Oklahoma
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Oklahoma | |
|---|---|
 Bayrak  Mühür | |
 | |
| Ülke |  Amerika Birleşik Devletleri |
| Başkent ve eyaletin en büyük şehri | Oklahoma City |
| İdare | |
| • Vali | Kevin Stitt (R) |
| • Vali vekili | Matt Pinnell (R) |
| • Üst meclis | Oklahoma Senatosu |
| • Alt meclis | Oklahoma Temsilciler Meclisi |
| • Senatörler | James Lankford (R) Markwayne Mullin (R) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 181,038 km² |
| • Kara | 177,660 km² (68,594 mil²) |
| • Su | 3,377 km² (1,303 mil²) |
| Rakım | 400 m |
| En yüksek nokta | 1,516 m (4,973 ft) |
| En alçak nokta | 88 m (288 ft) |
| Nüfus (2020)[1] | |
| • Toplam | 3,963,516 |
| • Yoğunluk | 21,3/km² |
| Zaman dilimi | UTC-06.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-05.00 |
| ISO 3166 kodu | US-OK |
Resmî site ok.gov | |
Oklahoma (İngilizce telaffuz: [ˌoʊkləˈhoʊmə] (
dinle)[3]) (Çerokice: Asgaya gigageyi/ᎠᏍᎦᏯ ᎩᎦᎨᏱ;[4] ya da ᎣᎦᎳᎰᎹ (òɡàlàhoma), Pavnice: Uukuhuúwa,[5] Cayuga: Gahnawiyoˀgeh[6]), ABD'nin merkezi güney bölgesinde yer alan eyaletidir.[7] Oklahoma, 50 ABD eyaleti arasındaki en geniş 20. ve en kalabalık 28. eyalettir. Eyaletin adı Çoktav dilinde "kızıl millet" anlamına gelen okla ve humma kelimelerinden türetilmiştir.[8] Eyaletin en büyük şehri ve başkenti Oklahoma City'dir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgede 15 bin yıl kadar önce Clovis ve Folsom Yerlilerinin yaşadığına ilişkin kanıtlar ortaya çıkarılmıştır.[kaynak belirtilmeli] MS 500-1300 arasında çömlek, dokuma, heykel ve metal eşya yapımı alanında altın çağını yaşayan bölge Francisco Vásquez de Coronado'nun 1541'de bölgeye düzenlediği keşif seferleriyle beraber bir gerileme dönemine girdi. Bölge uzun yıllar İspanyol yönetimi altında kaldıktan sonra 1800'de Fransızların eline geçti. 1803'te Louisiana Alımı çerçevesinde ABD'ye bağlandı. 1828'de ABD Kongresi'nde alınan bir kararla Yerlilere ayrıldı. Amerikan İç Savaşı başlangıcında Beş Uygar Kabile'nin Güney eyaletleriyle bir dizi antlaşma imzalamaları üzerine 1865'ten sonra federal hükûmet bölgeye daha fazla müdahalede bulunmaya başladı. 1880'e gelindiğinde Yerli Toprakları olarak anılan bu bölgeye 60'tan fazla Yerli kabilesi yerleşmişti. 1889'da Kongre kararıyla Yerli Topraklarının bir bölümü beyazların yerleşimine açıldı. 1907'de Yerli Toprakları'nın geri kalan bölümünün Oklahoma topraklarına katılmasıyla oluşturulan Oklahoma Eyaleti ABD'nin 46. eyaleti oldu.
19 Nisan 1995'te eyaletin başkenti Oklahoma City'de bir kamu binasına yönelik olarak bombalı saldırı düzenlendi. 168 kişinin ölümü ve 800'ün üzerinde yaralanmayla sonuçlanan olayın 11 Eylül saldırılarından sonra ABD toprakları üzerinde gerçekleşmiş en büyük ikinci şiddet eylemi olduğu iddia edildiyse de sonraları bu olayın da 11 Eylül gibi derin şüpheler bırakan delillerle birlikte kapatıldığını söyleyen uzmanlar da vardır.
Coğrafya & iklim[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD'nin en büyük coğrafi oluşumlarından üçü kısmen eyalet sınırları içinde kalır. Doğudaki İç Dağlık Bölge, güneydeki Kıyı Düzlüğü ve eyaletin geri kalan kesiminde uzanan İç Alçak Bölge. Kuzeybatıdaki engebeli Ozark Platosu (en) güzel manzaralarıyla dikkat çeker. Eyaletin kuzey ve orta kesimlerinin sularını toplayan Red Irmağı(en) aynı zamanda eyaletin güney sınırını çizer.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
Nüfus olarak ABD'nin 27. büyük eyaleti olan Oklahoma ülkenin en kalabalık yerli nüfusuna sahip ikinci eyaletidir. Amerikan Yerlileri nüfusun % 11.3'ünü oluşturur. Etnik dağılım; Beyazlar % 82,2, Siyahlar % 8,55 ve Asyalılar % 1,9 (2005).
Spor[değiştir | kaynağı değiştir]
Oklahoma City şehrinin takımı Oklahoma City Thunder NBA basketbol liginde mücadele etmektedir.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Bureau, US Census (26 Nisan 2021). "2020 Census Apportionment Results". The United States Census Bureau. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Median Annual Household Income". The Henry J. Kaiser Family Foundation. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016.
- ^ "Oklahoma - Definitions from Dictionary.com". Dictionary.com. 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2015.
- ^ "AISRI Dictionary Database Search--prototype version. "River", Southband Pawnee". American Indian Studies Research Institute. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ "Cayuga: Our Oral Legacy - Home. Cayuga Digital Dictionary". 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012.
- ^ 2007 Economic Census: Regions and Divisions 29 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., United States Census Bureau
- ^ Wright, Muriel (Haziran 1936). "Chronicles of Oklahoma". Oklahoma State University. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2007.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- en:Allen Williamson Bridge (bir köprü)
- en:John Jarman (bir siyasetçi)
- en:Gary Richardson (bir siyasetçi)
- en:Allen Williamson (bir siyasetçi)
- en:James Allen Williamson (bir siyasetçi)
