Nimr Bakır el-Nimr
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Nimr Bakır el Nimr نمر باقر النمر | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 21 Haziran 1959 el-Avamiye, Doğu Bölgesi, Suudi Arabistan Krallığı |
| Ölüm | 2 Ocak 2016 (56 yaşında) Riyad, Suudi Arabistan Krallığı |
Nimr Bakır el-Nimr (Arapça: نمر باقر النمر) veya Nemr Bakır el-Nemr (d. 21 Haziran 1959, el-Avamiye - ö. 2 Ocak 2016, Riyad), Şii din adamı, şeyh ve ayetullah.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1959 yılında Suudi Arabistan'ın Doğu Bölgesi'ndeki el-Avamiye şehrinde doğdu. Ülkenin diğer bölgelerine göre önemli oranda Şii yaşayan Katif şehrinde bu mezhebe bağlı olarak yetişen el-Nimr, 10 yıl boyunca Tahran'da ve Suriye'de eğitim gördü. Büyük ayetullahlardan olan Muhammed Şirâzî ve Muhammed Takî el-Müderrisî'nin anlayışını benimsedi. Doğduğu bölge olan Katif şehrine bağlı el-Avamiye'de din adamlığını sürdürdü.
Dinî açıdan ülkesindeki baskın mezhepsel anlayıştan farklı bir dinî anlayışı benimsemiş olmasının yanında Suudi Arabistan'daki siyasi rejimi de eleştirmekteydi. Ülkesinde şaibesiz ve özgür seçimlerin yapılmasını savundu ve 2006 yılında tutuklandığı zaman İçişleri Bakanlığı'na bağlı gizli servis Mabahis tarafından dövüldüğünü öne sürdü.[1] 2011-2012 Suudi Arabistan protestoları sırasında göstericileri polise karşı şiddetle değil, kendi ifadesi ile "kelimelerin kükreyişi" ile direnmeye çağırdı.[2] İngiliz The Guardian gazetesince Suudi Arabistan'daki gösterilerin önemli liderlerinden olarak gösterilmiştir.[3] 2011’de tutuklanmadan önce BBC’ye yaptığı açıklamada “Otoriteye karşı, silahlar yerine kelimelerin konuşmasını destekliyorum. Kelimenin silahı kurşunlardan daha güçlüdür, çünkü otoriteler silahların savaşından kazanır” ifadesini kullanmıştır.[4]
Mahkûmiyeti ve idamı[değiştir | kaynağı değiştir]
8 Temmuz 2012 tarihinde bir gösteri sırasında polis tarafından bacağından vuruldu ve gözaltına alındı. Protestolara teşvik etmek, fitne çıkarmak, güvenlik güçlerine direnmek, ateş açmaya çalışmak gibi çeşitli suçlamalarla tutuklandı. Tutuklanmasını protesto edenlerin yaptığı gösterilerde iki gösterici öldürüldü. Tutukluluğu süresince işkence gördüğünü öne süren el Nimr, bu dönemde hapishanede açlık grevine başladı. Özel yetkili Riyad Ceza İhtisas Mahkemesi tarafından 15 Ekim 2014 tarihinde "Suudi Arabistan'a yabancı bir devletin müdahalesine zemin hazırlamak, siyasî otoriteye itaatsizlik ve güvenlik güçlerine karşı silahlı mukavemet" gibi başlıklardan suçlu bulundu ve idama mahkûm edildi. İdama mahkûm edilen ve çoğu El-Kaide üyesi olmakla suçlanan 46 mahkûmla birlikte 2 Ocak 2016 tarihinde cezası infaz edildi.[5] Naaşı, diğer mahkûmlarla birlikte derhal gömüldüğü gerekçesiyle ailesine teslim edilmedi.
İdamı sonrası siyasî gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Ortadoğu'daki mezhepsel gerilimi daha da arttıran bu infaz sonrasında özellikle Şii cemaatin yaşadığı Orta Doğu şehirlerinde geniş çaplı gösteriler yapıldı. İran, bu infazı resmî kanallarca çok sert eleştirdi. İran'ın dinî lideri Ayetullah Ali Hamaney, idamı için "Bu âlim ne halkı silahlı bir harekete teşvik etti, ne de gizli komplolar planladı. İlahî intikam şüphesiz Suudi siyasetçilerin yakasına yapışacak" ifadesini kullandı.[6] Sadece İran değil, aynı zamanda Irak'ın Necef şehrinden Ayetullah Ali Hüseyni Sistani ve Hizbullah lideri Hasan Nasrallah da idamı kınayan açıklamalar yaptı ve Tahran sokaklarındaki göstericiler Suudi Arabistan elçiliğine saldırarak binayı ateşe verdi. Bu gelişme sonrasında 3 Ocak 2016 tarihinde Suudi Arabistan, İran ile diplomatik ilişkilerini kestiğini ve ülkesindeki İran misyonunun ülkeyi terk etmek için 48 saati olduğunu ilan etti.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Saudi execution of Shia cleric sparks outrage in Middle East - The Guardian". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "Salah Hemeid (2009-05-07). "Bomb-for-peace". Al-Ahram Weekly". 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "Saudi Arabia Shia Protesters - The Guardian". 23 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "Suudi Arabistan'ın idam ettiği Şeyh Nemr kimdir - Radikal". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "1 günde 47 idam - Hürriyet". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "Hamaney: İlahi intikam Suudi siyasetçilerin yakasına yapışacak - Radikal". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "Saudi Arabia Cuts Ties With Iran Amid Fallout From Cleric's Execution - NYT". 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.