu nedenle MERS yakından izlenmektedir.[3] [notes 1]

MERS-CoV ile ilgili Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi Dördüncü Toplantısı 4 Aralık 2013 tarihinde yapılmıştır. Komite, Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumunun (PHEIC) koşullarının henüz karşılanmadığına karar vermiştir.[4]

Epidemiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya çapında MERS-CoV vakaları:
  100+ confirmed cases

Kasım 2012'de Mısırlı virolog Dr. Ali Mohamed Zak, Hollanda'nın Rotterdam kentindeki Erasmus Tıp Merkezi'nde (EMC) önde gelen bir koronavirüs araştırmacısı olan virolog Ron Fouchier'e Suudi Arabistan'daki ilk teyit edilmiş vakadan bir virüs örneği gönderdi.[5] Laboratuvarda kanıtlanmış ikinci vaka Londra'daydı ve Birleşik Krallık Sağlık Koruma Ajansı (HPA) tarafından doğrulandı.[6] HPA, virüsü London1_novel CoV 2012 olarak adlandırdı.

8 Kasım 2012'de New England Journal of Medicine'de yayınlanan bir makalede, Dr. Zaki ve Erasmus Tıp Merkezi'nden ortak yazarlar, bilimsel bir isim olan İnsan Coronavirüs-Erasmus Tıp Merkezi (HCoV-EMC) ismini kullandılar ve bu isim daha sonra bilimsel literatürde kullanıldı.[1] Makalede, endemik olduğu bilinen dört solunum yolu insan koronavirüsünü (HCoV): 229E, OC43, NL63 ve HKU1 olarak sundular.[1]

Mayıs 2013'te, Uluslararası Virüs Taksonomisi Komitesi'nin Koronavirüs Çalışma Grubu, resmi ad olarak Orta Doğu Solunum Sendromu Coronavirüsü'nü (MERS-CoV) kabul etti.[7] Dünya Sağlık Örgütü tarafından "tekdüzelik sağlamak ve hastalık hakkında iletişimi kolaylaştırmak" için bu isim kabul edildi

Mayıs 2013 itibarıyla, ölen 22 kişiden 10'u ve bildirilen 44 vakadan 22'si Suudi Arabistan'daydı ve %80'den fazlası erkekti.[8] Bu cinsiyet eşitsizliğinin, Suudi Arabistan'daki çoğu kadının ağzını ve burnunu kapatan ve virüse maruz kalma şanslarını azaltan peçe takmasından kaynaklandığı düşünülüyor.[9] 19 Haziran 2013'e kadar MERS, Ürdün, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Tunus, Almanya, Birleşik Krallık, Fransa ve İtalya'da [10] bildirilen vakalarla en az 60 kişiyi enfekte etmiş, 38 kişinin ölümüne neden olmuştu.[9] Suudi yetkililer, dünyanın dört bir yanından milyonlarca Müslümanın Mekke ve Medine'ye hac ziyareti sırasında virüse maruz kalacağından büyük endişe duyduklarını dile getirdiler.[11]

Mayıs 2014'te DSÖ, küresel MERS vakalarının arttığı için durumu izlediğini, ancak durumun henüz bir sağlık acil durumu teşkil etmediğini söyledi. 3 Haziran 2014'te Suudi Arabistan, hastalığı daha iyi anlama çabasının bir parçası olarak verileri yeniden inceledikten sonra ülkenin bugüne kadarki toplam MERS vakasını 688 vakaya revize etti. MERS'ten toplam 282 kişi hayatını kaybetmişti. Rakamlar 113 vaka ve 92 ölümden oluşan bir sıçramayı gösteriyordu. Tıbbi danışma konseyi başkanı Tarık Madani'ye göre, bildirilen vakalardaki artışa rağmen, yeni vakaların sayısı düşüşteydi. Bu süreçte Suudi sağlık bakan yardımcısı görevden alındı.[12]

4 Haziran 2014'te The New England Journal of Medicine'de yayınlanan bir araştırma, virüsün deveden insana bulaşmasının mümkün olduğunu gösterdi. Kasım 2013'te bir adam hasta bir deve ile temas ettikten sonra MERS'e yakalandı. Virüsten ölen adamdan alınan viral örnekler ve hasta hayvandan alınan örnekler neredeyse aynıydı. Bu, adamın virüsü deveden kaptığına dair çok güçlü bir kanıt sağladı.[13] Haziran 2015 itibarıyla, 1.227 doğrulanmış insan MERS vakası vardı ve 449 ölümle (%37 ölüm oranı) sonuçlanmıştı.[14]

Bildirilen vakalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrika[değiştir | kaynağı değiştir]

Tunus[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Mayıs 2013'te yeni koronavirüs Tunus'a ulaştı ve bir kişiyi öldürdü ve bu kişinin iki akrabasını enfekte etti. Tunus, Ürdün, Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden sonra MERS-CoV'den etkilenen sekizinci ülke oldu.[15]

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) yayınına göre, Nisan 2014'te Tunus'ta 1 ölümlü toplam 3 vaka vardı.

Cezayir[değiştir | kaynağı değiştir]

Cezayir 2 vaka ve 1 ölüm yaşadı.

Mısır[değiştir | kaynağı değiştir]

Mısır'da bir vaka meydana geldi.

Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Kore[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 2015'te, Güney Kore'deki ilk vaka, birkaç Orta Doğu ülkesini ziyaret eden bir erkekte doğrulandı. Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre 16 Haziran 2015 itibarıyla, 18 ölüm dahil olmak üzere toplam 150 vaka olmuştu.[16] 29 Haziran 2015 itibarıyla, Güney Kore'de 32 kişi bu salgından öldü ve 182 teyit edilmiş enfeksiyon vakası oldu.[17] En az 3800 kişi karantinaya alındı.[18]

Malezya[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Nisan 2014'te Malezya, MERS-COV ile ilgili ilk ölümünü bildirdi.[19] Söz konusu kişi, 15-28 Mart 2014 tarihleri arasında 18 kişilik bir hac grubuyla Suudi Arabistan'ın Cidde kentine seyahat eden 54 yaşında bir erkekti. 4 Nisan'da hastalandı ve 7 Nisan'da Johor'daki bir kliniğe başvurdu. 9 Nisan'da hastaneye kaldırıldı ve 13 Nisan'da öldü.[20]

Endonezya[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Mayıs 2014'te Medan'da iki kişiye MERS-Cov bulaştığından şüphelenildi.[21]

Filipinler[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Nisan 2014'te Birleşik Arap Emirlikleri, El Ayn 'dan dönen Denizaşırı Filipinli bir İşçi (OFW), Ninoy Aquino Uluslararası Havalimanı'nda MERS-CoV testi pozitif bulundu. Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) virüs için test edilmiş ancak hemen Manila'ya gitmişti. BAE'den doktorlar daha sonra Filipinler Sağlık Bakanlığı (DOH) ile iletişime geçerek hastanın durumunu teyit etti. BAE'de hemşire olarak çalışan kişi, söz konusu ülkede yakın zamanda ölen Filipinli bir sağlık görevlisi ile temas kurmuştu. Kendisini havaalanında getiren dört aile üyesiyle birlikte karantinaya alındı.[22][23] DOH, 19 Nisan'daki bir basın açıklamasında, BAE doktorlarının MERS-CoV için pozitif bulduğu kişinin, Tropikal Tıp Araştırma Enstitüsü (RITM) tarafından yapılan bir sonraki testte virüs için negatif bulunduğunu duyurdu. Testle ilgili daha fazla açıklama yapan Sekreter Enrique Ona, "BAE'de bildirilen test tarihinden itibaren on gün geçtiğinden, görev gücümüz hemen onunla temasa geçti ve üzerinde bir test yapmaya karar verdi ve neyse ki, Tropikal Tıp Araştırma Enstitüsümüzün bulguları negatif çıktı." [24] Aynı basın açıklamasında DOH, Etihad Airways Flight 424'ün (Hastanın Abu Dabi, BAE'den Manila'ya yaptığı uçuş) diğer 414 yolcunun da test edilmeleri için takip ettiklerini duyurdu.[24][25]

11 Şubat 2015'te Suudi Arabistan'dan gelen 32 yaşındaki Filipinli ve 1 aylık hamile bir hemşire, ülkenin ilk MERS-CoV vakasıydı. DOH, virüs testinin pozitif çıkmasının ardından vakayı doğruladı.[26] Hastanın ilk kabul edildiği tesis olan San Pedro, Laguna'daki Evangelista Tıp Hastanesi, DOH tarafından on dört gün süreyle geçici olarak kapatıldı. 17 Şubat 2015 tarihinde söz konusu hemşireye maruz kalan veya temasta bulunan herkesin virüs testi negatif çıktı.[27] 6 Mart 2015'te Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan'daki üç Filipinli kadın sağlık çalışanının MERS-CoV ile enfekte olduğunu doğruladı.[28]

Suudi Arabistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha önce bilinmeyen bir koronavirüsün bilinen ilk vakası, 20 Haziran 2012'de Cidde'de böbrek yetmezliğinden ölen, akut pnömonisi olan 60 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir erkekte tespit edildi [1][29][30] 12 Mayıs 2013 itibarıyla, Suudi Arabistan'ın el-Ahsa bölgesinde iki ölüm daha rapor edildi. En son enfeksiyon kümesinde, 15 vaka doğrulandı ve bu hastalardan dokuzu öldü.[31] Ölen 22 kişiden 10'u ve bildirilen 44 vakadan 22'si Suudi Arabistan'daydı.[8] Bu süre zarfında, başka bir Suudi vatandaşında klinik bulgu bulunmayan doğrulanmamış bir vaka da rapor edildi. 22 Eylül 2012'de Suudi Sağlık Bakanlığı hastalığı "nadir bir koronavirüs modeli" olarak adlandırdı.

21 Şubat 2013 tarihinde DSÖ, laboratuvarca doğrulanmış 13 vaka olduğunu, Suudi Arabistan'dan 6 vaka (4 ölümlü), Ürdün'den 2 vaka (her ikisi de ölümlü), Katar'dan 2 vaka ve İngiltere'den 3 vaka olduğunu belirtmiştir.[32]

Mart 2013'te Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı 39 yaşındaki bir erkeğin ölümünü, 15. vakayı ve 9. ölümü DSÖ'ye bildirdi.[33] 2 Mayıs 2013'te Suudi Sağlık Bakanlığı, doğrulanmış SARS benzeri virüs vakalarıyla beş kişinin öldüğünü ve diğer iki kişinin durumunun kritik olduğunu duyurdu.[34] Verilerin elde edilmesindeki gecikmeler ve temel bilgilerin (cinsiyet, yaş, diğer tıbbi durumlar ve sigara içme durumu dahil olmak üzere) eksikliği DSÖ'nün çok sayıda toplantısında not edildi ve kınandı. Dünya Sağlık Örgütü genel müdürü Dr. Chan, dünya sağlık bakanlarının yıllık toplantısında bu virüsün artık "en büyük endişesi" olduğunu söyledi.[35]

28 Mayıs 2013'te Suudi Sağlık Bakanlığı beş MERS-CoV vakası daha bildirdi. Vakalar "Doğu Bölgesi'ndeki vatandaşlar arasında 73 ila 85 yaş arasında kaydedildi, ancak hepsinin kronik hastalıkları var." denildi. Bu duyuruyla birlikte resmi olmayan küresel vaka sayısı 49'a ulaşırken, CDC'ye göre ölü sayısı 24'e yükseldi.[36] 26 Haziran itibarıyla krallıkta 34 ölüm kaydedildi.[11]

1 Ağustos 2013'te Dünya Sağlık Örgütü, Suudi Arabistan'da, ikisi sağlık çalışanı olan, tamamı kadınlardan oluşan üç yeni MERS-CoV vakası duyurdu. "Üç yeni vakayla birlikte Suudi Arabistan'ın yayınladığı MERS vaka sayısı 39 ölümle 74 vakaya yükseldi. Vakalar DSÖ'nün MERS sayısını 94 vaka ve 46 ölüme çıkarttı." [37]

31 Ekim 2013'te DSÖ, Suudi Arabistan'daki üç hastanın MERS'den öldüğünü duyurdu.[38] Hastalar bir kadın ve iki erkekti ve "hepsi altta yatan tıbbi koşullara sahipti, ancak hepsi hastalanmadan önce hayvanlarla temas etmediğini bildirdi".[38]

23 Nisan 2014'ün başlarında, Sağlık Bakanlığı tarafından ilk Mekke vakası dahil olmak üzere 11 yeni vaka rapor edildi.[39] Aynı gün 13 vaka daha rapor edildi. Rapor edilen ek vakalarla birlikte ülkede 83 ölümle toplam 285 vaka vardı.[40]

Riyad'daki hastane bağlantılı bir salgın, 18 Ağustos 2015 itibarıyla Suudi Arabistan'daki toplam vaka sayısını 1.115 vakaya ve 480 ölüme çıkardı.[41] Mayıs 2015'ten bu yana vakaların büyük çoğunluğu büyük bir ulusal koruma hastanesi olan Kral Abdülaziz Tıp Şehri'nde meydana geldi. 

Hac[değiştir | kaynağı değiştir]

MERS virüsü korkusu nedeniyle 2013 yılında hacca katılım bir önceki yıla göre daha düşüktü.[42][43] Suudi hükûmeti, "yaşlı ve kronik hastalığı olan Müslümanlardan bu yıl hacdan kaçınmalarını" istedi ve "hac yapmasına" izin verilen insan sayısını kısıtladı.[44][45]

Suudi Sağlık Bakanı Abdullah Al-Rabia, MERS'in "yetkililerin şimdiye kadar hacılar arasında herhangi bir vaka tespit etmediğini" söyledi.[42] Ancak İspanya hükûmeti, Kasım 2013'te İspanya'da son zamanlarda İslami hac için Suudi Arabistan'a seyahat eden bir kadının hastalığa yakalandığını bildirdi. [46]

Ürdün[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2012'de altı hastane çalışanına nedeni bilinmeyen akut solunum yetmezliği teşhisi kondu. Altı kişiden ikisi öldü. Tüm vakalar Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'ne (ECDC) bildirildi. Eylül ayında yeni bir CoV suşu tespit edildikten sonra hastane çalışanlarının geriye dönük analizi yapıldı. Epidemiyologlar Ürdün vakalarını keşfetti. Altısı için de saklanan laboratuvar numuneleri kullanılarak, ölen iki hastadan alınan numunelerin nCoV için pozitif olduğu bulundu.[47][48]

Umman[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Ekim 2013'te Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Umman'da bir kişide MERS olduğunu doğruladı.[38] DSÖ, 26 Ekim 2013'te "Umman'daki hastanın Al Dahkliya bölgesinden hastalanan 68 yaşında bir erkek olduğunu" söyledi.[38]

Birleşik Arap Emirlikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

14 Nisan 2014'te Birleşik Arap Emirlikleri'nde bir Filipinli sağlık görevlisi öldü, altı kişiye virüs bulaştığı bildirildi.[19][49] 17 Nisan'da BAE Sağlık Bakanlığı, 16 Nisan'da Filipinler'e seyahat eden Filipinli sağlık çalışanı da dahil olmak üzere başka bir ölüm ve dört ek vaka bildirdi.[20]

21 Nisan 2014'te BAE Sağlık Bakanlığı 9 vaka daha bildirdi.[50]

İran[değiştir | kaynağı değiştir]

İran Sağlık ve Tıp Eğitimi Bakanlığı, iki kadına MERS [51] teşhisi konduğunu ve 29 Mayıs 2014'te Kerman şehrinde kadınlardan birinin hastalıktan öldüğünü bildirdi. İran Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele Merkezi Başkanı Dr. Mohammad Mehdi Gooya'ya göre, hastaya yüksek tansiyon teşhisi konmuştu ve bağışıklık sistemi bu nedenle hastalığı savuşturacak kadar güçlü değildi.[52] İkinci hastanın durumunun iyi olduğu öğrenildi.[53]

Dört gün sonra, 4 Haziran 2014'te Sağlık Bakanlığı, ölen hastayla temasa geçen biri doktor ve hemşire olmak üzere 3 kişinin daha hastalığa yakalandığından şüphelenildiğini bildirdi. Kurbanın damadının da enfekte olduğu bildirildi. Dr. Gooya'ya göre, şüpheli 3 hastadan 1'inde enfeksiyon doğrulandı ve diğer iki hastanın durumunu belirlemek için daha fazla test yapıldığı belirtildi.[54]

Avrupa[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollanda[değiştir | kaynağı değiştir]

13 Mayıs 2014'te ilk vaka doğrulandı. 15 Mayıs'ta ikinci vakanın MERS-CoV testi pozitif çıktı.

Fransa[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Mayıs 2013'te, Fransa'nın Nord bölümünde, daha önce Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentine seyahat etmiş bir erkekte hastalık doğrulandı.[55]

12 Mayıs 2013 tarihinde, bir insandan insana bulaşma vakasında daha önce ilk hasta ile aynı odada yatan bir adamın Fransa Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı tarafından doğrulandığı tespit edilmiştir.[56]

Fransa, Mayıs 2013'ün sonlarına doğru MERS'ten ilk ölümünü bildirdi.[57] 28 Mayıs 2013'te Associated Press'in bir raporu bir Fransız hastanın SARS ile ilgili yeni koronavirüsten öldüğünü söyledi.[58] Enfekte olanların yüzde ellisi öldü.[58]

Yunanistan[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Nisan 2014'te Yunanistan ilk MERS-CoV vakasını bildirdi. Enfekte olan kişi 17 Nisan'da Suudi Arabistan'dan Yunanistan'a dönen 69 yaşında bir Yunan erkekti. Enfekte kişiyle yakın temasta bulunan kişiler tespit edilerek takibe alındı.[59][60]

İtalya[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Mayıs 2013'te İtalyan sağlık bakanlığı Ürdün'e seyahat eden 45 yaşındaki bir erkekte ilk MERS-CoV vakasını duyurdu. Toskana'daki bir hastanede tedavi gören hastanın hayati tehlikesinin bulunmadığı bildirildi.[61][62]

İspanya[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Kasım 2013'te yakın zamanda Hac için Suudi Arabistan'a seyahat eden bir kadın hastalığa yakalandı. Durumunun stabil olduğu belirtildi ve Dünya Sağlık Örgütü'nden araştırmacılar kimlerle temas kurduğunu araştırmaya başladılar.[46]

Birleşik Krallık[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2014 itibarıyla, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, Birleşik Krallık'ta 3'ü ölüm olmak üzere toplam 4 vaka bildirmiştir.

Kuzey Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2 Mayıs 2014'te Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol Merkezleri (CDC), Amerika Birleşik Devletleri'nde Indiana'da ilk MERS-CoV teşhisini doğruladı. Teşhis edilen hasta bir hafta önce Suudi Arabistan'da bulunan ve iyi durumda olduğu bildirilen bir sağlık çalışanıydı.[63][64] Başka bir vaka, Orlando bölgesinden Floridalı bir erkekte bildirildi ve üçüncü bir vaka Illinoisli yine bir erkekte bildirildi. İkinci vaka, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk insandan insana bulaşmaydı.[65] 28 Mayıs 2014'te CDC, virüs için pozitif bulunan üçüncü kişinin enfekte olmadığını açıkladı. Duyuru, CDC tarafından kişiye virüs bulaşmadığını gösteren bir başka laboratuvar analizinden sonra geldi.[66]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d Zaki (2012). "Isolation of a Novel Coronavirus from a Man with Pneumonia in Saudi Arabia". New England Journal of Medicine. 367 (19): 1814-1820. doi:10.1056/NEJMoa1211721. PMID 23075143. 
  2. ^ Saey (27 Şubat 2013). "Scientists race to understand deadly new virus: SARS-like infection causes severe illness, but may not spread quickly". Science News. 183 (6). s. 5. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  3. ^ "An ounce of prevention: As new viruses emerge in China and the Middle East, the world is poorly prepared for a global pandemic". The Economist. Bangkok and New York. 20 Nisan 2013. 19 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2013. 
  4. ^ "WHO Statement on the Fourth Meeting of the IHR Emergency Committee concerning MERS-CoV". World Health Organization. 4 Aralık 2014. 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  5. ^ Heilprin (23 Mayıs 2013). "WHO: Probe into deadly coronavirus delayed by sample dispute". Cenevre: CTV News. 9 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  6. ^ Lu (2012). "SARS-like virus in the Middle East: A truly bat-related coronavirus causing human diseases". Protein & Cell. 3 (11): 803-805. doi:10.1007/s13238-012-2811-1. PMC 4875465 $2. PMID 23143870. 
  7. ^ De Groot (2013). "Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV): Announcement of the Coronavirus Study Group". Journal of Virology. 87 (14): 7790-7792. doi:10.1128/JVI.01244-13. PMC 3700179 $2. PMID 23678167. 
  8. ^ a b "WHO urges information sharing over novel coronavirus". BBC News. 23 Mayıs 2013. 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  9. ^ a b Khazan, O. (21 Haziran 2013). "Face Veils and the Saudi Arabian Plague". The Atlantic. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2013. 
  10. ^ Assiri (2013). "Hospital Outbreak of Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus". New England Journal of Medicine. 369 (5): 407-416. doi:10.1056/NEJMoa1306742. PMC 4029105 $2. PMID 23782161. 
  11. ^ a b Garrett, L. (28 Haziran 2013). "The Middle East Plague Goes Global". Foreign Policy. 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013. 
  12. ^ "Saudi Arabia Review Finds Higher Number Of MERS Cases". The Huffington Post. Associated Press. 3 Haziran 2014. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. 
  13. ^ Donald G. McNeil Jr. (5 Haziran 2014). "DNA Test Indicates Camel-to-Human Transmission of MERS". The New York Times. 7 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. 
  14. ^ Peck (2015). "Coronavirus Host Range Expansion and Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus Emergence: Biochemical Mechanisms and Evolutionary Perspectives". Annual Review of Virology. 2 (1): 95-117. doi:10.1146/annurev-virology-100114-055029. PMID 26958908. 
  15. ^ "Coronavirus cases, deaths reported in Tunisia, Saudi Arabia". Center for Infectious Disease Research and Policy. 20 Mayıs 2013. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2013. 
  16. ^ Jack (2015). "Why the panic? South Korea's MERS response questioned". BMJ. 350: h3403. doi:10.1136/bmj.h3403. PMID 26108610. 
  17. ^ "MERS forces total sealing off of two hospitals". 12 Haziran 2015. 12 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  18. ^ Park (8 Haziran 2015). "REFILE-UPDATE 2-Hong Kong to issue "red travel alert" to South Korea as MERS spreads". Reuters. 23 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.  (Article published in Eastern Daylight Time)
  19. ^ a b "Filipino Positive for MERS Virus Home From UAE". ABC News. 16 Nisan 2014. 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  20. ^ a b "Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – April 17 update". World Health Organization. 17 Nisan 2014. 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2014. 
  21. ^ "Virus MERS : Seorang lagi korban suspect dirujuk ke M djamil" (Endonezyaca). Kliksiar. 8 Mayıs 2014. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2014. 
  22. ^ Bong Lozada (16 Nisan 2014). "OFW brings MERS virus to Philippines". The Philippine Daily Inquirer. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  23. ^ "OFW from UAE tests positive for MERS-CoV". ABS-CBN News. 16 Nisan 2014. 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  24. ^ a b "New tests on OFW negative for MERS-CoV". ABS-CBN News. 19 Nisan 2014. 23 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014. 
  25. ^ "Aquino wants all Etihad flight passengers contacted by Tuesday - DOH". GMA News. 22 Nisan 2014. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014. 
  26. ^ "Nurse from Saudi tests positive for MERS-COV". ABS-CBN News. 12 Şubat 2015. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2015. 
  27. ^ Jocelyn R. Uy (17 Şubat 2015). "All persons exposed to nurse with MERS-CoV test negative for virus – DOH". Philippine Daily Inquirer. 17 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2015. 
  28. ^ "3 Pinoys infected with MERS-CoV in Saudi –DFA". GMA News. 6 Mart 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2015. 
  29. ^ Doucleef (26 Eylül 2012). "Scientists Go Deep on Genes of SARS-Like Virus". NPR. Associated Press. 27 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2012. 
  30. ^ Sander van Boheemena (20 Kasım 2012). "Genomic Characterization of a Newly Discovered Coronavirus Associated with Acute Respiratory Distress Syndrome in Humans". American Society for Microbiology. 3 (6). doi:10.1128/mBio.00473-12. PMC 3509437 $2. PMID 23170002. 
  31. ^ McDowall (12 Mayıs 2013). "Two more people die of novel coronavirus in Saudi Arabia". Reuters. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2013. 
  32. ^ "WHO confirms 13th novel coronavirus case". Center for Infectious Disease Research and Policy. 21 Şubat 2013. 6 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2013. 
  33. ^ Abedine (13 Mart 2013). "Death toll from new SARS-like virus climbs to 9". CNN. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2013. 
  34. ^ "Saudi Arabia: 7 Cases of SARS-like Virus Seen". Associated Press. 3 Mayıs 2013. s. 4. 
  35. ^ "New Tools to Hunt New Viruses". The New York Times. 27 Mayıs 2013. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  36. ^ "Saudi Arabia reports 5 more MERS-CoV cases". Center for Infectious Disease Research and Policy. 28 Mayıs 2013. 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  37. ^ Roos (1 Ağustos 2013). "Saudi Arabia announces three new MERS cases". Center for Infectious Disease Research and Policy. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  38. ^ a b c d Kate Kelland (31 Ekim 2013). "WHO confirms four more cases of Middle East virus". Reuters. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2013. 
  39. ^ "Saudi Arabia reports 11 new cases of MERS virus, first in Mecca". The Malay Mail. 23 Nisan 2014. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  40. ^ "WHO office sounds alarm as MERS cases push higher". Center for Infectious Disease Research and Policy. 23 Nisan 2014. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  41. ^ "Hospital emerges as epicenter of Riyadh MERS outbreak". CIDRAP News and Perspective. University of Minnesota. 20 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2015. 
  42. ^ a b "Two million Muslim pilgrims begin annual hajj". Agence France-Presse. 13 Ekim 2013. 18 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2013. 
  43. ^ "Muslim pilgrims urged to heal rifts at hajj zenith". Agence France-Presse. 14 Ekim 2013. 18 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2013. 
  44. ^ "MERS virus claims three more lives in Saudi Arabia". Agence France-Presse. Yahoo! News. 7 Eylül 2013. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2013. Authorities have urged the elderly and chronically ill Muslims to avoid the hajj this year and have cut back on the numbers of people they will allow to perform the pilgrimage. 
  45. ^ Katz, Andrew (16 Ekim 2013). "As the Hajj Unfolds in Saudi Arabia, A Deep Look Inside the Battle Against MERS". Time. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2013. 
  46. ^ a b Branswell, Helen (7 Kasım 2013). "Spain reports its first MERS case; woman travelled to Saudi Arabia for Hajj". The Vancouver Sun. 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2013. 
  47. ^ Guery (2013). "Clinical features and viral diagnosis of two cases of infection with Middle East Respiratory Syndrome coronavirus: a report of nosocomial transmission". Lancet. 381 (9885): 2265-72. doi:10.1016/S0140-6736(13)60982-4. PMC 7159298 $2. PMID 23727167. [ölü/kırık bağlantı]
  48. ^ "Update: Severe respiratory disease associated with a novel coronavirus" (PDF). European Centre for Disease Prevention and Control. 7 Aralık 2012. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2014. 
  49. ^ "DFA confirms OFW death in UAE due to MERS-CoV". ABS-CBN News. 14 Nisan 2014. 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  50. ^ "Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – update". World Health Organization. 23 Nisan 2014. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014. 
  51. ^ "Iran: MERS Virus Reaches Its 20th Country". The New York Times. 29 Mayıs 2014. 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 
  52. ^ "Iran announces first Mers death". The Straits Times. 30 Mayıs 2014. 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014. 
  53. ^ "Arşivlenmiş kopya" (Farsça). BBC Persian. 30 Mayıs 2014. 2 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014. 
  54. ^ "Arşivlenmiş kopya" (Farsça). BBC Persian. 4 Haziran 2014. 6 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 
  55. ^ "The Ministry of Social Affairs and Health in France has informed WHO of one confirmed case with infection of the novel coronavirus". World Health Organization. 8 Mayıs 2013. 6 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  56. ^ "Nouveau coronavirus – Point de situation : Un nouveau cas d'infection confirmé" (Fransızca). Minister of Social Affairs of France. 12 Mayıs 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014. 
  57. ^ Savary (29 Mayıs 2013). "First coronavirus sufferer in France dies in hospital | Reuters". Reuters. Reuters. 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2013. 
  58. ^ a b "New SARS-Linked Virus Kills Man in France". Express. Associated Press. 29 Mayıs 2013. 
  59. ^ "Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) – April 20 update". World Health Organization. 20 Nisan 2014. 22 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  60. ^ "Epidemiological update: First imported case of MERS-CoV in Greece". European Centre for Disease Prevention and Control. 23 Nisan 2014. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  61. ^ "Italy announces first case of SARS-like coronavirus". Reuters. Reuters. 31 Mayıs 2013. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2013. 
  62. ^ "CIDRAP Italy resident has MERS after trip to Jordan". Center for Infectious Disease Research and Policy. 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2013. 
  63. ^ "CDC Confirms First Case of MERS in US". ABC News. 2 Mayıs 2014. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2014. 
  64. ^ McKay, Betsy (3–4 Mayıs 2014). "American Returns from Mideast With MERS Virus". The Wall Street Journal. ss. A3. 
  65. ^ "Illinois Man is Third U.S. MERS Infection, CDC Says". NBC News. 18 Mayıs 2014. 18 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2014. 
  66. ^ "CDC: Illinois man who met with U.S. MERS patient was not infected after all". Los Angeles Times. Chicago Tribune. 28 Mayıs 2014. 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]


Kaynak hatası: <ref> "notes" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="notes"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=MERS_salgını&oldid=30490831" sayfasından alınmıştır