Venlafaksin

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Venlafaksin
Klinik verisi
Uygulama
yolu		Oral
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım% 42±15 Oral
Protein bağlanma% 27±2
MetabolizmaKaraciğer
Eliminasyon yarı ömrü5±2 Saat
Boşaltım% 87 Böbrek ile idrar.
Tanımlayıcılar
  • (RS)-1-[2-dimethylamino-1-(4-methoxyphenyl)-ethyl]cyclohexanol
CAS Numarası
PubChem CID
DrugBank
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.122.418 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC17H27O2N1

Venlafaksin ya da ilk marka adıyla Efexor, serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörü (SNRI) sınıfından bir antidepresan ilaçtır.[1] Majör depresif bozukluk (MDD), yaygın anksiyete bozukluğu (GAD), panik bozukluğu ve sosyal fobi tedavisinde kullanılır.[1] Kronik ağrı için de kullanılabilmektedir.[2] Ağız yoluyla kullanılır.[1]

Yaygın yan etkileri arasında iştahsızlık, kabızlık, ağız kuruluğu, baş dönmesi, terleme ve cinsel sorunlar yer alır.[1] Şiddetli yan etkileri arasında intihar riskinde artış, mani ve serotonin sendromu riski yer alır.[1] İlacın alımının durdurulması ile antidepresan yoksunluk sendromu ortaya çıkabilir.[1] Hamileliğin sonraki bölümünde kullanılmasının bebeğe zarar verme riski vardır.[1] Etki mekanizması tamamen net değildir ancak beyindeki bazı nörotransmitterlerin aktivitesinin artırılması ile ilgili olduğu düşünülmektedir.[1]

Venlafaksin, 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.[1] Jenerik ilaç olarak da mevcuttur.[1] 2018'de, 16 milyondan fazla reçetelenme sayısıyla Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık reçete edilen 50. ilaç olmuştur.[3][4]

Tıbbi kullanımlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Venlafaksin öncelikle depresyon, genel anksiyete bozukluğu, sosyal fobi, panik bozukluk ve vazomotor semptomların tedavisinde kullanılır.[5]

Venlafaksin, diyabetik nöropatinin tedavisi ve migrenin önlenmesi için endikasyon dışı da kullanılmıştır (ancak bazı kişilerde venlafaksin, migreni şiddetlendirebilir veya neden olabilir).[6] Opioid reseptörü üzerindeki etkileri nedeniyle ağrı üzerinde etki gösterebilir.[7] Ayrıca prostat kanseri tedavisi için hormon tedavisi gören menopozdaki kadınlarda ve erkeklerde 'sıcak basması' şiddetini azalttığı da bulunmuştur.[8][9]

Hem serotinerjik hem de adrenerjik sistemler üzerindeki etkisinden dolayı venlafaksin, uyku bozukluğu narkolepsisi olan hastalarda rastlanan ve bir tür kas zayıflığı olan kataplesi ataklarını azaltmak için de kullanılır.[10] Bazı açık etiketli çalışmalar ve üç ayrı çift kör çalışma, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) tedavisinde venlafaksinin etkinliğini göstermiştir.[11] Klinik deneyler, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olanlarda olası etkinlik tanımlamıştır.[12] Vaka raporları, açık klinik çalışmalar ve bilinen ilaçlarla yapılan kör karşılaştırmalar, obsesif-kompulsif bozukluğun tedavisinde venlafaksinin etkinliğini göstermektedir.[13]

Depresyon[değiştir | kaynağı değiştir]

21 majör antidepresanın karşılaştırmalı bir meta-analizinde venlafaksin, agomelatin, amitriptilin, esitalopram, mirtazapin, paroksetin ve vortioksetinin diğer antidepresanlardan daha etkili olduğunu bulmuştur. Ancak birçok karşılaştırma çalışmasının kalitesi düşük veya çok düşük olarak değerlendirilmektedir.[14][15]

Venlafaksin, etkinlik açısından atipik antidepresan bupropiona benzerlik göstermiştir. Ancak venlafaksin için remisyon oranı daha düşük gerçekleşmiştir.[16] Çift kör bir çalışmada, bir SSRI'ye yanıt vermeyen hastalar ya venlafaksine ya da başka bir SSRI (sitalopram ) tedavisine geçirilimiştir. Nihayetinde her iki grupta da benzer iyileşme gözlenmiştir.[17]

Çocuklarda venlafaksin çalışmaları etkinliğini ortaya koyamamıştır.[18]

Çalışmalar, ilacın uzun süreli salınım formunun hemen salınan formundan daha üstün olduğunu göstermiştir.[19]

Bir meta-analiz venlafaksinin etkinliğinin, depresyonun başlangıç şiddeti ile ilişkili olmadığını göstermiştir.[19]

Dozaj[değiştir | kaynağı değiştir]

Venlafaksinin, tanımlanmış doz aralığının alt sınırına dek optimal bir etkinliğe ve tolere edilebilirliğe sahip olduğu gösterilmiştir.[20]

Kontrendikasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Venlafaksin, aşırı duyarlı hastalarda önerilmez. Jelatin, selüloz, etilselüloz, demir oksit, titanyum dioksit ve hipromelloz gibi aktif olmayan bileşenlere alerjisi olan kişiler tarafından alınmamalıdır. Potansiyel olarak ölümcül serotonin sendromuna neden olabileceğinden, monoamin oksidaz inhibitörü (MAOI) ile birlikte kullanılmamalıdır.[21][22]

Yan etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Venlafaksin göz içi basıncını artırabilir, bu nedenle glokomu olanlar daha sık göz kontrolü gerektirebilir.

2017 yılında yapılan bir meta-analizde venlafaksinin yan etkiler nedeniyle kesilme oranını %9,4 olarak bildirmektedir.[19]

İntihar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yetişkinlerde depresyon tedavisi için venlafaksinin 21 klinik çalışmasının ele alındığı 2014 yılında yapılan bir meta analizinde, plaseboya kıyasla venlafaksinin intihar düşüncesi ve davranışı riskini azalttığını göstermektedir.[23]

Tedavinin kesilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Venlafaksin tedavisinin (özellikle aniden) kesilmesi genellikle yoksunluk semptomlarına yol açabilir. Baş dönmesi, duyusal bozukluklar (parestezi dahil), uyku bozuklukları (uykusuzluk ve yoğun rüya göreme dahil), ajitasyon veya anksiyete, bulantı ve/veya kusma, titreme, vertigo, baş ağrısı, grip benzeri semptomlar, görme bozukluğu ve hipertansiyon en sık bildirilen reaksiyonlardır. Bu reaksiyonlar bazı hastalarda şiddetli ve/veya uzun süreli olmakla birlikte, genel olarak hafif-orta seviyede ve kendinden sınırlıdır. Bu nedenle, venlafaksin tedavisine artık ihtiyaç duyulmadığında, kademeli olarak doz azaltma yoluyla kesilmenin yapılması gerektiği önerilmektedir. Bununla birlikte, bazı hastalarda doz azaltıldığında veya tedavi kesildiğinde şiddetli saldırganlık ve intihar düşüncesi ortaya çıkmıştır.[24]

Farmakolojik özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Venlafaksinin insanlardaki antidepresan etki mekanizmasının, merkezi sinir sistemindeki nörotransmitter faaliyetini güçlendirmesiyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Preklinik çalışmalar, venlafaksin ve ana metaboliti O-desmetilvenlafaksinin (ODV) serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörleri olduklarını göstermiştir. Venlafaksin ayrıca dopamin alımını da zayıf oranda inhibe etmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g h i j "Venlafaxine Hydrochloride Monograph for Professionals". Drugs.com. AHFS. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2018. 
  2. ^ "Antidepressants: Another weapon against chronic pain". Mayo Clinic. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020. 
  3. ^ "The Top 300 of 2021". ClinCalc. 18 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  4. ^ "Venlafaxine - Drug Usage Statistics". ClinCalc. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  5. ^ "venlafaxine-hydrochloride". The American Society of Health-System Pharmacists. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2011. 
  6. ^ "Treatment of pain syndromes with venlafaxine". Pharmacotherapy. 24 (5): 621-9. May 2004. doi:10.1592/phco.24.6.621.34748. PMID 15162896. 
  7. ^ The Opioid System as the Interface between the Brain's Cognitive and Motivational Systems. Academic Press. 2018. s. 73. ISBN 978-0-444-64168-7. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 
  8. ^ "Beyond hormone therapy: Other medicines may help". Hot flashes: Ease the discomfort of menopause. Mayo Clinic. 2005. 25 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2005. 
  9. ^ "Venlafaxine hydrochloride for the treatment of hot flashes". The Annals of Pharmacotherapy. 37 (11): 1703-7. 2003. doi:10.1345/aph.1C483. PMID 14565812. 
  10. ^ "Medications". Stanford University School of Medicine, Center for Narcolepsy. 7 Şubat 2003. 21 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2007. 
  11. ^ "Efficacy and adverse effects of venlafaxine in children and adolescents with ADHD: a systematic review of non-controlled and controlled trials". Reviews on Recent Clinical Trials. 8 (1): 2-8. March 2013. doi:10.2174/1574887111308010002. PMID 23157376. 
  12. ^ "Extended-release formulation of venlafaxine in the treatment of post-traumatic stress disorder". Expert Review of Neurotherapeutics. 7 (6): 603-15. June 2007. doi:10.1586/14737175.7.6.603. PMID 17563244. 
  13. ^ "The role of venlafaxine in the treatment of obsessive-compulsive disorder". Annals of Pharmacotherapy. 39 (1): 136-40. January 2005. doi:10.1345/aph.1E362. PMID 15585743. 
  14. ^ "Comparative efficacy and acceptability of 12 new-generation antidepressants: a multiple-treatments meta-analysis". Lancet. 373 (9665): 746-58. February 2009. doi:10.1016/S0140-6736(09)60046-5. PMID 19185342. 
  15. ^ "Comparative efficacy and acceptability of 21 antidepressant drugs for the acute treatment of adults with major depressive disorder: a systematic review and network meta-analysis". Lancet. 391 (10128): 1357-1366. April 2018. doi:10.1016/S0140-6736(17)32802-7. PMC 5889788 $2. PMID 29477251. 
  16. ^ "A double-blind comparison between bupropion XL and venlafaxine XR: sexual functioning, antidepressant efficacy, and tolerability". Journal of Clinical Psychopharmacology. 26 (5): 482-8. 2006. doi:10.1097/01.jcp.0000239790.83707.ab. PMID 16974189. 
  17. ^ "Venlafaxine extended release versus citalopram in patients with depression unresponsive to a selective serotonin reuptake inhibitor". International Clinical Psychopharmacology. 23 (3): 113-9. 2008. doi:10.1097/YIC.0b013e3282f424c2. PMID 18408525. 
  18. ^ Courtney DB (2004). "Selective serotonin reuptake inhibitor and venlafaxine use in children and adolescents with major depressive disorder: a systematic review of published randomized controlled trials". Canadian Journal of Psychiatry. 49 (8): 557-63. doi:10.1177/070674370404900807. PMID 15453105. 
  19. ^ a b c Thase (2017). "A meta-analysis of the efficacy of venlafaxine extended release 75–225 mg/day for the treatment of major depressive disorder". Current Medical Research and Opinion. Informa UK Limited. 33 (2): 317-326. doi:10.1080/03007995.2016.1255185. ISSN 0300-7995. PMID 27794623. 
  20. ^ Furukawa (2020). "Optimal Dose of Selective Serotonin Reuptake Inhibitors, Venlafaxine, and Mirtazapine in Major Depression: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis". Focus (American Psychiatric Publishing). American Psychiatric Association Publishing. 18 (2): 211-219. doi:10.1176/appi.focus.18204. ISSN 1541-4094. PMC 7587875 $2. PMID 33343239. 
  21. ^ "Efexor-XR (venlafaxine hydrochloride)" (PDF). TGA eBS. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021. 
  22. ^ The Maudsley Prescribing Guidelines in Psychiatry. illustrated. John Wiley & Sons. 2012. ISBN 978-0-470-97948-8. 
  23. ^ "Suicidal thoughts and behavior with antidepressant treatment: reanalysis of the randomized placebo-controlled studies of fluoxetine and venlafaxine". Arch. Gen. Psychiatry. 69 (6): 580-7. June 2012. doi:10.1001/archgenpsychiatry.2011.2048. PMC 3367101 $2. PMID 22309973. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 

Okuma önerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Venlafaksin&oldid=30952183" sayfasından alınmıştır