Milton Obote

Milton Obote
Milton Obote (1960)
2. ve 7. Uganda devlet başkanları listesi
Görev süresi 15 Nisan 1966 - 25 Ocak 1971 17 Aralık 1980 – 27 Temmuz 1985
Yerine geldiği	II. Mutesa of Buganda (1966) Uganda Devlet Başkanlığı Komisyonu 1980
Yerine gelen	İdi Amin (1971) Bazilio Olara-Okello (1985)
2. [[Uganda Başbakanı]]
Görev süresi 30 Nisan 1962 - 15 Nisan 1966
Yerine geldiği	Benedicto Kiwanuka
Yerine gelen	(yok)
Kişisel bilgiler
Doğum	Apollo Milton Opeto Obote 28 Aralık 1925(1925-12-28) Apac, Uganda Protektorası (sömürgelik)
Ölüm	10 Ekim 2005 (79 yaşında) Johannesburg, Gauteng, Güney Afrika Cumhuriyeti
Evlilik(ler)	Miria Obote (dul)

Milton Obote (d. 28 Aralık 1925; Apac, Uganda Protektorası - ö. 10 Ekim 2005, Johannesburg, Gauteng, Güney Afrika Cumhuriyeti), Uganda'nın bağımsızlıktan sonraki ilk başbakanı (1962-1966) ve devlet başkanı (1966-1971, 1980-1985). Ülkesinin bağımsızlığa kavuşmasında önemli rol oynadı ve iki kez askerî darbeyle görevinden uzaklaştırılmıştır.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tam adı Apollo Milton Opeto Obote'dir. Bir çiftçi ailesinde yetişti. 1948-1949 yıllarında Kampala'daki Makerere College'da öğrenim görürken siyasi eylemleri nedeniyle okuldan uzaklaştırıldı. Sömürge hükûmeti, ABD ve Almanya'dan önerilen burslardan yararlanmasını da engelleyince 1950'de Kenya'ya gitti. Orada çeşitli işlerde çalışırken bağımsızlık hareketine katıldı ve Kenya Afrika Birliği'ne girdi.

1957'de ülkesine dönerek Uganda Ulusal Kongre Partisi'ne üye oldu; ertesi yıl yasama meclisine girdi. Ulusal Kongre Partisi bölününce, Uganda Halkının Birliği örgütüyle birleşerek Uganda Halk Partisi adlı partiyi kurdu. Partinin başlıca amacı, Kral II. Mutesa of Buganda hükümdarlığındaki güçlü Buganda Devleti'nin Uganda'daki varlığına son vermekti. 1961'de Obote, uzlaşma yoluna giderek Buganda'nın Uganda içinde federal statüye sahip olma isteğini kabul etti. Bu amaçla, Uganda Halk Kongresi'yle Buganda'nın Kabaka Yekka (yalnızca Kral) Partisi arasında bir ittifak oluşturuldu. Buganda ile arasındaki çelişkinin iyice keskinleştiği 1966'da Obote, Mutesa'yı devirip Buganda hükûmetinin dağıttı. İzlediği merkeziyetçi politikayla Buganda'yı denetimi altında tutan yönetici sınıfın gücünü kırmaya çalıştı; yönetimini meşrulaştırmak amacıyla 1967'de yeni bir anayasa hazırlattı.

1960'ların sonlarında, giderek sola kayan Obote, Tümgeneral İdi Amin'in birlikleri ile kralcı Bugandalıların oluşturduğu bir kuvvet tarafından 1971'de devrildi. Amin'in de 1979'da Tanzanya birliklerinin yardımıyla görevden uzaklaştırılmasından sonra, Uganda Ulusal Kurtuluş Cephesi, geçici bir hükûmet kurarak Yusuf Lule'yi Devlet Başkanlığı'na getirdi. İktidar birkaç kez el değiştirdikten sonra yapılan seçimlerde, Mayıs 1980'de sürgünden dönmüş olan Obote Devlet Başkanı seçildi. İktidara dönüşünden sonra, çok partili, parlamenter demokratik bir sistem yerleştirdi ve ekonomide istikrarlı bir gelişme sağladı. Ama, bir yandan Ulusal Direniş Ordusu (NRA) gerillalarının saldırılarını önlemekte, öbür yandan ordunun hedef ayırt etmeyen misillemelerini denetlemekte yetersiz kalması hükûmeti yıprattı. Ülke içinde ve dışında şiddetli eleştirilere hedef olan Obote, 1985'te Bazilio Olara-Okello ve Tito Okello önderliğindeki birlikler tarafından 27 Temmuz 1985'te devrildi.

Devrildikten sonra, önce Tanzanya ardından Zambiya'ya gitti. Eylül 2005'te Obote'nin yıl sonundan önce Uganda'ya döneceği bildirildi. Ancak 10 Ekim 2005'te Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Johannesburg kentindeki bir hastanede böbrek yetmezliğinden yaşamını yitirdi. Uganda'da düzenlenen devlet töreniyle defnedildi.