Olumsuz cümle

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Olumsuz cümle, olumsuzluk anlamı taşıyan cümledir. Olumsuzluk bazen "me" olumsuzluk ekiyle, bazen de diğer olumsuzluk sözcükleriyle sağlanır.

  • O dün okula gitmemiş.
  • Bunu duyduğuma hiç şaşırmadım.
  • Bana sorarsan bu problemi öğretmen dahi çözemez.
  • Bugün hiç güzel bir gün değil.
  • Bizim sınıfta hiç kız öğrenci yok.
  • Gösteriye ne annem ne de babam gelebildi.

"-mez" eki bazı kaynaklarda ayrı bir olumsuzluk eki gibi gösterilmekle birlikte, özünde geniş zamanın olumsuzudur ve "-me" olumsuzluk eki ile "-z" şahıs ekinden oluşur:

  • Dedem fazla uyumayı sevmez. (3. tekil şahıs)
  • Ben dondurmayı pek sevmem. (1. tekil şahıs)

Bazı cümleler "yapı bakımından" (görünüşte) olumlu olmakla birlikte, sorular ve bazı kalıplaşmış yapılarla "olumsuz anlam" yüklenir:

  • Böyle olmasını ben mi istedim? ("Ben istemedim" anlamında)
  • Bunu işittikten sonra, uyu uyuyabilirsen! ("Uyuyamazsın" anlamında)

"-lı" yapım ekinin zıddı olan "-sız" yapım eki isim cümlelerinde yükleme olumsuz anlam kazandırır:

  • Görünüşüne aldanıp satın aldığım ayvalar ne kadar da lezzetsiz.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]