Yusuf Ziya Paşa (1826 doğumlu devlet görevlisi)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Yusuf Ziya Paşa | |
|---|---|
.jpg) | |
| Divan-ı Ali-i Muhâsebât Reisi | |
| Görev süresi 1 Kasım 1871 - 26 Kasım 1871 | |
| Yerine geldiği | Ahmed Zühdü Paşa |
| Yerine gelen | Abdullah Galib Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1826 İstanbul |
| Ölüm | 30 Kasım 1882 Trabzon |
Yusuf Ziya Paşa (1826, İstanbul - 30 Kasım 1882, Trabzon), Osmanlı devlet adamı. Maliye ve Maarif Nazırlığı ve Trabzon Valiliği yapmıştır. Darüşşafaka’nın kurucusudur.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1826 yılında İstanbul'un Fatih ilçesindeki Aksaray semtinde dünyaya geldi. Babası, gümrük memuru Mehmet Akif Efendi’dir.[1] Evde özel öğrenim görerek yetişti. Özellikle matematik ve muhasebe alanında kendini yetiştirdi.[2]
1842 yılında kurulan "Mesarifet Hazinesi" (Askerlik Dairesi Hazine Harcamaları) adlı devlet kuruluşunda aynı yıl memuriyete başladı. 1853-1856 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Batum Ordu Hümayun-u Mümeyizliğinde görevlendirildi. Savaştan sonra çeşitli devlet görevlerinde bulundu. Gazi Ahmet Muhtar Paşa ile irtibata geçerek 1863 yılında "Cemiyet-i Tedrisiyye-i İslamiye" (İslam Okutma Kurumu)'nin kurulması ve Kapalıçarşı'daki çırakların eğitimi için Simkeşhane'de bir okul kurulmasına öncülük etti. Okulda kullanılmak üzere bir cebir kitabı ve hesap risalesi bastırdı; kitap bütün okullarda kullanılarak kuruma bir gelir kaynağı oldu.[1] Bu okulun başarısı üzerine öksüz ve yetim çocukların okutulması için İstanbul'daki ilk parasız yatılı okul olan Darüşşafaka'nın kurulması girişimine de öncülük etti. Okul inşası 1868'de Fatih'te alınan bir arsa üzerinde başladı, 1873'te hizmete girdi.
1867'de Serasker Müsteşarlığı'na, 1868'de Maliye müsteşarlığına atandı. 1873 yılında Şura-yı Devlet üyesi oldu. 1873-1874 arasında Orman Umum Müdürü olarak görev yaptı.[3] 1874 yılında Maliye Nazırı oldu. Ertesi sene Defter-i Hakani (Tapu Kadostro) Nezareti'ne atandıysa da ardından tekrar Maliye Nazırlığına getirildi.
1878’de Trabzon valisi olarak görevlendirildi. Abdülaziz’in tahttan indirilmesi olayına karıştığı için İstanbul’dan uzaklaştırılıp Trabzon’da görevlendirildiği rivayet edilir[1]
30 Kasım 1882 tarihinde Trabzon’da hayatını kaybetti.[4] Darüşşafaka’nın bahçesine gömülmeyi vasiyet etti ama mümkün olmadı.[1] Ziya Paşa’nın ölümünden 83 yıl sonra Darüşşafaka İdare Heyeti, 27 Eylül 1965 günü Ziya Paşa’nın kabriyle mezar taşları, onun vasiyeti yerine getirilmek üzere İstanbul’a getirildi.[5] Naaşı İstanbul'a getirildi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. Darüşşafaka’nın kuruluş ve gelişmesinde büyük katkıları olan Yusuf Ziya Paşa’nın maaşını Darüşşefaka'ya devrettiği bilinir.[3]
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Muhtasar Kava'id-i 'İlm-i Hesab
- Mukaddime-i İlm-i Cebir
- Teshil-i Hesab
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "Yusuf Ziya Paşa, Oyg'nin Darüşşafakası blogu (6 Şubat 1922 tarihli Mualimler Mecmuası, Numara 24'te yayımlanan Mehmet İzzet makalesinden alıntı)". 3 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
- ^ "Darüşşifaka Lisesi web sitesi, Kurucularımız sayfası, Erişim tairhi:28.05.2011". 12 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
- ^ a b "Orman Genel Müdürlüğü web sitesi , Geçmişten Günümüze Orman Genel Müdürleri sayfası Erişim tarihi:12.03.2011". 8 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
- ^ Mehmed İzzet, Muallimler mecmuası, Numara 24, Binbirdirek, 8 Teşrin-i Sânî 1340 (6 şubat 1922)
- ^ "Divan-ı Ali-i Muhâsebât Reisleri" (PDF). sayistay.gov.tr. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.