Propan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| |||
| |||
| Adlandırmalar | |||
|---|---|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı Propan[1] | |||
Trikarban (önerilmez[1]) | |||
| Tanımlayıcılar | |||
3D model (JSmol) | |||
| 1730718 | |||
| ChEBI | |||
| ChEMBL | |||
| ChemSpider | |||
| ECHA InfoCard | 100.000.753 | ||
| EC Numarası |
| ||
| E numaraları | E944 (parlatıcılar, ...) | ||
| 25044 | |||
| KEGG | |||
PubChem CID | |||
| RTECS numarası |
| ||
| UNII | |||
| UN numarası | 1978 | ||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) | |||
| |||
| |||
| Özellikler | |||
| Kimyasal formül | C3H8 | ||
| Molekül kütlesi | 44,10 g mol−1 | ||
| Görünüm | renksiz gaz | ||
| Koku | kokusuz | ||
| Yoğunluk | 2.0098 kg/m3 (0 °C, 101.3 kPa) | ||
| Erime noktası | 582 °C; 1.079 °F; 855 K | ||
| Kaynama noktası | 2.036 ila 22.838 °C; 3.697 ila 41.140 °F; 2.309 ila 23.111 K | ||
| Çözünürlük (su içinde) | 47 mg⋅L−1 (0 °C) | ||
| log P | 2.236 | ||
| Buhar basıncı | 853.16 kPa (at 211 °C (412 °F)) | ||
Henry yasası sabiti (kH) | 15 nmol⋅Pa−1⋅kg−1 | ||
| Konjuge asit | Propanium | ||
| −40.5 × 10−6 cm3/mol | |||
| Dipol momenti | 0.083 D[2] | ||
| Termokimya | |||
Isı sığası (C) | 73.60 J⋅K−1⋅mol−1 | ||
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) | −105.2–104.2 kJ⋅mol−1 | ||
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298) | −2.2197–2.2187 MJ⋅mol−1 | ||
| Tehlikeler | |||
| GHS etiketleme sistemi: | |||
| Piktogramlar |   | ||
| İşaret sözcüğü | DANGER | ||
| Tehlike ifadeleri | H220 | ||
| Önlem ifadeleri | P210 | ||
| NFPA 704 (yangın karosu) | |||
| Parlama noktası | [dönüştürme: geçersiz sayı] | ||
| 470 °C (878 °F; 743 K) | |||
| Patlama sınırları | 2.37–9.5% | ||
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |||
| PEL (izin verilen) | TWA 1,000 ppm (1,800 mg/m3)[4] | ||
| REL (tavsiye edilen) | TWA 1,000 ppm (1,800 mg/m3)[4] | ||
| IDLH (anında tehlike) | 2,100 ppm[4] | ||
| Benzeyen bileşikler | |||
Benzeyen alkanlar | |||
Benzeyen bileşikler | |||
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
| Bilgi kutusu kaynakları | |||
Propan, Parafinlerin (alkanların) metan ve etandan sonra gelen üçüncü üyesi olup, karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gazdır.
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Propanın formülü C3H8'dir ve hiçbir izomeri yoktur. Erime noktası -187,1 °C ve kaynama noktası -42,2 °C'dir. Doğalgaz, hafif ham petrol ve petrol rafineri gazlarından elde edilir. Sıvılaştırılmış petrol gazlarında bol miktarda bulunur. Etan, diğer hidrokarbonlar ve propan petro-kimya endüstrisinde etilen elde etmek için önemli bileşiklerdir. Propan sıcakta bozunarak etilen ve yine önemli bir madde olan propilene dönüşür. Propilen önemli bir bileşik olup, aseton ve propilen glikol gibi birçok maddenin elde edilmesinde kullanılır. Oksidasyon ile, propil alkole, propionaldehide ve propiyonik aside yükseltgenebilir.
Diğer taraftan basınç altında kolayca sıvı hâle geçmesinden dolayı bütan gazı ile karıştırılarak tüpler içine doldurulmuş hâlde yakıt olarak kullanılır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Front Matter". Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 4. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4.
Similarly, the retained names 'ethane', 'propane', and 'butane' were never replaced by systematic names 'dicarbane', 'tricarbane', and 'tetracarbane' as recommended for analogues of silane, 'disilane’; phosphane, 'triphosphane'; and sulfane, 'tetrasulfane'.
- ^ Lide, David R. Jr. (1960). "Microwave Spectrum, Structure, and Dipole Moment of Propane". J. Chem. Phys. 33 (5): 1514-1518. Bibcode:1960JChPh..33.1514L. doi:10.1063/1.1731434.
- ^ Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki Propane kaydı
- ^ a b c NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0524". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ^ GOV, NOAA Office of Response and Restoration, US. "PROPANE – CAMEO Chemicals – NOAA". cameochemicals.noaa.gov. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2024.