Trakya Manevraları

Trakya Manevraları, 17-20 Ağustos 1937 tarihleri arasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak komutasında yapılan askeri tatbikattır. Dönemsel olarak yaklaşmakta olan II. Dünya Savaşı öncesinde hem silahlı kuvvetlerin hazırlık seviyesinin gözden geçirilmesi hem de olası düşman tehditlerine yönelik güç gösterisi olarak gerçekleştirilmiştir. Manevralar devlet yönetim kademesi tarafından üst düzeyde sahiplenilmiş ve başta Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Başbakan İsmet İnönü, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, Londra Elçisi Ali Fethi Okyar, Atina Elçisi Ruşen Eşref Ünaydın, Tahran Elçisi Enis Akaygen ve diğer devlet görevlileri, hükûmet üyelerince yakından takip edilmiştir.

Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

Öncelikle İtalya'da Benito Mussolini'nin başını çektiği faşist hareketin sonra da Almanya'da Adolf Hitler önderliğindeki Nazilerin iktidarı aldıktan sonra saldırgan bir şekilde silahlanmaya girişmeleri ve Avrupa kıtasında yeniden toprak paylaşım peşinde koşmaları yaklaşmakta olan bir savaşın habercisi olarak değerlendiriliyordu. Kimi sohbetlerinde bu konuya değinen başta Atatürk olmak üzere Türk devlet yetkilileri hem silahlı kuvvetleri askeri bir karşı karşıya geliş durumuna hazırlamak hem de olası tehditlere gözdağı vermek üzere askeri tatbikat düzenlemeye karar verirler.

Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kırklareli, Tekirdağ ve Edirne bölgelerini kapsayan tatbikata yaklaşık 200 bin asker katılır.^[1] Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak komutasındaki tatbikatlarda sarı, kırmızı ve mavi birlikler olası bir işgal senaryosuna göre strateji geliştirecek hareket ederler.

Trakya bölgesi Osmanlı İmparatorluğu zamanında 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve 1912-1913 Balkan Savaşları sırasında yoğun çarpışmaların yaşandığı ve Türkiye Cumhuriyeti için çok önemli stratejik bir savunma bölgesi olduğu için seçilmiştir. Arazi yapısının cephe savaşına uygun olmaması nedeniyle saldıran kuvvetlerin önemli avantaj içinde olacağı yörede savunma kabiliyetinin güçlendirilmesi hedeflenmiştir.

Senaryo uyarınca Meriç nehri hattı boyunca saldıran hayali düşman kuvvetleri olan sarı birlikler, Kıyıköy'den çıkartma yapan destek mavi birlikleriyle, savunmadaki kırmızı birliklere saldırır.

Kronoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Ağustos 1937 Pazartesi: Son hazırlıkların tamamlanması
17 Ağustos 1937 Salı: Manevralar başlar
18 Ağustos 1937 Çarşamba: Manevralar devam eder
19 Ağustos 1937 Perşembe: Manevralar devam eder
20 Ağustos 1937 Cuma: Manevralar sona erer
21 Ağustos 1937 Cumartesi: Yabancı heyetlerin Edirne ziyareti
22 Ağustos 1937 Pazar: Geçit töreni

Katılımcı komuta heyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mareşal Fevzi Çakmak
• Orgeneral Fahrettin Altay (Manevra Komutanı)
• Orgeneral İshak Avni Akdağ
• Orgeneral İzzettin Çalışlar
• Korgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman
• Korgeneral Ali Fuad Erden
• Korgeneral Asım Gündüz
• Korgeneral Salih Omurtak (Başhakem)
• Korgeneral Kâzım Dirik
• Korgeneral Ömer Halis Bıyıktay

Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Tatbikatlara katılan yabancı askeri heyetler arasında Bulgaristan, Fransa, Irak, İngiltere, İran Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya askeri temsilcileri bulunmaktadır.
• Tatbikat ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'in ilk askeri tatbikatıdır.^[2]
• Tatbikata katılan askeri personele ve yetkililere anı madalyası verilmiştir^[3]
• Tatbikatlara katılan dönemin Ulus gazetesi başyazarı Falih Rıfkı Atay ile sonradan tarihçi olacak gazeteci Cemal Kutay izlenimlerini çeşitli yayın organlarında yayınlamışlardır.

Konuyla ilgili yazılan eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Selman Akı, Trakya Manevraları'nda Ata'dan Kalan İzler, Sone Yayınları 2011 ISBN 6055941994

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Wikimedia Commons'ta Grand Maneuvers in Thrace ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
• Madalyanın fotoğrafı. (16 Mart 2020 tarihinde erişilmiştir.)