Tuaregler

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tuaregler("Tevarikler")

Bir Tuareg, Ocak 2008, Fas
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Nijer Nijer720,000 (1998)
Cezayir Cezayir130,000 (2008)
LibyaLibya17,000 (1993)
Burkina FasoBurkina Faso60,000 (1991)
MaliMali440,000 (1991)
Diller
Tuareg dil (ler) (Tamaşek, Tamajeq, Tamahaq)
Din

Tuaregler(ⴾⵍⵜⵎⴰⵣⵗⵜ); Burkina Faso, Cezayir, Libya, Mali ve Nijer arasında geniş bir alanda yaşayan ve Berberi dillerinden birini konuşan halk. Sayıları yaklaşık 1,2 milyona ulaşan Tuaregler bağımsız bir siyasi örgütlenmeye de sahiptirler.

Kuzey Tuaregleri çoğunlukla çölde, Güney Tuaregleri ise daha çok step ve savanlarda yaşar. Kuzeydeki başlıca Tuareg konfederasyonları Ahaggar ve Azcer, güneyde ise Asben, İfora, İtesan, Avellimiden ve Kel Tademaket'tir. Güney Tuaregler Zebu ve deve yetiştirir ve bunların bir bölümünü Kuzey Tuareglerine satarlar. 1970'lerde ve 1980'lerde Moritanya'nın güneyi, Senegal, Nijer, Burkina Faso ve Çad'ı etkisi altına alan kuraklık güneydeki Tuareglerin sayısının azalmasına ve hayvancılığa dayalı geleneksel yaşam biçimlerinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Güney bölgelerde yaşayan Tuaregler kısmen melezleşmiştir.

Geleneksel Tuareg toplumu soylular, din adamları, vasallar, zanaatçılar ve eskiden köle emekçilerinden oluşan katmanlara bölünmüştür. Tuaregler geleneksel olarak, kırmızıya boyanmış deri çadırlarda yaşarlar. Günümüzde deri yerine naylon çadırlar da kullanılmaktadır. Güneyde ise beşik tonozlu keçe çadırlar yaygındır. Yetişkin erkekler kadınların, yabancıların ve evlilik yoluyla akraba oldukları kişilerin yanında mavi bir peçe takarlar; ama bu gelenekler kentleşmeyle birlikte kaybolmaya başlamıştır. Tuaregler arasında eski Libyalıların kullandıklarına benzer bir el yazısı olan Tifinag varlığını korumaktadır.

Tuareg toplumunda kadın baskı altında değildir ve kısıtlanmamıştır. Tek eşlilik yaygındır. Kadınlardan çok erkeklerde örtünmeye önem verilir.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tuareglerin kuzey Afrikada yoğun olarak yaşadıkları alan

Wikimedia Commons'ta Tuareg ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur