Monomer
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Monomer (mono-, "bir" + -mer, "kısım"), diğer monomer molekülleri ile birlikte reaksiyona girerek daha büyük bir polimer zinciri veya üç boyutlu bir ağ oluşturabilen bir moleküldür, bu sürece polimerizasyon adı verilir.[1][2]
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Monomerler birçok şekilde sınıflandırılabilir. Oluşturdukları polimerin türüne bağlı olarak iki geniş sınıfa ayrılabilirler. Kondenzasyon polimerizasyonuna katılan monomerler, katılma polimerizasyonuna katılan monomerlerden farklı bir stokiyometriye sahiptir:[4]
Diğer sınıflandırmalar şunları içerir:
- doğal veya sentetik monomerler, ör. sırasıyla glisin ve kaprolaktam
- polar veya polar olmayan monomerler, ör. sırasıyla vinil asetat ve etilen
- halkasal veya doğrusal monomerler, ör. sırasıyla etilen oksit ve etilen glikol
Tek tür monomerin polimerizasyonu bir homopolimer verir. Çoğu polimer kopolimerlerdir, yani iki farklı monomerden türetilmiştirler. Kondenzasyon polimerizasyonları durumunda, komonomerlerin oranı genellikle 1:1'dir. Örneğin, birçok naylon oluşumu eşit miktarda dikarboksilik asit ve diamin gerektirir. Katılma polimerizasyonları durumunda, komonomer içeriği genellikle sadece yüzde birkaçtır. Örneğin, küçük miktarlarda 1-okten monomerleri, özel polietilen vermek üzere etilen ile kopolimerize edilir.
Sentetik monomerler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Etilen gazı (H2C=CH2) polietilen için monomerdir.
- Diğer modifiye etilen türevleri şunları içerir:
- Teflon (PTFE) oluşturan tetrafloroetilen (F2C=CF2)
- PVC oluşturan vinil klorür (H2C=CHCl)
- polistiren oluşturan stiren (C6H5CH=CH2)
- Epoksit monomerleri, epoksi oluşturmak için kendileriyle veya bir ortak reaktan ilavesiyle çapraz bağlanabilir.
- BPA, polikarbonatın monomer öncülüdür
- Tereftalik asit, etilen glikol ile polietilen tereftalat oluşturan bir komonomerdir.
- Dimetilsilikon diklorür, hidroliz üzerine polidimetilsiloksan veren bir monomerdir.
- Etil metakrilat, bir akrilik polimer ile birleştirildiğinde, yapay tırnak oluşturmak için kullanılan bir akrilat plastiği katalize eden ve oluşturan bir akrilik monomerdir.
Biyopolimerler[değiştir | kaynağı değiştir]
"Monomerik protein" terimi ayrıca bir multiprotein kompleksi oluşturan proteinlerden birini tarif etmek için de kullanılabilir.[5]
Doğal monomerler[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana biyopolimerlerden bazıları aşağıda listelenmiştir:
Amino asitler[değiştir | kaynağı değiştir]
Proteinler için monomerler amino asitlerdir. Polimerizasyon ribozomlarda meydana gelir. Protein üretmek için genellikle yaklaşık 20 tip amino asit monomeri kullanılır. Dolayısıyla proteinler homopolimer değildir.
Nükleotidler[değiştir | kaynağı değiştir]
Polinükleik asitler (DNA/RNA) için monomerler, her biri bir pentoz şekerinden, nitrojenli bir bazdan ve bir fosfat grubundan oluşan nükleotidlerdir. Nükleotid monomerleri hücre çekirdeğinde bulunur. Dört tür nükleotid monomeri, DNA'nın öncüleridir ve dört farklı nükleotid monomeri, RNA'nın öncüleridir.
Glikoz ve ilgili şekerler[değiştir | kaynağı değiştir]
Karbonhidratlar için monomerler, monosakkaritlerdir. En bol bulunan doğal monomer, glikozidik bağlarla selüloz, nişasta ve glikojen polimerlerine bağlanan glikozdur.[6]
İzopren[değiştir | kaynağı değiştir]
İzopren, doğal kauçuk oluşturmak için polimerize olan doğal bir monomerdir, çoğunlukla cis-1,4-poliizopren, ancak aynı zamanda trans-1,4-polimer. Sentetik kauçuklar genellikle yapısal olarak izopren ile ilişkili olan bütadiene dayanır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Young, R. J. (1987) Introduction to Polymers, Chapman & Hall 0-412-22170-5
- ^ "International Union of Pure and Applied Chemistry, et al. (2000) IUPAC Gold Book, Polymerization". 6 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2020.
- ^ "Polimer bilimindeki temel terimler sözlüğü ( IUPAC Önerileri 1996)". Saf ve Uygulamalı Kimya. 68 (12): 2287-2311. 1996. doi:10.1351/pac199668122287.
- ^ D. Margerison, G. C. East, J. E. Spice (1967). An Introduction to Polymer Chemistry. Pergamon Press. ISBN 978-0-08-011891-8.
- ^ Bruce Alberts, Alexander Johnson, Julian Lewis,Otin Raff, Keith Roberts, and Peter Walter, Molecular Biology of the Cell, 2008, Garland Science, 978-0-8153-4105-5.
- ^ Ebuengan, Kaye. "Biomolecules: Classification and structural properties of carbohydrates". Academia.edu. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
