Nuri Bilge Ceylan

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Nuri Bilge Ceylan
Doğum26 Ocak 1959 (64 yaşında)
Bakırköy, İstanbul, Türkiye
Mezun olduğu okul(lar)Boğaziçi Üniversitesi
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Meslek
Etkin yıllar1995-günümüz
EvlilikAylin Ünaldı (?)
Ebru Yapıcı (e. 2003)
Çocuk(lar)2
Ebeveyn(ler)Fatma Ceylan
Mehmet Emin Ceylan
AileEmine Ceylan (kardeşi)
Mehmet Emin Toprak (yeğeni)
Etkilendikleri
[1]
Resmî sitenuribilgeceylan.com

Nuri Bilge Ceylan (d. 26 Ocak 1959, İstanbul), Türk yönetmen, senarist ve fotoğrafçı.

1997 yılından itibaren çektiği uzun metrajlı filmler ile birçok ödül kazanmış ve uluslararası alanda tanınmıştır. Kış Uykusu filmi 2014 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye Ödülü kazanmış ve sinema tarihinde bu ödülü kazanan ikinci Türk filmi olmuştur. Yönetmenin beş filmi En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü için Türkiye'nin adayı olarak seçilmiştir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1959'da İstanbul'un Bakırköy ilçesinde doğdu. Annesi Fatma Ceylan (1925-2023)[2], babası ziraat mühendisi Mehmet Emin Ceylan'dır. Çocukluk yıllarının büyük bölümü babasının memleketi olan Çanakkale'nin Yenice ilçesinde geçti.[3] İlköğrenimini Yenice'de tamamladı; ortaokul ve liseyi İstanbul'da tamamladı. Yükseköğrenimine 1976 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya bölümünde başladı. 1978 yılında Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümüne geçti.

Boğaziçi Üniversitesi'ndeki eğitimi sırasında üniversitenin fotoğrafçılık (BÜFOK), dağcılık ve mağaracılık kulüplerine katılarak doğa etkinlikleri ile ilgilendi.[3][4] Adı fotoğrafçılıkta duyulmaya başladı; 1982 yılında Milliyet Sanat dergisinin “Türk Fotoğraf Sanatında Gençler” başlıklı sayısında ona da yer verildi. 1980'lerde kimi portföyleri Gergedan gibi kültür ve sanat dergilerinde yayınlandı. 1989'da Çıplak ve Deniz adlı fotoğraf dizisi Kodak’ın düzenlediği yarışmada birinci seçildi ve uluslararası yarışmada Türkiye’yi temsil etme hakkı kazandı.[5] 1985 yılında mezun olduktan sonra Londra ve Katmandu'ya seyahat etti.[6]

Türkiye'ye döndükten sonra Ankara'nın Mamak ilçesinde askerlik hizmetini yaptığı sırada sinemacı olmaya karar verdi.[7]Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde iki yıl sinema eğitimi gördü.

1993'te Mehmet Eryılmaz'ın 'Seviyorum Ergo Sum' adlı kısa filminde oyunculuk yaptı ve çekimlerde kamera arkasında bulunarak teknik bilgisini geliştirdi.[8] Kendi kısa filmini çekmek için 'Seviyorum Ergo Sum'un çekildiği kamerayı satın aldı ve ilk kısa filmini 1993 yılında çekti. Yönetmeni, senaryo yazarı ve yapımcısı olduğu Koza adlı film ile Cannes Film Festivali'ne katıldı. Koza, yarışmaya seçilen ilk kısa Türk filmi oldu.[9]

İlk uzun metrajlı filmi olan Kasaba'yı 1997 yılında çekti. Koza'nın devamı sayılabilecek, otobiyografik ve pastoral bir film olan Kasaba, aralarında Berlin Uluslararası Film Festivali'nin de olduğu pek çok dünya festivalinde gösterildi. Kasaba, kimilerinin "taşra üçlemesi" diye nitelendirdiği üç filmin ilkiydi. Üçlemenin diğer filmleri 1999 yılında çektiği Mayıs Sıkıntısı ve 2002 yapımlı Uzak'tır. Bu filmlerinde Ceylan, akrabalarını ve ailesini oyuncu olarak kullandı ve görüntü yönetmenliğinden senaryo ve kurguya kadar hemen her işi kendisi gördü.[7]

Mayıs Sıkıntısı, Berlin Film Festivali'nin yarışmalı bölümünde gösterildi. Uzak ise 56. Cannes Film Festivali’nde yarıştı ve favori filmler arasında gösterildi. Film, festivalin ikinci önemli ödülü olan ‘Büyük Jüri Ödülü’nü (‘Grand Prix’) aldı. Filmin başrol oyuncuları, Muzaffer Özdemir ve film tamamlandıktan hemen sonra bir trafik kazasında ölen Mehmet Emin Toprak, ‘En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü paylaştı. Ceylan, Uzak filminin 2003 Cannes Film Festivali'nde Büyük Jüri Ödülü'nü alması ile uluslararası alanda tanınan bir isim oldu. Uzak filminin senaryosu 2004 yılında kitap olarak yayımlandı. Ceylan, bu eser ile edebî bir kimlik kazandı.[10]

Ceylan, dördüncü uzun metrajlı filmi olan İklimler, görüntü yönetmenliğini Ceylan'ın kendisinin üstlenmediği ilk filmdi. Bu film ile birlikte Ceylan'ın filmlerinin yönetmenliğini Gökhan Tiryaki yapmaya başladı. Filmin yapımcılığını da ilk defa kendisi değil, Zeynep Özbatur Atakan üstlendi. Ceylan, İklimler'de eşi Ebru Ceylan ile başrolleri paylaştı. Film, 2006 Cannes Film Festivali'nin yarışma bölümüne kabul edildi. Ceylan, İklimler filminin mekan aramaları sırasında fotoğraf sanatına döndü ve sinemanın yanı sıra fotoğrafçılığı da sürdürmeye başladı.[7]

Küçük zaafların büyük yalanları doğurmasıyla parçalanan bir ailenin, gerçeklerin üzerini örterek bir arada kalma çabasını anlatan Üç Maymun filminde ilk kez profesyonel oyuncular ile çalıştı. Bu film ile 2008 Cannes Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen Ödülü"nü aldı. Ödülü aldıktan sonra yaptığı teşekkür konuşmasında "Bu ödülü, tutkuyla sevdiğim, yalnız ve güzel ülkeme armağan ediyorum'' sözleri uzun süre Türkiye gündeminde kaldı ve tartışıldı[11][12] Film, Yabancı Dilde En İyi Film Oscar adaylığında ilk 9'a kalan ilk Türk filmi oldu.

Ceylan, 2009 Cannes Film Festivali'nde diğer jüri üyeleri ile birlikte.

Ceylan, 2009 Cannes Film Festivali'nde jüri üyesi olarak yer aldı. 2011 Cannes Film Festivali'nde Bir Zamanlar Anadolu'da filmiyle Büyük Jüri Ödülü'ne layık görüldü.

Yönetmenliğini yaptığı Kış Uykusu, 2014 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye'ye layık görüldü. Böylece Şerif Gören ve Yılmaz Güney'in Yol filminin ardından ikinci kez bir Türk filmi bu ödülü kazanmış oldu.

2018 yapımı Ahlat Ağacı filmi, yönetmenin en çok izlenen ikinci filmi oldu. Film, 2018 Cannes Film Festivali'ne katılmış ve 91. Akademi Ödülleri'nde En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü'ne aday gösterilmiştir.

Ceylan ile yapılan söyleşileri içeren bir seçki, Mehmet Eryılmaz tarafından hazırlanıp Söyleşiler (2012) adlı kitap olarak yayımlanmıştır.[10]

Ceylan'ın Kuru Otlar Üstüne isimli, başrollerinde Deniz Celiloğlu ve Merve Dizdar'ın yer aldığı filminin çekimlerine 2021 yılında başlandı.[13] Filmin prömiyeri 2023 Cannes Film Festivalinde 19 Mayıs'ta ana yarışma bölümünde yapıldı. Merve Dizdar En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandı.

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmler ve Diziler
Yıl Başlık Olarak Notlar
Yönetmen Senarist Kurgu
1995 Koza Evet Evet Evet Kısa film
1998 Kasaba Evet Evet Evet
2000 Mayıs Sıkıntısı Evet Evet Evet
2002 Uzak Evet Evet Evet
2006 İklimler Evet Evet Evet Oyuncu olarak da yer almıştır.
2008 Üç Maymun Evet Evet Evet
2011 Bir Zamanlar Anadolu'da Evet Evet Evet
2014 Kış Uykusu Evet Evet Evet
2017 Ahlat Ağacı Evet Evet Evet
2023 Kuru Otlar Üstüne Evet Evet Evet

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Koza (1995)[değiştir | kaynağı değiştir]

1995 Cannes Film Festivali Uluslararası Kısa Film Yarışması

Kasaba (1997)[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin Film Festivali (1998)

  • "Caligari Ödülü" Nuri Bilge Ceylan

Köln Film Festivali (1999)

  • "En İyi Film"
  • "En İyi Görüntü Yönetmeni" Nuri Bilge Ceylan

Mayıs Sıkıntısı (1999)[değiştir | kaynağı değiştir]

21. SİYAD Türk Sineması Ödülleri, 1999

  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "En İyi Film"

36. Antalya Altın Portakal Film Festivali (1999)

  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "Nuri Bilge Ceylan - Dr. Avni Tolunay Özel Ödülü"
  • "En İyi 2. Film"

19. Uluslararası İstanbul Film Festivali 2000

  • "Altın Lale"
  • "En İyi Türk Filmi"
  • "Fipresci Ödülü (Uluslararası)"
  • "Halk Jürisi Ödülü"

Buenos Aires Uluslararası Film Festivali, 2001

  • Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen

12. Ankara Film Festivali 2000

  • En İyi Film

İskenderiye Film Festivali 2000

  • "Jüri Özel Ödülü"
  • "Mehmet Emin Ceylan" - En İyi Erkek Oyuncu
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Kurgu"

Uzak (2002)[değiştir | kaynağı değiştir]

56. Cannes Film Festivali, 2003

  • "Nuri Bilge Ceylan - Büyük Jüri Ödülü"
  • "Mehmet Emin Toprak - En İyi Erkek Oyuncu"
  • "Muzaffer Özdemir - En İyi Erkek Oyuncu"

39. Antalya Altın Portakal Film Festivali 2002

  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "En İyi Film"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Senaryo"
  • "Mehmet Emin Toprak - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu"
  • "En İyi Film"

14. Ankara Film Festivali 2002

  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Görüntü Yönetmeni"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Kurgu" "Zuhal Gencer Erkaya - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu"

24. SİYAD Türk Sineması Ödülleri, 2002

  • "En İyi Film"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Görüntü Yönetmeni"

22. Uluslararası İstanbul Film Festivali 2003

  • "En İyi Film"
  • "Nuri Bilge Ceylan - Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yılın En İyi Türk Yönetmeni"
  • "FIPRESCI Ödülü"

Cinemaya Film Festivali 2003

  • "En İyi Film"
  • "Büyük Ödül"

13. Orhan Arıburnu Ödülleri 2002

  • "En İyi Film"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "Muzaffer Özdemir - En İyi Erkek Oyuncu"

39. Chicago Uluslararası Film Festivali, 2003

  • Nuri Bilge Ceylan - En İyi 2. Film

25. Montpellier Film Festivali 2003

  • "Nuri Bilge Ceylan - Altın Antigone"
  • "Nuri Bilge Ceylan - Eleştirmenler Birliği Ödülü"

Beyrut Film Festivali 2003

  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Film"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Senaryo"

16. Trieste Film Festivali, 2004

  • Nuri Bilge Ceylan - En İyi Film

Mexico City Film Festivali, 2004

  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Yönetmen"
  • "Nuri Bilge Ceylan - En İyi Görüntü Yönetmeni"

İklimler (2006)[değiştir | kaynağı değiştir]

43. Antalya Film Festivali, 2006 [1]

  • En İyi Laboratuvar Sinefekt
  • En İyi Ses Tasarımı (İsmail Karadaş)
  • En İyi Kurgu (Ayhan Ergürsel)
  • En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Nazan Kırılmış)
  • En İyi Yönetmen (Nuri Bilge Ceylan)

59. Cannes Film Festivali, 2006

  • FIPRESCI Ödülü

26. Uluslararası İstanbul Film Festivali, 2007

  • En İyi Film

Skip City Uluslararası Dijital Sinema Festivali, Japonya, 2007 [2]

  • En İyi Dijital Film

Üç Maymun (2008)[değiştir | kaynağı değiştir]

61. Cannes Film Festivali

  • En İyi Yönetmen Ödülü

2. Yeşilçam Ödülleri

  • En İyi Film
  • En İyi Yönetmen
  • En İyi Senaryo
  • En İyi Kadın Oyuncu
  • En İyi Görüntü Yönetmeni
  • Genç Yetenek Özel

41. SİYAD Ödülleri;

  • En İyi Kurgu
  • En İyi Kadın Oyuncu Performansı
  • En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Performansı
  • En İyi Yönetmen

Osian's Cinefan Film Festivali

  • En İyi Yönetmen

Haifa Film Festivali

  • En İyi Film (Golden Anchor)

Asia Pasific Screen Awards

  • En İyi Yönetmen
  • En İyi Film (Tulpan)

"Manaki Brothers" Film Camera Festivali

  • Mosfilm Awards
  • Special Mention (Özel Mansiyon)

Bir Zamanlar Anadolu'da (2011)[değiştir | kaynağı değiştir]

64. Cannes Film Festivali Jüri Büyük Ödülü

Asia Pasific Screen Awards

  • En İyi Yönetmen
  • Büyük Jüri Ödülü
  • En İyi Görüntü Yönetmeni - Gökhan Tiryaki

Kış Uykusu (2014)[değiştir | kaynağı değiştir]

67. Cannes Film Festivali

47. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri

  • En İyi Film
  • En İyi Yönetmen

Ahlat Ağacı (2018)[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 51. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri (2018)[15]
    • En İyi Film
    • En İyi Yönetmen (Nuri Bilge Ceylan)
    • En İyi Senaryo (Akın Aksu, Ebru Ceylan, Nuri Bilge Ceylan)
    • En İyi Erkek Oyuncu (Doğu Demirkol)
    • En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Bennu Yıldırımlar)
    • En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Murat Cemcir)

Kuru Otlar Üstüne (2023)[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ ""Kendi doğama uygun minimal bir yapım"". Sinema Dergisi. Ocak 1998. Etkilendiğiniz bir yönetmen ya da yazar var mı? Tabi çok var. Başta Ozu olmak üzere, Bresson, Tarkovski, Bergman beni derinden etkilemiş yönetmenler. Yenilerden Kiarostami özellikle dikkatimi çekiyor. Yazarlardan Çehov ve Dostoyevski en başa koyabileceğim iki isim. 
  2. ^ "Nuri Bilge Cey anne acısı". www.ntv.com.tr. 19 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  3. ^ a b ATKAYA, Kanat. "Yenice'de kolunu kıran çocuğun Cannes'daki tahtı". www.hurriyet.com.tr. 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  4. ^ Kızıldemir, Güldal (25 Mayıs 2014). "Nuri Bilge Ceylan'ın şifreleri". Radikal. 26 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  5. ^ "Katalog - Cumhuriyet Gazetesi, 1989 Yılı, 5. Ayı, 25. Günü, 7. Sayfası". egazete.cumhuriyet.com.tr. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  6. ^ Öğünç, Pınar (2003). "Kasaba'dan Uzak'lara". Turkish Times. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  7. ^ a b c "The official website of Nuri Bilge Ceylan". www.nuribilgeceylan.com. 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  8. ^ Çalışkan, Mehmet. "Nuri Bilge Ceylan'ın 9 filmi 183 ödül kazandı. Ceylan, yalnız ve güzel ülkesinin ödül rekortmeni". www.haberturk.com. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021. 
  9. ^ "Nuri Bilge Ceylan kimdir? (Nuri Bilge Ceylan'ın filmleri ve ödülleri)". NTV. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  10. ^ a b "Nuri Bilge Ceylan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü projesi. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021. 
  11. ^ NTVMSNBC, Cannes’da En İyi Yönetmen ödülü Ceylan’ın 26 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 25 Mayıs 2008
  12. ^ Çulhaoğlu, Metin. "soL Günlük Siyasi Gazete - 'Yalnız ve güzel'". arsiv.sol.org.tr. 18 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  13. ^ "Nuri Bilge Ceylan yeni filmi "Kuru Otlar Üstüne"nin çekimlerine başladı". T24. 31 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  14. ^ Nuri Bilge Ceylan Altın Palmiye'yi kazandı FIPRESCI En İyi Film Ödülü
  15. ^ "51. SİYAD Ödülleri sahiplerini buldu". Hürriyet. 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 
  16. ^ "76. Cannes Film Festivali'nde Ödüller Sahiplerini Buldu". altyazi.net. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2023. 

Yayınlanan Senaryoları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Mayıs Sıkıntısı, Norgunk Yayıncılık, 2003.
  • Uzak, Norgunk Yayıncılık, 2004.
  • Kasaba, Norgunk Yayıncılık, 2007.
  • İklimler, Norgunk Yayıncılık, 2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden

hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisöz'de ara Vikisöz'de alıntılar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuri_Bilge_Ceylan&oldid=30530901" sayfasından alınmıştır