Yaprak (dergi)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yaprak, 1 Ocak 1949 - 1 Haziran 1950 arasında, Orhan Veli Kanık'ın önderliğinde Ankara'da yayınlanmış Türkçe edebiyat dergisi.
On beş günde bir yayınlanan dergi yirmi sekiz sayı devam edebildi. Orhan Veli, Yaprak'ın kapanmasının ardından İstanbul'a geri döndü. Aynı yılın Kasım ayında bir haftalığına geldiği Ankara'da belediyenin kazdığı bir çukura düştü ve başından hafifçe yaralandı.[1] İki gün sonra İstanbul'a döndü. 14 Kasım günü bir arkadaşının evinde öğle yemeği yerken fenalık geçiren şair hastaneye kaldırıldı ve orada öldü.[2] 1 Şubat 1951'de arkadaşları tarafından anısına Son Yaprak çıkarıldı. Tek sayı olarak basılan bu dergide Orhan Veli'nin daha önce yayınlanmamış Aşk Resmi Geçidi şiiri de yer buldu.[3]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Orhan Veli, 1948 yılında Millî Eğitim Bakanlığı'nın Tercüme Bürosu'ndaki işinden ayrıldıktan sonra sık sık kendisi ile aynı durumda olan arkadaşları Bedri Rahmi Eyüboğlu, Abidin Dino, Necati Cumalı, Sabahattin Eyüboğlu, Oktay Rifat ve Melih Cevdet gibi arkadaşlarıyla buluşmaya başladı. Bu buluşmalardaki konuşmalar sonucunda, grup, bir dergi çıkartmaya karar verdi.[4] Masraflarını Mahmut Dikerdem'in karşıladığı Yaprak on beş günde bir yayınlanmaya başladı.[5] Dikerdem'in yardımlarına rağmen derginin sahibi ve yazı işleri müdürü Orhan Veli'ydi. Bu yüzden zaman zaman ortaya çıkan para problemleriyle kendisi ilgilendi ve dergiye devam edebilmek için paltosunu satmak zorunda bile kaldı.[4] Son sayıyı yayınlayabilmek için ise Abidin Dino'nun kendine hediye ettiği resimleri elden çıkardı.[4] İlk sayısı 1 Ocak 1949 18 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'da çıkan,[6] Cahit Sıtkı Tarancı, Sait Faik Abasıyanık, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi gibi yazar ve şairlerin eserleri yayınlanan Yaprak, 1 Haziran 1950'ye kadar 28 sayı yayınlandı.[7] Derginin tüm sayıları TÜSTAV tarafından erişime açılmıştır.[8]
Bu dergiyle birlikte Orhan Veli'nin şairliği yanında fikir adamlığı da ön plana çıktı. Kanık, yaklaşan seçimlerin parti konuşmaları hakkındaki yorumlarına dahi dergide yer vermeye başladı. Melih Cevdet ve Oktay Rifat'ın toplumsal yanı ağır basan şiirlerinin de Yaprak'ta yayınlanmasının sonucunda derginin siyasal yönü ortaya çıktı. Nâzım Hikmet'in hapishaneden çıkartılması için açılan kampanyaya da katılan Garipçiler üç günlük açlık grevine girdiler. Tüm bu süre boyunca Yaprak kavgalarının silahı oldu.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ercilasun, Bilge (2004), Orhan Veli Kanık, Hayatı, Sanatı, Eserlerinden Seçmeler, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 975 11 0789 X
- Taşçıoğlu, Yılmaz (2004), Türk Şiirinde Bir Garip Adam: Orhan Veli Kanık, Beykoz Belediye Başkanlığı Yayınları
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Taşçıoğlu 2004, s. 33
- ^ Sönmez, Cemil ve Özdamar Necmettin. Acı bir Ölüm Olayı. Antoloji. Sayı 1, 1981. Sayfa 36.
- ^ Théma Larousse: Tematik Ansiklopedi, Milliyet, 1993-1994. Cilt 6. Sayfa 92.
- ^ a b c Taşçıoğlu 2004, s. 32
- ^ Sazyek, Hakan. Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 1996. Sayfa 257.
- ^ "Türkalp Ünlü: 1 Ocak 1949 Yaprak Gazetesi Sayı 1 Sayfa 1". Türkalp Ünlü. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021.
- ^ Ercilasun 2004, s. 17
- ^ [1] 22 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Doğan, Mehmet H., Yaprak döneminde Orhan Veli. Türk Dili Dergisi. Sayı 291, Aralık 1975. Sayfa 722-731
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tüm sayılar (TÜSTAV ağ sayfası) 22 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.