Navarhos

Navarhos (Yunanca: ναύαρχος, návarchos) bazı devletlerde modern amiral unvanına eşdeğer bir makam haline gelen "gemilerin lideri" anlamına gelen Yunanca bir kelime.

Tarihsel kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bütün devletler deniz komutanlarına böyle bir unvan vermemiştir. Örneğin Atina, filosunu kara kuvvetlerine komuta edenlerle aynı unvana sahip generallerin (strategoi) komutasına verdi. Bu tür komuta yapıları, özellikle Klasik dönemin başlarında, filoların kara kuvvetleriyle yakın işbirliği içinde çalıştığını ve gerçekten de navarch unvanının, filoların daha bağımsız çalışmaya başladığı Peloponez Savaşı zamanına kadar görünmeye başlamadığı gerçeğini yansıtıyordu. Bu ayrı unvan başlangıçta yerleşik bir denizcilik geleneği olmayan şehirlerde kullanıldı, Sparta en belirgin olanıydı, ancak daha sonra Makedonya, Siraküza, Ptolemaios Krallığı, Seleukos İmparatorluğu, Akha Birliği ve Rodos gibi Helenistik Dönem devletlerinin donanmaları tarafından benimsenerek daha geniş bir kullanıma girdi.

Sparta ve diğer birçok şehir devletinde, pozisyona sadece bir yıl için atama yapılırdı (bu durum, Spartalıları, Lysander'ı bir yıldan fazla bir süre için yeniden görevlendirmek istediklerinde ayrıntılı bir yasal kurguya başvurmaya zorladı). Bununla birlikte, despotik veya monarşik devletlerin amiralleri, aynı anda yıllarca hizmet edebilir. Sparta'da, çoğu üst düzey makamdan farklı olarak pozisyon, Spartiate sınıfının dışından erkeklere açıktı; makamın en ünlü sakini olan Lysander, bu hak sayesinde atanmıştır.

Latince: Nauarchus, Roma donanması tarafından filo komutanları için kullanıldı. Yunanca konuşan Bizanslılar bazen bu terimi gemi kaptanlarını belirtmek için kullandılar; amirallerini belirtmek için drungarios veya stratigos terimleri kullanıldı.

Modern Yunanistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Modern Yunanistan Deniz Kuvvetleri'nde navarhos, oramirale eşdeğer en yüksek rütbedir. Kalan bayrak rütbelerinden biri hariç tümü de bu kelimenin türevleridir:

1. Antinávarchos (Yunanca: αντιναύαρχος, "yardımcı admiral"), koramiral eşdeğerdir.
2. yponávarchos (Yunanca: υποναύαρχος, "alt amiral"), tümamirale eşdeğerdir.
3. archiploíarchos, tuğamirale eşdeğerdir.

Aynı rütbeler Yunanistan Sahil Güvenlik Teşkilatı tarafından da kullanılmaktadır. Tam navarhos rütbesi, deniz subayı olduğu zaman yalnızca Ulusal Savunma Genelkurmay Başkanı tarafından aktif hizmette tutulur ve emekli olduğunda Yunan Deniz Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlarına verilir. Yunan monarşisi altında, büyükamiral veya filo amiraline eşdeğer beş yıldızlı archinávarchos (Yunanca: αρχιναύαρχος) rütbesi vardı ve sadece hüküm süren hükümdar (Krallar II. Yeoryos, I. Paulos ve II. Konstantin) tarafından tutuldu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hornblower, Simon, and Anthony Spawforth ed., The Oxford Classical Dictionary (Oxford University Press, 2003) 0-19-866172-X