SMS Deutschland (1904)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 SMS Deutschland, 1912 | |
| Tarihçe | |
|---|---|
.svg){kind=small} Alman İmparatorluğu | |
| Adı | Deutschland |
| Adının geldiği yer/kişi | Almanya (Almanca "Deutschland") |
| İnşa eden | Germaniawerft, Kiel |
| Kızağa konuluşu | 20 Haziran 1903 |
| Denize indirilişi | 19 Kasım 1904 |
| Görevlendirme | 3 Ağustos 1906 |
| Liste dışı | 25 Ocak 1920 |
| Akıbet | 1920'de söküldü |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Deutschland sınıfı |
| Deplasman | 13.200t normal; 14.218t tam yük |
| Uzunluk | 127,6 m (419 ft) |
| Genişlik | 22,2 m (73 ft) |
| Su çekimi | 7,7 m (25 ft) |
| İtme gücü | 19.330 hp, üç şaft, üçlü genleşme tipi buhar motoru |
| Hız | 17 knot (31 km/sa) |
| Menzil | 10 knot (20 km/sa) hızla 5.000 deniz mili (9.000 km) |
| Kişi kapasitesi | 743 |
| Silah donanımı | 2 × 2 - 28 cm SK L/40 topu 14 × 17 cm top (kazamatlarda) 22 × 8,8 cm (kazamatlarda) 6 × 45 cm torpido tüpü |
| Zırh | 230 mm kemer 280 mm taretler 76 mm güverte |
SMS Deutschland, Alman İmparatorluk Donanması (Kaiserliche Marine) için 1903-1906 yılları arasında üretilen Deutschland sınıfı beş ön dretnot zırhlıdan ilki. Adı "Almanya" anlamına gelen gemi Kiel'deki Germaniawerft tersanesinde inşa edildi ve 20 Kasım 1904'te denize indirildi. Deutschland, 3 Ağustos 1906'da hizmete girdi; ancak birkaç ay sonra sadece büyük toplarla donatılmış ilk modern zırhlı olan İngiliz gemisi HMS Dreadnought'un hizmete girişiyle dretnot devri başlamış, Deutschland gibi farklı kalibrelerde toplar taşıyan zırhlı gemiler teknolojinin gerisinde kalmışlardır.
Deutschland, 1913 yılına kadar Prens Heinrich'in bayrak gemisi olarak görev yaptı. 1914 ortasında I. Dünya Savaşı başlayınca Deutschland, filonun geri kalanı seferberlik durumuna geçene dek kardeşleriyle beraber Elbe Nehri'nin ağzını ve Alman Körfezi'ni olası İngiliz baskınlarına karşı korumakla görevlendirildi. Filonun seferberliğinin tamamlanmasının ardından Deutschland ve sınıfındaki diğer dört gemi, Açık Deniz Filosu'na katılarak II. Savaş Filosu'nu oluşturdular; bu birlik savaşın ilk iki yılında büyük çaplı filo operasyonlarının çoğuna katıldı. 31 Mayıs-1 Haziran 1916'da gerçekleşen Jutland Muharebesi'nde de görev yaptılar. Muharebenin ilk gününün sonlarına doğru Deutschland ve kardeşleri geri çekilmeden önce kısa bir süre İngiliz muharebe kruvazörleri ile çatışmaya girdi. Muharebede Deutschland'ın kardeş gemisi Pommern battı.
Muharebeden sonra Deutschland ve kalan üç kardeş gemisi kıyı savunma görevlerine verildiler. 1917'de cephe görevlerinden çekilen gemiler ikincil görevlere alındılar. Deutschland savaşın sonuna dek Wilhelmshaven'da kışla gemi olarak görev yaptı. 25 Ocak 1920'de donanma envanterinden düşülen gemi, aynı yıl hurda olarak satıldı ve 1922'de söküldü. Geminin burun yazıları Eckernförde Sualtı Silahları Okulu'nda saklanmaktadır. Çanı, Hemmelmark'taki Prens Heinrich mozolesinde sergilenmektedir.
İnşa[değiştir | kaynağı değiştir]
Deutschland, Deutschland zırhlı fırkateyninden sonra Almanya onuruna adlandırılmış ikinci savaş gemisiydi. Gemi, Alman İmparatorluk Donanması'nın diğer zırhlıları ile beraber ön hatlarda çatışmak üzere tasarlanmıştı.[1] 20 Temmuz 1903'te Kiel'deki Germaniawerft tersanesinde kızağa kondu[2] ve 19 Kasım 1904'te denize indirildi. Geminin donatımının tamamlanmasının ardından 3 Ağustos 1906'da Eylül'e dek sürecek olan testleri başladı. Geminin on adet 30,5 cm (12 inç) topla donatılmış İngiliz rakibi Dreadnought ise aynı yılın Aralık ayında hizmete girdi.[3] Dreadnought'un devrimci tasarımı, Deutschland da dahil olmak üzere Almanya'nın tüm büyük savaş gemilerini teknolojinin gerisinde kalmış hale getirdi.[4]
Deutschland 127,6 metre uzunluğunda, 22,2 metre genişliğindeydi ve su çekimi 8,21 metreydi. Geminin tam yükte deplasmanı 14.218 tondu. 16.000 ihp (11.931 kW) gücündeki kömürle ateşlenen üçlü genleşme tipi buhar motorları sayesinde 18 knot (33 km/sa) hıza ulaşabiliyordu. 10 knot (19 km/sa) seyir hızıyla menzili 4.850 deniz mili (8.980 km) mertebesindeydi.[2]
Deutschland'ın ana silahları ikiz taretlerde dört adet 28 cm SK L/40 topundan oluşmaktaydı.[Not 1] Gemide ayrıca kazamatlara monteli on dört 17 cm'lik top, hareketli kundaklarda monteli yirmi 8,8 cm'lik top, su hattı altında da altı adet 45 cm'lik torpido tüpü bulunuyordu.[5]
Hizmet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
26 Eylül 1906'da gemi resmi olarak filoya katılarak Amiral Prens Heinrich'in bayrak gemisi olarak atandı.[6] Gemi taktik açıdan II. Savaş Bölüğü'ne bağlıydı. Aralık 1906'da Kuzey Denizi'ndeki eğitim manevralarına katılan Deutschland, daha sonra Kiel'e döndü. 16 Şubat 1907'de filo, Açık Deniz Filosu olarak yeniden adlandırıldı.[6] Filo manevraları 1907 başları ve aynı yılın Mayıs-Haziran aylarında devam etti. Gemi Haziran eğitiminin ardından Norveç'e bir sefer yaptı, Norveç dönüşünde ise Swinemünde'ye gitti. Eylül 1907'de gemi tekrar eğitim manevralarına katıldı, Kasım ayında kuru havuza alınarak yıllık bakım ve donatım güncellemesi yapıldı.[7]
Deutschland Şubat 1908'de Baltık Denizi'nde yapılan filo manevralarına katıldı; Mayıs-Haziran aylarında Kuzey Denizi'ndeki Helgoland kalesi açıklarında eğitim yaptı. Temmuz 1908'de gemi, filonun geri kalanıyla birlikte Atlas Okyanusu'na açılarak eğitim çalışmalarında bulundu. Bu eğitim sırasında Deutschland, Funchal ve Santa Cruz de Tenerife'ye uğradı. Filo, 13 Ağustos'ta Almanya'ya döndü. Ertesi ay gemi bir kez daha Baltık Denizi ve Kuzey Denizi'nde eğitim manevraları yapıldı, kış aylarında bir kez daha Baltık bölgesine sefer düzenlendi.[7]
1909 yılı da önceki yıllara benzer bir şekilde geçti. 7 Temmuz-1 Ağustos arasında Atlas Okyanusu eğitimleri yapıldı, bu sırada Deutschland Bilbao'ya uğradı. Eğitimlerin ardından gemi, periyodik bakıma alındı. Bu bakım sırasında gemiye kaideye monteli arama ışıkları eklendi, ayrıca monte edilen röntgen makinası ile Alman donanmasında röntgen cihazı bulunan ilk gemi oldu.[7] Mayıs 1910'da filo, Norveç ile Danimarka arasındaki Kattegat'ta eğitim manevraları yaptı, ardından Deutschland yıllık yaz seferinde Norveç'e gitti, ardından tekrar filo eğitimine katıldı. Kasım ayında Mürwik Donanma Akademisi'nin açılış kutlamasında Kayzer II. Wilhelm gemiye konuk oldu. Yıl sonunda Baltık bölgesine eğitim seferi düzenlendi.[7]
Sonraki iki yılda da aynı eğitim rutini takip edildi; tek fark 1911 yazında Norveç seferi yapılmasına rağmen 1912'de Agadir Krizi sebebiyle bu seferin Baltık bölgesiyle sınırlı kalması oldu. Eylül 1912'de manevralar sırasında Deutschland Baltık Denizi'nde kısmen karaya oturdu, kurtarılan gemi kasım ayına kadar kuru havuzda tamir edildi.[7] Ocak 1913'te yeni dretnot tipi Alman gemisi Friedrich der Grosse, Deutschland yerine filonun bayrak gemisi oldu. Deutschland'ın bayrak gemisi olduğunu gösteren burnundaki altın süslemeler sökülerek gemi II. Savaş Filosu saflarına eklendi.[8]
I. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaşın ilanıyla Deutschland, filonun geri kalanı sefer durumuna geçene dek Elbe Nehri'nin ağzını muhafaza etmekle görevlendirildi. Deutschland, I. Dünya Savaşı'nın ilk iki yılında Açık Deniz Filosunun II. Savaş Filosu'nda kaldı. Kardeş gemileri 15-16 Aralık arasında İngiliz kıyılarına yapılan baskında koruma görevinde bulunurken, Deutschland Elbe Nehri ağzındaki görevine devam etti. 21 Şubat 1915'te gemi Kiel'deki tersanede bakıma alındı, bu bakım 12 Mart'a kadar devam etti. Gemi bakım sonrası bundan sonra tekrar Elbe'deki görevine döndü. 21 Eylül'de eğitim için Baltık'a açıldı, eğitim 11 Ekim'e kadar devam etti. Gemi daha sonra tekrar Kiel'deki tersaneye getirilerek bakıma alındı. Deutschland, 27 Şubat-1 Nisan 1916 arasında Hamburg'da bulunan AG Vulcan tersanesinde yeniden donatıma alınarak kısmen modernize edildi. Deutschland donanmaya döndükten sonra Amiral Franz Mauve'nin komutası altında II. Savaş Filosu'nun bayrak gemisi oldu.[8]
24-26 Nisan 1916 tarihlerinde Deutschland ve dört kardeş gemisi Açık Deniz Filosu dretnotlarına katılarak, İngiliz kıyılarına baskın yapmak üzere yola çıkan I. Keşif Grubu'ndaki kruvazörleri desteklemek üzere görevlendirildi.[8] Grup yoldayken, Seydlitz muharebe kruvazörü mayına çarparak hasar gördü, diğer gemiler operasyona devam ederken Seydlitz geri dönmek zorunda kaldı. Grup kısa da olsa görevini yerine getirerek bombardımanı yaptı. Fakat görünebilir alan azdı, İngiliz donanmasının olası müdahalesine karşın bombardımanın devam edilmesinden vazgeçildi.[9] 4 Mayıs'ta Deutschland, Horns Rev'de İngiliz gemilerine karşı hücum yapmakla görevlendirildiyse de sonuç alınamadı.[8]
Jutland Muharebesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Amiral Scheer Kuzey Denizi'nde hemen bir taarruz planı hazırlamıştı, fakat Seydlitz'in zarar görmesi operasyonu Mayıs ayı sonuna kadar geciktirdi.[10] Deutschland, II. Savaş Filosu'na bağlı III. Tümen'in ilk gemisi ve Amiral Franz Mauve'nin komutasında bayrak gemisiydi. II. Savaş Filosu en zayıf gemilerden oluşuyordu, bu sebeple Alman hattının gerisinde konuşlandırılmışlardı.[11] "Kuzeye Yolculuk" sırasında Amiral Reinhard Scheer, donanmanın geri çekilmekte olan V. İngiliz Savaş Filosu'nu maksimum hızla kovalamayı emretti. Deutschland ve kardeş gemileri yavaş ilerliyordu, kısa sürede arkada kaldılar.[12] Saat 19:30'da İngilizlerin ana filosu, Admiral Scheer'in komutasındaki donanma ile karşı karşıya geldi, İngiliz gemileri sayıca üstündü.[13] Alman Donanması, Deutschland sınıfı gemilerin yavaş olması sebebiyle bir ikilem yaşadı; eğer Scheer Almanya karasularına doğru geri çekilmeye karar verseydi, başarılı bir geri çekilme için yavaş gemilerini koruma sağlamaları için geride bırakması gerekecekti.[14]
Amiral Scheer, bütün gemilerine savaş dönüşü (Almanca:Gefechtskehrtwendung) yaparak İngiliz donanmasına karşı bir pozisyon almalarını emretti, bu da hattaki bütün Alman gemilerinin aynı anda 180° dönmesi gerektiği anlamına geliyordu.[15] Geride kalan II. Savaş Filosu, savaş hattının dış tarafında ve İngiliz gemilerine uzakta kalmışlardı,[16] bu yüzden Deutschland ve diğer gemiler çatışmaya katılamadılar. Amiral Mauve, gemileri ile filodaki II. Savaş Filosu dretnotların ardına konuşlandırmayı planladı; ancak bu manevra Franz von Hipper'in muharebe kruvazörlerinin manevrasına engel olacağı için gerçekleştirilmedi; bunun yerine gemilerini savaş hattının baş kısmına çekmeyi denedi.[17]
Muharebenin ilk gününün ilerleyen saatlerinde, I. Keşif Grubu'nun ağır bir çatışmadan çıkmış muharebe kruvazörleri İngiliz gemilerince takip ediliyordu. Deutschland ve diğer ön dretnotlar -İngilizlerin deyimiyle "Beş dakikalık gemiler"-, iki muharebe kruvazörü filosunun arasına girerek Alman gemilerine kaçış fırsatı sağladılar.[18][Not 2] Görüş mesafesinin az olması, bu manevranın çok kısa bir çatışmaya yol açmasına sebep oldu. Bu çatışmada Deutschland, 28 cm'lik toplarından yalnızca bir atış yaptı.[18] Amiral Mauve, çok daha güçlü İngiliz gemilerine karşı saldırıya devam etmenin mantıksız olacağına karar vererek geminin 90 derece sancağa dönmesini emretti.[19]
31 Mayıs'ın geç saatlerinde donanma Almanya'ya çekilmek için düzen almaya başladı. Deutschland, Pommern ve Hannover; SMS König ve diğer III. Savaş Filosu'nun dretnotlarının oluşturduğu hattın arkasında yer aldılar.[20] Bu esnada İngiliz destroyerleri, filoya çok sayıda saldırıda bulundular, bazı saldırılarda Deutschland hedef oldu. İngilizlerin saldırıları neticesinde Deutschland ve König dönüş yaparak muharebeye başladı; ancak bir sonuç alınamadı.[21] Kısa bir süre sonra, Pommern torpillendi ve patladı. Geminin fırlayan parçaları Deutschland'ın etrafına düştü.[22] Sonuç olarak Alman donanması İngiliz destroyerlerinin hattını yarmayı başarmıştı; ertesi gün olan 1 Haziran'da, saat 04:00'te Horns Rev'e ulaşabildiler.[23] Alman Donanması birkaç saat sonra Wilhelmshaven'a ulaştı, savaşta zarar görmeyen Nassau ve Helgolan sınıfı zırhlılar filonun geri kalanını korumak için savunma pozisyonuna geçtiler.[24]
Jutland sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Jutland Muharebesi'nin ardından Deutschland ve kardeş gemileri Elbe Nehri ağzını koruma görevine geri döndü. Gemiler zaman zaman Baltık Denizi'ni muhafaza için de görevlendirildi. Deutschland 22 Aralık 1916 ile 16 Ocak 1917 tarihleri arasında Kiel Koyu'nda görevsiz şekilde bekledi. 24 Ocak'ta Deutschland, bakım için Hamburg'daki kuru havuza alındı, bakım çalışmaları 4 Nisan'a kadar devam etti. Bakımın ardından gemi, Elbe Nehri'nin girişindeki Altenbruch'tan çıkarak Baltık Denizi'nde devriye görevine geçti. 15 Ağustos'ta II. Savaş Bölüğü dağıtıldı; Deutschland 31 Ağustos'ta Kiel'e geldi ve 10 Eylül'de hizmetten alındı. Wilhelmshaven'da kışla gemisi olarak atanan geminin topları, yola çıkmasından evvel Kiel'de söküldü.[8] 25 Ocak 1920'de gemi donanma envanterinden düşülerek sökülmek üzere satıldı. Sökülme işlemi 1922'de tamamlandı. Geminin burun yazıları Eckernförde sualtı silahları okulunda saklanmakta, çanı ise Hemmelmark'taki Prens Heinrich'in mozolesinde sergilenmektedir.[25]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Dipnotlar
- ^ Alman İmparatorluk Donanması literatüründe "K" harfi Kanone (top) anlamındadır, L/40 ise top namlusunun uzunluğunu belirtir. SK (Schnelladekanone) ise topun hızlı doldurulabilen bir top olduğunu belirtir. Bu örnekte, topun namlusu 40 kalibre uzunluğundadır, yani top namlusunun uzunluğu topun namlusunun iç çapının 40 katıdır.[1] 8 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ İngilizler, dretnot tipi savaş gemilerini denize indirdikten sonra, ön dretnotların bu gemiler karşısında en fazla beş dakika savaşabileceğini belirtmek için, öndretnotlara "beş dakikalık gemiler" diyorlardı.[2] 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Atıflar
- ^ Herwig, s. 45
- ^ a b Staff, s. 5
- ^ Gardiner & Gray, s. 21–22
- ^ Herwig, s. 57
- ^ Staff, s. 6
- ^ a b Staff, s. 7
- ^ a b c d e Staff, s. 8
- ^ a b c d e Staff, s. 10
- ^ Tarrant, s. 52 - 54
- ^ Tarrant, s. 58
- ^ Tarrant, s. 286
- ^ London, s. 73
- ^ Tarrant, s. 150
- ^ Tarrant, s. 150 - 152
- ^ Tarrant, s. 152 - 153
- ^ Tarrant, s. 154
- ^ Tarrant, s. 155
- ^ a b Tarrant, s. 195
- ^ Tarrant, s. 195 - 196
- ^ Tarrant, s. 241
- ^ Tarrant, s. 242
- ^ Tarrant, s. 243
- ^ Tarrant, s. 246 - 247
- ^ Tarrant, s. 263
- ^ Gröner, s. 22
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gardiner, Robert; Gray, Randal, (Ed.) (1984). Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1922. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0870219073. OCLC 12119866. 27 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011.
- Gröner, Erich (1990). German Warships: 1815–1945. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0870217909.
- Herwig, Holger (1980). "Luxury" Fleet: The Imperial German Navy 1888–1918. Amherst, New York: Humanity Books. ISBN 9781573922869.
- London, Charles (2000). Jutland 1916: Clash of the Dreadnoughts. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 9781855329928. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011.
- Staff, Gary (2010). German Battleships: 1914–1918 (1). Oxford: Osprey Books. ISBN 9781846034671.
- Tarrant, V. E. (1995). Jutland: The German Perspective. Londra: Cassell Military Paperbacks. ISBN 0304358487.