İpek, Kosova
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| İpek | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
  İpek İpek’in Kosova'daki konumu | |
| Ülke/Bölge/UNMIK |  Kosova (de facto) Kosova ve Metohiya (de jure) UNMIK (de jure) |
| İl/Okrug/District | İpek Pećki District of Pec |
| Belediye | İpek |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Gazmend Muhaxheri |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 602 km² |
| Rakım | 550 m |
| Nüfus (2011)[1] | |
| • Toplam | 95,723 |
| • Yoğunluk | 158.8/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
| Alan kodu | +383 |
| Plaka kodu | 03 |
Resmî site İpek Belediyesi | |
İpek (Arnavutça: Peja veya Pejë; Boşnakça: Peć; Sırpça: Peć / Пећ; Osmanlı Türkçesi: ايپك), Kosova'nın kuzeybatısında bir şehir ve belediye merkezi.[2][3][4] Kosova’nın büyük yerleşim birimlerinden birisidir.
De facto olarak Kosova’nın İpek ilinde; de jure olarak Sırbistan’a bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nin Pećki ilinde yer alır. Ayrıca de jure olarak Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun İpek Bölgesi’nde (District of Pec) bulunur.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
İpek, 1219 yılında Sırp Ortodoks Kilisesi’nin patrikhanesinin kurulduğu yer olması bakımından Sırp tarihinde özel bir önem taşır. 6. ve 7. yüzyıllarda başlayan Sırp göçleri ile Slavlaştırılmaya başlanan bölge, 1200’lü yıllarda Ortodoksluk bakımından hatırı sayılır bir konuma ulaşmıştır. Sırplar, bölgenin o zamanki hâkimleri olan Bizans’la mücadeleleri neticesinde kurmaya muvaffak oldukları devletlerinin temelinde patrikhanelerin önemli yeri olmuştur.
Osmanlı Devleti’nin 1389 senesindeki 1. Kosova Savaşı sonrasında iyice genişleyen ve kökleşen hâkimiyetiyle beraber İpek ve havalisinin Türkleşme ve Müslümanlaşması da başladı denebilir. Bölgede, Osmanlı idaresi öncesinde de (genelde Müslüman olmayan) Türk öbeklerinin bulunduğunu, çeşitli Macar ve Doğu Roma kaynaklı göstermektedir. Dolayısıyla, 1. Kosova Savaşı ile beraber sözü edilen Türkleşme, Oğuz Türkleri ağırlıklı Müslüman Türk yapılanmasının yoğunlaşmasıdır.
Türk şair Mehmet Âkif Ersoy'un babası İpekli Tahir Efendi, burada doğup büyümüş, daha sonra İstanbul'a gelmiş ve Fatih Medresesi'nde uzun yıllar müderrislik yapmıştır. Tahir Efendi'nin doğup büyüdüğü yıllarda Osmanlı Devleti sınırları içinde yer alan İpek, Balkan Savaşı'ndan sonra, 22 Mart 1913 Londra Sefirler Toplantısı sonucu Sırbistan sınırları dâhilinde kaldı.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Kosova’nın kuzeybatısında yer alır. Sırbistan’ın Müslüman nüfusunun en yoğun olduğu bölgelerden Sancak bölgesi (Sırbistan) ile komşudur. Ayrıca, batısıyla da Karadağ’a yakın bir konumdadır.
Kültürel Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Priştine’den sonra gelen Prizren, Yakova, Ferizovik, Gilan ve Mitroviça gibi, Kosova'nın büyük şehirlerinden biri olan İpek, ülkenin mamur yerleri içinde yer alır. Türkçede İpek olarak adlandırılan şehrin özgün adının da İpek/Peja/Peć şekillerinden hangisine dayandığı konusu kesinlik kazanmamıştır. Üç şekil de birbirinin varyantı gibi durmaktadır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
2011 yılında Kosova genelinde yapılan nüfus sayımında İpek’in nüfusu 95.723 çıkmıştır.[1]
Kardeş Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta İpek, Kosova ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b 2011 Genel Nüfus Sayımı REKOS2011 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kosova İstatistik Kurumu
- ^ Prof. Dr. Hamdi Hasan, Makedonya ve Kosova Türklerince Kullanılan Atasözleri ve Deyimler, Türk Dil Kurumu, Ankara, 1997, s. 22
- ^ Raif Vırmıça, Kosova’da Osmanlı Mimarî Eserleri I, TC. Kültür Bakanlığı, Ankara, 1999, s. 7
- ^ Dr. Cem Topsakal / Mr. Bedrettin Koro, Kosova’da Yaşayan Türkçe Eğitim, Bay Yayınları, Prizren, 2007, s. 72
- ^ Yarımca, Kale’ye Kardeş Getirdi[ölü/kırık bağlantı] Akis Haber
.png)
