Salınımlı yörünge

Astronomide ve özellikle astrodinamikte, uzaydaki bir nesnenin zamanın belirli bir anındaki salınımlı yörüngesi, tedirginlikler olmasaydı merkezi cisim etrafında sahip olacağı (eliptik veya diğer bir konik) kütleçekimsel Kepler yörüngesidir.^[1] Yani, mevcut yörünge durum vektörleriyle (konum ve hız) örtüşen yörüngedir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Osculate kelimesi Latince "öpücük" anlamına gelir. Matematikte iki eğri, her ikisinin de aynı konuma ve eğime sahip olduğu, yani iki eğrinin "öpüştüğü" bir noktada (zorunlu olarak) kesişmeden sadece temas ettiklerinde salınım yapar.

Kepler öğeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Salınımlı bir yörünge ve cismin bu yörünge üzerindeki konumu; cismin, merkezi cisme göre konumu ve hızı bilindiği sürece hesaplanması kolay olan altı standart Kepler yörünge öğeleri (salınım öğeleri) ile tam olarak tanımlanabilir. Tedirginliğin olmadığı durumlarda salınım öğeleri sabit kalacaktır. Gerçek astronomik yörüngeler, salınım öğelerinin bazen çok hızlı bir şekilde değişmesine neden olan tedirginlikler yaşar. Hareketin genel gök mekaniği analizlerinin yapıldığı durumlarda (büyük gezegenler, Ay ve diğer gezegen uydularında olduğu gibi) yörünge, seküler ve periyodik terimler içeren bir dizi ortalama öğelerle tanımlanabilir. Küçük gezegenler söz konusu olduğunda, yörüngelerinin en önemli yönlerinin temsil edilmesini sağlamak için bir "uygun yörünge öğeleri sistemi" geliştirilmiştir.

Tedirginlikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir nesnenin salınımlı yörüngesinin değişmesine neden olan tedirginlikler şunlardan kaynaklanabilir:

• Merkezi cismin küresel olmayan bir bileşeni (merkezi cisim ne bir noktasal kütle, ne de küresel simetrik kütle dağılımı ile modellenemediğinde, örneğin basık küremsi olduğunda).
• Kütleçekimsel tedirginlikle cismin yörüngesini bozan üçüncü bir cisim veya birden fazla cisim, örneğin Ay'ın kütle çekiminin Dünya'nın yörüngesindeki cisimler üzerindeki etkisi.
• Rölativistik (göreli - bağıl) düzeltme.
• Cisme etki eden kütleçekimsel olmayan bir kuvvet, örneğin:
  • Bir roket motorunun itme gücü
  • Bir malzemenin serbest bırakılması, sızdırılması, havalandırılması veya ablasyonu
  • Diğer nesnelerle çarpışmalar
  • Atmosferik sürükleme
  • Radyasyon basıncı
  • Güneş rüzgarı basıncı
  • Eylemli referans sistemine geçiş (örneğin bir uydunun yörüngesi, gezegenin devinim yapan ekvatoru ile ilişkili bir referans sisteminde tanımlandığında).

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• İyon tahrikli SMART-1 uzay aracının Dünya yörüngesinden kaçışı için bir dizi salınımlı yörüngenin diyagramı: ESA Science & Technology - SMART-1 Osculating Orbit up to 25.08.04 16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• SMART-1 uzay aracının Ay'a yaklaşması için bir dizi salınımlı yörünge: ESA Science & Technology - SMART-1 Osculating Orbit up to 09.01.05 16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]