Serik
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Serik | |
|---|---|
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Antalya |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Cemal Şahin[1] |
| • Belediye başkanı | Kadir Kumbul (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1550 km² |
| Rakım | 28 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 124,335 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 07500 |
| İl alan kodu | 242 |
| İl plaka kodu | 07 |
Serik, Antalya ilinin bir ilçesidir. 2023 sonu itibarıyla nüfusu 141.569'tir. Antalya ilinin orta kesiminde[4] bulunan ilçe, Antalya ilinin önemli bir turizm merkezidir. İlçenin yaz mevsimlerinde turizm ile artan nüfusu, kış mevsimlerinde öğrencilerin ilçeden ayrılmasıyla oldukça düşer. Antalya il merkezinin yaklaşık 30 km. doğusunda bulunan ilçe merkezi, kıyıdan 7 km. içeridedir.
Coğrafi durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Serik ilçe merkezi, Antalya'nın 30 km doğusundadır. Akdeniz'de 22 km kıyı şeridine sahip olan ilçe, merkezi 8 km içeride, denizden 26 m yüksekliktedir. Kısmen dalgalı ovalık bir arazi üzerinde kurulmuştur. İlçenin yüzölçümü 1.550 km²'dir. Bunun 45.360 hektarı tarım arazisi, 65.764 hektarı da orman arazisidir. Serik, Antalya Ovası'nın doğuya doğru uzanan bir parçasını teşkil eder. Serik ilçesi batıda Antalya merkeze bağlı Aksu ilçesi, doğuda Manavgat ilçesi, kuzeyde Burdur'un Bucak ilçesi ile Isparta'nın Sütçüler ilçesi, güneyde ise Akdeniz ile çevrilidir.
Dağlık kesimlerinde hayvancılık, ormancılık, ova kesimlerinde de ziraatçılık özellikle turfanda sebzecilik yapılmaktadır. Ticari hayatı Antalya şehir merkezine bağlıdır. İlçenin kuzeyinde batı Toros Dağları yükselmeye başlar.
İlçede Akdeniz iklimi hakimdir. Yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer (tabii bazen değişebilir). Bu iklimin sonucu olarak doğal bitki örtüsü de makilerdir. Bölgenin en önemli akarsuları, Köprüçay ve Aksu Çayıdır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Serik'te ilk yerleşim yeri, MS 2. yüzyılda Bergama Krallığı'na bağlı olarak bugünkü Yanköy Köyü yakınlarında bulunan Sillyon (Koçhisar tepesinde) da ve Belkıs Köyü'nde Aspendos olarak iki yerde kurulmuştur.
Osmanlı maliye ve tapu kayıtlarında Serikli aşiret boyunun yerleştiği ve ismini verdiği ilçe. Serik, Seriklü konar göçer yörükan taifesinin Anadolu'daki diğer yerleşim alanları: Kayseriyye, Kırşehri, Beğşehri, İçel ve Aydın sancakları.
Batı Trakya Türkleri Balkan Savaşı sırasında muhacir olarak, Girit Savaşı sırasında ise, Girit Türkleri Serik'e gelip yerleşmişlerdir.
Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]
22 kilometrelik kıyı şeridine sahip olan ilçenin turistik yerlerin başında kıyı kesimindeki Belek gelmektedir. Bu belde son dönemlerde gerek ülke genelinde, gerekse dünya çapında turizm açısından sayılı yerlerdendir. Özellikle çağdaş tesisleri ve golfle anılan lüks tatil köyleri ile ünlüdür. Yılda 3 milyon turistin uğradığı Belek'te 50'den fazla 5 yıldızlı otel bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Belek kumsalının uzantısında Boğazkent de yazlıkları ve turistik tesisleriyle önem kazanmaktadır.
Deniz turizmi dışında Serik'in dünyaca bilinen tarihi ve turistik ören yerleri olarak, Aspendos ve Sillyon gibi yerler sayılabilir. Bunlar dışında turizme kazandırılması için çalışmalar sürdürülen Akbaş Köyü'ndeki Zeytintaşı Mağarası da ilçe turizmi için önemlidir.
Ayrıca, Gebiz bucağına bağlı Akçapınar mahallesinde bulunan Uçansu Şelalesi önemli bir doğa harikasıdır. İlçede Köprülü Kanyon ve Toros Dağları'nın uzantıları da mevcuttur.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçenin çalışma hayatı mevsimlere göre değişiklik göstermektedir. Özellikle yaz aylarında turizm sektöründeki canlılık ilçenin gelir kaynaklarındandır. Kışın ise nüfusun büyük çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır. Bunun dışında ilçenin ekonomisinin büyük bir bölümü turizme ve tarıma dayalı olup, halkın %90'ı turizmle ve tarımla uğraşmaktadır. Tarımsal faaliyetler için ihtiyaç duyulan insan gücünün bir kısmı kendi bölgesinden, bir kısmı da çevre il ve ilçelerden karşılanmaktadır. Özellikle otomotiv galerileri Antalya piyasasını belirlemektedir.
Tarım[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçede 445.000 dekar tarım alanı bulunmaktadır. Tarım alanlarının %69,99’u sulanabilir olup, damlama sulama sistemi yaygın olarak kullanılmaktadır. Örtü altı ve açık tarla sebzeciliği, meyvecilik, tarla bitkileri (buğday, pamuk, mısır) önde gelen üretim değerlerini oluşturmaktadır. Tarımsal mekanizasyon üst seviyede kullanılmaktadır. Çiftçi Kayıt Sistemine 5200 çiftçi kayıtlıdır.
Başta domates üretimi olmak üzere 375.000 ton örtü altı ve açık tarla sebze, başta zeytin, nar ve narenciye olmak üzere 56.000 ton meyvecilik, başta hububat, pamuk ve mısır olmak üzere 97.000 ton tarla bitkileri ve başta karanfil olmak üzere 52.000.000 adet süs bitkileri üretimi ilçenin önemli üretim kalemlerini oluşturmaktadır.
Bölgede ayriyeten sadece Serik ilçesinde yetişen Serik armutu (Pyrus serikensis (zingit)) nesli tükenmek olan meyve tekrar üretime başlanmıştır..
1972 yılında Browicz tarafından “Pyrus boisseriana Buhse sups. Crenulata browicz” olarak betimlenmiştir. Türkiye'de sınırlı yayılışa sahip olan Zingit’in (Serik Armudu) taksonomik durumu 1994 yılında yeniden değerlendirilerek Prof. Dr. Adil Güner ve Prof. Dr. Hayri Duman tarafından ayrı bir tür olduğu belirtilerek literatüre “Pyrus serikensis” adıyla geçirilmiştir.
Literatüre geçtiği tarihten itibaren bu tür izlenmeye başlamıştır. 0-150 metre rakımları arasında bulunan armudun azaldığı gözlemlenmiştir. Zira bazı köylerde zingitlik denen mevkilerde zingit (Serik armudu) kalmamıştır. Koruma Birliği (IUCN)’nin koruma kriterlerine göre “tehlikede(EN)” kategorisine konulmuş, ancak son verilere göre tehdit kategorisinin “vahim (CR)” statüsüne yükseltilmiştir.
Türün neslinin tükenmekte olduğunun fark edilmiş olması sonucunda, 1990 yılında Bakanlar Kurulu ile “Belek Özel Koruma Bölgesi” olarak ilan edilen 11.200 hektarlık alanda koruma altına alınmıştır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[5] | 14.882 | 1.235 | 13.647 |
| 1935[6] | 17.701 | 665 | 17.036 |
| 1940[7] | 18.491 | 1.022 | 17.469 |
| 1945[8] | 21.789 | 1.500 | 20.289 |
| 1950[9] | 26.789 | 2.273 | 24.516 |
| 1955[10] | 32.259 | 3.164 | 29.095 |
| 1960[11] | 38.753 | 4.775 | 33.978 |
| 1965[12] | 49.606 | 7.336 | 42.270 |
| 1970[13] | 59.720 | 12.164 | 47.556 |
| 1975[14] | 71.812 | 14.161 | 57.651 |
| 1980[15] | 71.481 | 15.955 | 55.526 |
| 1985[16] | 77.321 | 19.214 | 58.107 |
| 1990[17] | 84.755 | 23.106 | 61.649 |
| 2000[18] | 109.360 | 30.579 | 78.781 |
| 2007[19] | 105.755 | 49.027 | 56.728 |
| 2008[20] | 101.961 | 47.784 | 54.177 |
| 2009[21] | 105.856 | 51.119 | 54.737 |
| 2010[22] | 106.880 | 52.647 | 54.233 |
| 2011[23] | 109.479 | 54.712 | 54.767 |
| 2012[24] | 111.764 | 56.824 | 54.940 |
| 2013[25] | 113.761 | 113.761 | veri yok |
| 2014[26] | 117.670 | 117.670 | veri yok |
| 2015[27] | 120.111 | 120.111 | veri yok |
| 2016[27] | 120.790 | 120.790 | veri yok |
| 2017[27] | 122.032 | 122.032 | veri yok |
| 2018[27] | 124.335 | 124.335 | veri yok |
| 2019[27] | 129.418 | 129.418 | veri yok |
| 2020[27] | 130.589 | 130.589 | veri yok |
| 2021[27] | 129.418 | 129.418 | veri yok |
| 2022[27] | 139.545 | 139.545 | veri yok |
| 2023[27] | 141.569 | 141.569 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]
| Serik belediye başkanları[28] | ||
|---|---|---|
| İsim | Görev Yılı | |
| Kadir Kumbul | 2024- | |
| Enver Aputkan | 2019-2024 | |
| Ramazan Çalık | 2014-2019 | |
| Mehmet Habalı | 1999-2014 | |
| Mehmet Bankoğlu | 1989-1999 | |
| Adil Aydın | 1984-1989 | |
| Oktay Karakaya | 1983-1984 | |
| Mustafa Oruçoğlu | 1980-1983 | |
| İbrahim Bankoğlu | 1974-1980 | |
| İsmail Iltar | 1972-1974 | |
| Nihat Kandemir | 1966-1972 | |
| Cazmi Tugay | 1963-1965 | |
| Rıfat Gököz | 1961-1963 | |
| Altan Ünal | 1960-1961 | |
| Mustafa Aykut | 1960-1961 | |
| Metin Turcan | 1960-1961 | |
| Ahmet Küçükkoç | 1957-1960 | |
| Alim Tuğ | 1950-1957 | |
| D. Ali Vural | 1942-1950 | |
| Mehmet Konuk | 1938-1942 | |
| Fahri Tugay | 1934-1938 | |
| Durmuş Çıkla | 1930-1934 | |
| Muhtar Salih | 1926-1930 | |
Politika[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Parti | Oy Oranı |
|---|---|---|
| 2011 | AK Parti | %38[29] |
| Haziran 2015 | AK Parti | %35[30] |
| Kasım 2015 | AK Parti | %42[31] |
| 2018 | AK Parti | %34[32] |
Yerel Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Serik Belediye Başkanları ve Partileri | |||
|---|---|---|---|
| Yıl | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı |
| 2009 | Mehmet Habalı | MHP | %39[33] |
| 2014 | Ramazan Çalık | AK Parti | %41[34] |
| 2019 | Enver Aputkan | AK Parti | %37[35] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2015.
- ^ "yerelnet.org.tr, Serik Yüzölçümü,, Erişim:5 Nisan 2020". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "yerelnet.org.tr, Serik Rakım,, Erişim:5 Nisan 2020". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ Resim:Antalya districts.png görüntüsünde görüldüğü gibi
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Serik Nüfusu - Antalya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Antalya Serik Nüfusu". nufusune.com.
- ^ Yerelnet 17 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Serik Belediye Başkanlığı Seçim sonuçları.
- ^ "2011 Antalya Genel Seçim Sonuçları". Habertürk. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "2015 Seçim Sonuçları - 7 Haziran 2015 Antalya Serik Genel Seçim Sonuçları". www.haberler.com. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "Antalya Seçim Sonuçları - 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri | SABAH". www.sabah.com.tr. 4 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "ANTALYA SERİK Seçim Sonuçları - 24 Haziran 2018 Genel Seçimleri". www.sabah.com.tr. 9 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "SERİK SEÇİM SONUÇLARI". www.haberler.com. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "Seçim 2014 Akdeniz Bölgesi Antalya Yerel Seçim Sonuçları". Habertürk. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
- ^ "Antalya Serik Seçim Sonuçları: 31 Mart 2019 Antalya Serik Yerel Seçim Sonuçları". Sözcü. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2022.
