Publius Papinius Statius

Publius Papinius Statius
Doğum	c. 45 Neapolis, Italia, Roma İmparatorluğu
Ölüm	c. 96 Neapolis, Italia, Roma İmparatorluğu
Meslek	Şair
Dönem	Gümüş Çağ

Publius Papinius Statius (c. 45, Neapolis - c. 96, Neapolis), Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşık 45 yılında Neapolis'te doğmuştur. Bir öğretmen çocuğudur. Genç bir ozan olarak Roma'daki recitatio'larda ve şiir yarışmalarında başarı kazanmıştır. Özel yaşamı hakkında fazla bilgi yoktur. Claudia adında, ilk kocasından bir kızı olan dul bir kadınla çok genç denmeyecek bir yaşta evlenmiştir. Çocukları olmamıştır ama Statius'un evlat edindiği küçük bir oğlan çocuğu da genç yaşta ölmüştür. Edebî değeri olan yapıtlarından çok pandomim oyunları için yazdığı metinlerle para kazanmaya çalışmıştır. Domitianus'un koruduğu biri olarak yaşamının son yıllarında birtakım başarısızlıklara uğramıştır. Neapolis'e döndükten sonra imparatordan kısa bir süre önce, 96 yılı civarında ölmüştür.

Varlıklı bir amatör değil, profesyonel bir şairdir. Babası için yazdığı uzun bir ağıtta atalarının özgür doğduğunu ve birtakım ayrıcalıkları olduğunu vurgulayarak ailesinin maddi bakımdan sıkıntı çektiğini anlatır. Öğretmen çocuğu olarak her zaman kendi yeteneğiyle yolunu çizmek zorundaydı. Neapolis kentinin ileri gelenleri çocuklarını edebiyat ve öbür sanatlar için Statius'un yanına yollarlardı. Bu çevrede kurulan yakın ilişkiler Roma'da saygı kazanırken ve birinin mesleğiyle ilgili iş vermesini beklerken Statius'a yardımcı olmuştur. Babasının şiirde ona yol göstermesine çok şey borçludur. Babası oğlunu kendi izinden giderek ilkin kendi kentinde sonra da Roma'da şiir yarışmalarına girmesi için yüreklendirmiştir. Bu yolla elde ettiği çelenkler çok değerlidir, bu sayede güçlü hamileri etkilemiştir.

Edebî kişiliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapıtları üç bölümde ele alınabilir. İlk grupta pandomim oyunları için yazdığı şiirler ve Capitolium'da hiç ödül kazanmamış ancak Alba'daki küçük bir yarışmada ödül kazanan, Domitianus'un başarılarını ve Germen seferini anlattığı şiiri vardır. Bu şiirden yalnızca dört dize günümüze ulaşmış, bu dört dize ise Lorenzo Valla'nın Scholia'sında korunmuştur. Pandomim metinlerindense Agave günümüze ulaşmıştır. İkinci grubu çeşitli ölçülerle yazılmış beş kitaplık Silvae oluşturur; çoğunluğu altılı dize ile dört tanesi yedi dize ile ile iki tanesi de lirik ölçüyle yazılmıştır. Bunlar 92 yılından başlayarak yayınlanmıştır. Üçüncü grup ise Altılı dize yazılmış iki destandan oluşur. Bu destanlarsa Thebais ile yalnızca birinci kitabı ve ikincisinin başı olan yarım kalmış Akhilleis'tir.

Silvae, Statius'un sosyal çevresi, yaşamı ve kişisel ilişkileri üzerine çok değerli gözlemlemeler sağlar. Juvenal'in tanıklığı Thebais adlı yapıtın recitatio'ları ve pandomim için yazılmış metnin ticari kompozisyonu hakkında yardımcı bilgiler verir. Thebais hakkındaki geç dönem scholia'ları günümüze ulaşmış olup bu scholia'lar Lactantius Placidus'a aittir.

Achilleis adlı yapıtında ise genç ve yakışıklı Akhilleus'un annesi tarafından nasıl saklandığını anlatır. Thetis oğlunun Truva Savaşı'na katılmamasını istemektedir. Bunun için onu genç kız kılığına sokarak Skiros adasındaki Likomidis'in kızlarının arasına saklar. Akhilleus burada prenses Deidamia'ya aşık olur, Neoptolemus adında bir oğulları dünyaya gelir. Diomedes ile Odisseas sonunda onu bulurlar ve Akhilleus onların peşinden savaşa gider.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Conte, Gian Bagio (1994). Latin Literature: A History (İngilizce). Joseph B. Solodow, çev. Londra: Johns Hopkins University Press. 
• Erim, Müzehher (1987). Latin Edebiyatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. 
• Paratore, Ettore (1969). La Letteratura Latina dell'Eta Imperiale (İtalyanca). Milano: Sansoni/Academia. 
• Riposati, Benedetto (1973). Storia della Letteratura Latina (İtalyanca). Roma: Societa Editrice Dante Aligieri. 
• Rose, H. J. (1966). A Handbook of Latin Literature (University Paperbacks) (İngilizce). Londra: Methuen & Co. 
• von Albrecht, Michael (1997). A History of Roman Literature (İngilizce). 2. New York: E. J. Brill. 

 İşbu madde Fatma Gül Özaktürk tarafından CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan metin içermektedir.