Osaka

Osaka 大阪市
Belirlenmiş şehir
Osaka şehri
Bayrak Arma
Osaka'nın Osaka prefektörlüğündeki konumu
Osaka Osaka'nın Japonya'daki konumu
Ülke	Japonya
Bölge	Kansai
Prefektörlük	Osaka
İdare
• Belediye başkanı	Hirofumi Yoshimura (ORA)
Yüzölçümü
• Belirlenmiş şehir	223.00 km²
Nüfus  (2012)
• Belirlenmiş şehir	2,666,371
• Metropol	19,341,976
Zaman dilimi	UTC+09.00 (JST)
Resmî site www.city.osaka.lg.jp

Osaka (大阪市, Ōsaka-shi, ; genellikle sadece 大阪, Ōsaka) Japonya'da Honshū'nun Kansai bölgesi'nde belirlenmiş şehirdir. Osaka Eyaleti'nin başkenti ve en kalabalık şehridir ve Japonya'da Tokyo ve Yokohama'dan sonra üçüncü en kalabalık şehirdir (her ikisi de Büyük Tokyo Bölgesi ve Kantō bölgesi'ndedir). 2020 nüfus sayımında 2.7 milyonluk nüfusuyla, aynı zamanda Keihanshin Metropolitan Bölgesi'nin en büyük bileşenidir, Japonya'daki en büyük ikinci metropol alanı^[1] ve 19 milyondan fazla nüfusuyla dünyanın 10. en büyük kentsel alanıdır.^[2]

Şehir, Osaka Körfezi'ne akan Yodo Nehri'nin döküldüğü yerdedir.

Osaka'ya geleneksel olarak "'Milletin Mutfağı'" (天下の台所, tenka no daidokoro) veya Japonya'nın gurme yiyecekler başkenti gözüyle bakılır.

Osaka, geleneksel olarak Japonya'nın ekonomik merkezi olarak kabul edildi. Kofun dönemi (300-538) ile önemli bir bölgesel liman oldu ve 7. ve 8. yüzyıllarda kısa bir süre imparatorluk başkenti olarak hizmet etti. Osaka, Edo dönemi'nde (1603-1867) gelişmeye devam etti ve Japon kültürünün merkezi olarak tanındı. Meiji Restorasyonu'nu takiben, Osaka büyük ölçüde genişledi ve hızlı bir sanayileşme sürecine girdi. 1889'da Osaka'da resmen belediye kuruldu. İnşaat patlaması sonraki on yıllar boyunca nüfus artışını hızlandırdı ve 1900'lerde Osaka Meiji ve Taishō dönemlerinde sanayi merkeziydi. Osaka, savaş sonrası dönemde yeniden geliştirme, kentsel planlama ve imar standartlarına önemli katkılar yaptı, şehir Keihanshin Metropolitan Bölgesi'ndeki en büyük finans merkezlerinden biri olarak hızla gelişti.

Osaka, Japonya'nın önemli bir finans merkezidir ve Japonya'daki en çokkültürlü ve kozmopolit şehirlerden biri olarak tanınır. Şehir, Osaka Borsası'nın yanı sıra Panasonic ve Sharp gibi çok uluslu elektronik şirketlerin genel merkezlerini barındırır. Osaka uluslararası araştırma ve geliştirme merkezidir ve başta Osaka Üniversitesi, Osaka Metropolitan Üniversitesi ve Kansai Üniversitesi olmak üzere birçok büyük üniversite tarafından temsil edilir.

Şehirdeki ünlü yerler arasında Osaka Kalesi, Osaka Aquarium Kaiyukan, Dōtonbori, Shinsekai'deki Tsūtenkaku, Tennōji Parkı, Abeno Harukas, Sumiyoshi Taisha Büyük Tapınak ve Japonya'daki en eski Budist tapınaklarından biri olan Shitennō-ji vardır.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka sade anlamıyla "Büyük Tepe" ya da "Büyük Bayır" anlamına gelir.

Ōsaka isminin Naniwa'nın üstünde bir üne sahip olduğu açıktır. Ancak, bu ismin en eski kullanımına 1496'da Ishiyama Hongan-ji kuruluşu hakkında yazılmış bir yazıda rastlanır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlangıç - Kofun dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka'nın içinde bazı en eski yerleşim izleri Morinomiya Kalıntıları'nda (森の宮遺跡, Morinomiya iseki) milattan önce 5. - 6. yy'dan kalma deniz istiridyelerini ve yanmış insan iskeletlerini de içeren onların binalarının kalıntılarıyla birlikte bulunmuştur. Yayoi Dönemi'nde, ovalarda kalıcı yerleşim, pirinç tarımının daha da popüler olmasıyla büyümüştür.

Kofun Dönemi'nde Osaka, bölgeyi Japonya'nın batı kısmına bağlayan bir kavşak olarak gelişmiştir. Osaka'nın ovalarında bulunan çok sayıda ve artan niceliklerdeki mezar yığınları, bir devlet oluşumuna yönlendiren güç toplanmasının kanıtı olarak görülmektedir.

Asuka ve Nara dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

645'te İmparator Kōtoku bu bölgeyi Naniwa-kyo adıyla başkent yaparak, sarayını ("難波長柄豊碕宮 Naniwa-no-nagara-no-toyosaki-no-Miya" adıyla) Osaka'ya inşa etmiştir. O zamanki Naniwa adıyla, şimdiki Osaka şehrini oluşturan alan hâlâ Naniwa (浪速) ve Namba (難波) adıyla mevcuttur. 655'te başkent Asuka'ya taşındığında (şimdiki Nara ili içinde) Naniwa; Yamato (şimdiki Nara ili), Kore ve Çin arasında kara ve denizden, halihazırda bir önemli bağlantı noktası olmuştu.

774'te Naniwa, İmparator Shōmu tarafından bir kez daha başkent yapıldı. Naniwa'nın başkentliği, 775'te imparatorluk sarayı Heijō-kyō'ya (şimdiki Nara) geri taşındığında bitti. Nara Dönemi'nin sonunda liman fonksiyonu yavaş yavaş komşu diyarlara kaptırılıp kaybedildi fakat Naniwa canlı bir ırmak, kanal ve Heian-kyō (şimdiki Kyoto) ile diğer yerler arasında bir kara taşımacılığı geçiş noktası olarak kaldı.

Heian-Edo dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1496'da, Jōdo Shinshū Budist tarikatı, karargâhlarını eski Naniwa imparatorluk sarayının kalıntılarının üstüne, yoğunca sağlamlaştırılmış Ishiyama Hongan-ji'nin içine inşa ettiler. 1570'te Oda Nobunaga, 10 yıl sürecek olan 'tapınağın kuşatılması'na başladı. Keşişler sonunda 1580'de teslim oldular, tapınak yıkıldı ve Toyotomi Hideyoshi o arazinin üstüne Osaka Kalesi'ni yaptırdı.

Osaka, nüfusunun büyük bir yüzdeliğinin tüccar sınıfına ait olmasıyla uzun bir süre Japonya'nın en önemli ekonomik merkezi oldu. Edo Dönemi (1603-1867) ile, Osaka Japonya'nın büyük şehirlerinden biri oldu; eskidenki işlek ve önemli bir liman işlevine geri döndü. Popüler kültürü yakın bir şekilde, Edo'da yaşamın ukiyo-e betimlemeleriyle alakalı idi. Kyoto ve Edo'daki sokak kültüründeki gelişmeye paralel olarak, Osaka'da çeşitli bunraku ve büyük kabuki üretimleri, eğlence bölgeleri ve işlek bir sanatsal toplum gelişmişti.

1837'de, düşük dereceli bir samuray olan Ōshio Heihachirō, kentin bölgedeki pek çok fakir ve çilekeş aileyi desteklemedeki isteksizliğine yanıt olarak bir köylü ayaklanmasına önderlik etti. Shogun memurları ayaklanmayı bastırana ve ardından Ōshio'nun kendini öldürmesine dek, yaklaşık olarak şehrin dörtte biri yerle bir edildi.

Modern dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Şimdiki şehir, yalnızca 15 km²'lik bir alanla, bu günün Chūō ve Nishi semtlerini kapsayarak, ilk olarak 1889 yılında yönetimin yasaları tarafından unvanlandırılmıştır. Daha sonra şehir, şimdiki boyutu olan 222 km²'ye ulaşana kadar üç büyük genişleme görmüştür.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka şehrinin batı yakası Osaka Körfezi'ne açılır. Ayrıca, kuzeybatıdaki Hyōgo ilinin Amagasaki şehri hariç, hepsi Osaka iline dahil olan, sayısı 10'un üzerinde daha küçük şehir tarafından tamamen çevrelenmiştir. Şehir, Osaka ili içindeki diğer bütün şehirlerden daha fazla yer kaplar.

Alışveriş bölgeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• American Village - genç modası
• Den Den Town - elektronik eşyalar ve Otaku kültürünün diğer yanları
• Dōtonbori - Namba bölgesinin bir parçası ve genel kanaate göre şehrin kalbi
• Namba - ana alışveriş, görülmeye değer yerler ve restaurantlar bölgesi
• Shinsaibashi - lüks ürünler ve mağazalar
• Umeda - tiyatrolar, giyim mağazaları ve tren istasyonunun yakınındaki mağazalar

Semtler[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka'nın 24 semti(ku) vardır (Tokyo'dakinden bir tane daha fazla):

İklimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	19,0	23,7	24,2	30,7	32,7	36,1	38,0	39,1	36,2	32,9	27,2	23,6	39,1
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	9,5	10,2	13,7	19,9	24,5	27,8	31,6	33,4	29,3	23,3	17,6	12,3	21,1
Ortalama sıcaklık (°C)	6,0	6,3	9,4	15,1	19,7	23,5	27,4	28,8	25,0	19,0	13,6	8,6	16,9
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	2,8	2,9	5,6	10,7	15,6	20,0	24,3	25,4	21,7	15,5	9,9	5,1	13,3
En düşük sıcaklık (°C)	−7,5	−6,5	−5,2	−2,6	3,5	8,9	14,8	13,6	10,4	3,0	−2,2	−4,5	−7,5
Ortalama yağış (mm)	45,4	61,7	104,2	103,8	145,5	184,5	157,0	90,9	160,7	112,3	69,3	43,8	1.279,0
Kaynak: Japon Meteoroloji Ajansı[3]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'daki 2005 nüfus sayımına göre, 2000'deki sayımdan beridir %1.2 oranındaki 30,037 kişi artışla 2,628,811 olmuştur. Fakat bu miktar 1965 yılındaki savaş sonrası sayımının sonucu olan 3,156,222 ve 1940'taki sayımın sonucu olan 3,252,340'tan daha düşüktür. 1920 ve 1930 arasında, Büyük Kanto Depremi nedeniyle, Osaka'nın nüfusunu ikiye katlayan, yoğun bir iç göç olmuştur. 1930 nüfus sayımında, 2,453,573 ile Osaka, 2,070,913'lü Tokyo'yu geçerek, Japonya'nın en büyük şehri olmuştur. Kinki bölgesindeki pek çok şehir, bu rekorların oldukça altında nüfusa sahiptir. Osaka'nın nüfusu savaşın bitiminden geçen birkaç yıl öncesine kadar artmaktaydı.

Nüfus yoğunluğu km² başına 11,836 kişidir. Yaklaşık hane başına 2.1'lik ortalama ile, hane sayısı 1,242,489'dur. 99,775 adet kayıtlı yabancı vardır. En büyük gruplar 27,466 kişi ile Koreliler ve 11,848 kişi ile Çinlilerdir. Kayıt altına alınmış en büyük parça, Koreliler kenti olarak adlandırılan Tsurashi'de bulunan Ikuno'da oturan Zainichi Korelileridir.

Genel olarak kullanılan lehçe, Osaka-ben adındaki Osaka lehçesidir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 mali yılında Osaka'nın brüt şehir ürünü, bir önceki yıla göre %1.2 artışla 21.3 trilyon ¥ oldu. Rakam, Osaka Eyaletindeki toplam üretimin yaklaşık %55'ini ve Kinki bölgesinde %26,5'ini oluşturur.

2004 yılında ticaret, hizmetler ve imalat, toplamın sırasıyla %30, %26 ve %11'ini oluşturan üç ana endüstri olmuştur. Şehirde kişi başına düşen gelir yaklaşık 3.3 milyon Yen'di ve bu, Osaka İli'ninkinden %10 daha yüksekti.^[4] Mastercard, Osaka'nın dünyanın önde gelen şehirleri arasında 19. sırada olduğunu ve küresel ekonomide önemli rol oynadığını bildirdi.^[5] Osaka'nın kişi başına GSYİH'sı (Nominal) 59,958 dolardı.(1$=\120.13)^[6][7]

2020 itibarıyla Osaka sabitleşen tüketici fiyatları ve toplu taşımaya yönelik devlet sübvansiyonları nedeniyle en pahalı şehirler arasında 5. sıradaydı.^[8]

Tarihsel olarak Osaka, özellikle orta ve modern öncesi çağlarda Japonya'da ticaretin merkeziydi. Japonya'daki ilk aracı kurum olan Nomura Securities, 1925'te şehirde kuruldu ve Osaka hâlâ önde gelen bir vadeli işlem borsasına ev sahipliği yapar. O zamandan beri birçok büyük şirket ana ofislerini Tokyo'ya taşıdı. Ancak Panasonic, Sharp ve Sanyo gibi birçok büyük şirketin merkezi hâlâ Osaka'dadır. Yakın zamanda şehir, belediye başkanı Junichi Seki başkanlığında yerli ve yabancı yatırımları çekmek için bir program başlattı.^[9]

2017 Küresel Finans Merkezleri Endeksi'nde Osaka, dünyanın en rekabetçi 15. finans merkezine ve Asya'nın en rekabetçi beşinci finans merkezine sahip olarak sıralandı (Singapur, Hong Kong, Tokyo ve Şanghay'dan sonra).^[10]

Nikkei 225 vadeli işlemleri gibi türevlerde uzmanlaşmış Osaka Borsası, Osaka'dadır. JASDAQ ile birleşme, Osaka Menkul Kıymetler Borsası'nın yeni kurulan şirketler için Japonya'daki en büyük borsa olmasına yardımcı olacaktır.^[11]

Küresel danışmanlık firması Mercer'e göre Osaka 2009'da dünyada "gurbetçi çalışanlar için en pahalı şehir" oldu. 2008'de 11. sıradan dokuz sıra yükselerek sekizinci oldu. 2007'nin en pahalı şehriydi. Ancak 2013'te listenin ilk ona giremedi.^[12][13] Economist Intelligence Unit (EIU), 2013 Yaşam Maliyeti araştırmasında Osaka'yı dünyanın en pahalı ikinci şehri seçti.^[14]

Keihanshin[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka, Kansai bölgesi'nde Keihanshin (Büyük Osaka) olarak adlandırılan Metropoliten alanın parçasıdır. Keihanshin bölgesi, Osaka, Kyoto, Hyōgo (Kobe), Nara, Shiga, Wakayama, Sakai vilayetlerini içerir.^[1]

Keihanshin bölgesinin 2015 yılı sonunda 13,228 km² (5 sq mi) kapsayan 19,303,000 (Japonya nüfusunun %15'i) nüfusu vardı.^[2] Büyük Tokyo bölgesi ve 10. dünyanın en büyük kentsel alanıdır.

Keihanshin'in 2012'de yaklaşık 953.9 milyar dolarlık GSYİH'si vardı (dünyanın en büyük 16.'sıdır).^[15]

Osaka -Kobe'nin, Paris veya Büyük Londra'dan biraz daha çok olan 681 milyar dolarlık (2015) GSYİH'sı vardı.^[16]

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Osaka'nın aşağıdaki şehirler ile kardeş şehir anlaşması bulunmaktadır.^[17]

• San Francisco, ABD (1957'den beri)
• São Paulo, Brezilya (1969'dan beri)^[18][19]
• Chicago, ABD (1973'ten beri)
• Şangay, Çin (1974'ten beri)
• Melbourne, Avustralya (1978'den beri)
• Sankt-Peterburg, Rusya (1979'dan beri)^[20]
• Milano, İtalya (1981'den beri)^[21]
• Hamburg, Almanya (1989'dan beri)
• Kanpur, Hindistan (1998'den beri)

Bununla birlikte Osaka'nın Buenos Aires, Budapeşte ve Busan ile birlikte dostluk ve iş birliği anlaşması mevcuttur.^[22]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Osaka ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Resmî site

• Vikigezgin'de en:Osaka ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

  Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ ^{a b} "2015 Census Final Data". Statistics Bureau of Japan. 29 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ ^{a b} "Table 2.10 Population of Three Major Metropolitan Areas" (PDF). Statistics Bureau of Japan. s. 21. 4 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  3. ^ 平年値（年・月ごとの値）. Japon Meteoroloji Ajansı. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  4. ^ 大阪市データネット 市民経済計算 [Osaka City Datanet: Osaka City Economy] (Japonca). 7 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2007. 
  5. ^ "Mastercard - Global Leading Company in Payment Solutions Offering Credit, Debit, Prepaid Cards & More" (PDF). 24 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  6. ^ "Osaka GDP" (PDF). 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2018. 
  7. ^ "Osaka 2015 Population". 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "The World's 10 Most Expensive Cities To Live In". Forbes. 18 Kasım 2020. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  9. ^ "Osaka aims to stem exodus of firms to Tokyo". 3 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2016. 
  10. ^ "The Global Financial Centres Index 21" (PDF). Long Finance. March 2017. 11 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  11. ^ 経営に資する統合的内部監査 (11 Haziran 2008). 大証との経営統合、ようやく決着 ジャスダック : J-CASTニュース. J-cast.com. 14 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2010. 
  12. ^ "Worldwide Cost of Living survey 2009". Mercer.com. 7 Temmuz 2009. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2010. 
  13. ^ "2013 Cost of Living Rankings". Mercer. Mercer LLC. 2013. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2014. 
  14. ^ George Arnett; Chris Michael (14 Şubat 2014). "The world's most expensive cities". The Guardian. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2014. 
  15. ^ "NationMaster.com". 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 
  16. ^ Brookings Institution report 2015 28 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., retrieved August 23, 2015
  17. ^ "Sister Cities, the official website of the Osaka city". 23 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016. 
  18. ^ "Pesquisa de Legislação Municipal - No 14471". Prefeitura da Cidade de São Paulo [Municipality of the City of São Paulo] (Portekizce). 18 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016. 
  19. ^ Lei Municipal de São Paulo 14471 de 2007 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. WikiSource (Portekizce)
  20. ^ "Saint Petersburg in figures - International and Interregional Ties". Saint Petersburg City Government. 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016. 
  21. ^ "Milano - Città Gemellate" (İtalyanca). Municipality of Milan. 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016. 
  22. ^ "Friendship and Cooperation Cities, the official website of the Osaka city". 23 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2016.