Ukrayna'da konuşulan diller
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Ukrayna'da konuşulan diller | |
|---|---|
 2001 Nüfus Sayımı'na göre Ukrayna'nın farklı yerleşimlerindeki nüfusun çoğunluğu tarafından konuşulan diller | |
| Resmi | Ukraynaca |
| Gayrıresmi | Rusça (Ukrayna nüfusunun büyük bir kısmı tarafından ana dil olarak konuşulur ve günlük hayatta nüfusun geneli tarafından sıkça kullanılır) |
| Yerli | |
| Azınlık | 13 tanınan azınlık dili |
| İşaret | Ukrayna İşaret Dili |
Ukrayna'nın resmî dili, ülke nüfusunun %67,5'i tarafından konuşulan Doğu Slav dili Ukraynacadır. Ethnologue'da Ukrayna'da 40 farklı lehçe ve azınlık dilinin konuşulduğu gösterilmektedir; bunların neredeyse tümü, eski Sovyetler Birliği'nin yerli dilleridir. Gallup şirketinin 2006-2007 yıllarında yürüttüğü bir ankete göre, Ukrayna'daki anket katılımcılarının %83'ü, Gallup ile yapılan görüşmeyi Rus dilinde yapmayı tercih etti.[1]
"Devlet dil politikaları üzerine" başlıklı bir yasa tasarısının sayesinde, 2012 yılından beri, bir oblast nüfusunun en az %10'u tarafından konuşulan dillere 'bölgesel dil' statüsü verilebilirdi. Ancak 2014 yılında, Ukrayna Anayasa Mahkemesi, yasanın anayasaya uygunluğunu gözden geçirmeye başladı ve 28 Şubat 2018 tarihinde bu yasanın anayasaya aykırı olduğu hükmüne vararak yasayı yürürlükten çıkardı.
Dil ve günlük hayat[değiştir | kaynağı değiştir]
Razumkov Merkezi'nin Rusya'nın ilhâk ettiği Kırım bölgesiyle ayrılıkçı kontrolü altında bulunan Donetsk ile Luhansk bölgeleri haricinde Ukrayna'nın tüm bölgelerinde yaptığı 11-23 Aralık 2015 tarihli çalışması, nüfusun çoğunluğu tarafından en çok konuşulan ana dilin Ukraynaca (%60) olduğunu, en çok seçilen ikinci ana dilin Rusça (%15) olduğunu ve nüfusun %22'si tarafından her iki dilin eşit bir oranda kullanıldığını gösterdi. Nüfusun yüzde ikisiyse bunlardan başka bir ana dile sahipti. İş ortamında kullanılması tercih edilen diller konusunda eşit oranda insan (%37) ya Ukraynaca ya da Rusça kullanmayı tercih ederdi; %21'iyse iş ortamında her iki dili kullanırdı. Çalışmaya 10.071 kişi katıldı ve çalışmanın %1 oranında hata payı vardı.[3][4]
"Surzhyk" (Ukraynaca: су́ржик; Ukraynaca telaffuz: [ˈsurʒɪk]) diye Ukraynaca ile Rusçadan unsurlar harmanlayan bir grup sosyolekt, başta Ukrayna'nın merkezi olmak üzere Ukrayna çapında farklı oranlarda konuşulur. Bu durum, her iki dilin ülke çapındaki farklı bölgelerdeki günlük iletişim için önemini yansıtır.
Nüfus sayımı verileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Ukrayna'daki nüfus sayımının 2011 yılından beri sürekli olarak ertelenmesinden[5] dolayı en son mevcut veriler 2001 yılında yapılmış ulusal nüfus sayımındadır. Veriler şu şekildedir:[6]
| Dil | Konuşan sayısı | Toplam |
|---|---|---|
| Ukraynaca | 32.577.468 | %67,53 |
| Rusça | 14.273.670 | %29,59 |
| Kırım Tatarcası | 231.382 | %0,48 |
| Moldovaca | 185.032 | %0,38 |
| Macarca | 161.618 | %0,34 |
| Rumence | 142.671 | %0,30 |
| Bulgarca | 134.396 | %0,28 |
| Belarusça | 56.249 | %0,12 |
| Ermenice | 51.847 | %0,11 |
| Gagavuzca | 23.765 | %0,05 |
| Romanca | 22.603 | %0,05 |
| Lehçe | 19.195 | %0,04 |
| Almanca | 4.206 | %0,01 |
| Rumca | 6.029 | %0,01 |
| İbranice | 3.307 | %0,01 |
| Slovakça | 2.768 | %0,01 |
| Karayca | 96 | %0,00 |
| Diğer | 143.163 | %0,30 |
| Belirtilmemiş | 201.437 | %0,42 |
| Toplam | 48.240.902 | %100 |
Yukarıdaki tablodan eksik olan dillerin arasında 2001 yılı itibarıyla 6.725 konuşanı olan Rusince,[7] 2008 yılı itibarıyla 54.000 konuşanı olan Ukrayna İşaret Dili, 2007 yılı itibarıyla 11.500 konuşanı olan Doğu Yidişi, 2000 yılı itibarıyla 95.000 konuşanı olan Urumca (sık sık Tatarca olarak kategorize edilir) ve 2007 yılı itibarıyla 200 konuşanı olan Kırımçakça gibi diller yer almaktadır. Ukrayna'da Romancanın Ulah, Karpat ve Balkan değişkeleri kaydedilmiştir.[8] İsveççenin Gammalsvenska lehçesini konuşan en az 10 kişi de var.[9]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Ukrayna'da konuşulan diller ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Gradirovski, Sergei; Esipova, Neli (1 Ağustos 2008). "Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States". Gallup. 7 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Київський міжнародний інститут соціології" (PDF). 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022.
- ^ "Українці стали частіше розмовляти українською". Українська правда. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017.
- ^ "КОНСОЛІДАЦІЯ УКРАЇНСЬКОГО СУСПІЛЬСТВА : ШЛЯХИ, ВИКЛИКИ, ПЕРСПЕКТИВИ : Інформаційно-аналітичні матеріали" (PDF). Uceps.org. 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2017.
- ^ Ukrainian population census will be held in 2020 – Cabinet decree 24 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Interfax-Ukraine (22 December 2015)
- ^ "Table 19A050501 02. Distribution of the population of Ukraine's regions by native language (0,1)". 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
- ^ "Чисельність осіб окремих етнографічних груп украінського етносу та їх рідна мова". database.ukrcensus.gov.ua (Ukraynaca). Database of State Statistics Committee of Ukraine. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
- ^ Eberhard, David M.; Simons, Gary F.; Fennig, Charles D., (Ed.) (2019). "Ukraine – Languages" (22.22website=Ethnologue bas.). SIL International. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022.
- ^ Mankov, Alexander E. (2014). "A Scandinavian Island in a Slavonic Linguistic Environment. The Dialect of Gammalsvenskby: Nouns (Paper 2)". Slověne: International Journal of Slavic Studies. 3 (1): 120-170. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022.