Nhận biết ở động vật
Nhận biết ở động vật hay linh tính ở động vật hay còn gọi là tự chủ ở động vật (Animal autonomy) là thuật ngữ đề cập đến khả năng tự hiểu, nhận biết, cảm nhận, dự đoán tình huống của động vật có thể xảy ra, thông qua các giác quan, cảm biến, kinh nghiệm sống của chúng. Nhiều động vật có khẳ năng nhận thức và linh tính khiến chúng có thể thực hiện được những hành vi, tập tính khiến con người kinh ngạc. Giác quan nhạy bén của động vật có thể giúp chúng phát hiện ung thư hay dự đoán thiên tai sắp xảy ra như động đất, bão lớn. Não bộ càng lớn, khả năng phản xạ của động vật ăn thịt càng giỏi. Các loài ăn thịt có bộ não lớn hơn tương đồng với kích thước cơ thể sẽ có khả năng phản xạ, xử lý các tình huống tốt hơn. Một số loài như chuột, có khả năng cảm nhận được những nguy hiểm và tháo chạy rất nhanh, một số con chuột khi đã súy dính bẫy hoặc thoát khỏi những cái bẫy thì chúng sẽ tránh những cái bẫy do con người đặt ra.
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- Bayn T, Cleeremans A and Wilken P (2009) The Oxford companion to consciousness pp. 43f, Oxford University Press. ISBN 978-0-19-856951-0.
- Bekoff, Marc (2013) Why Dogs Hump and Bees Get Depressed New World Library. ISBN 9781608682201.
- Bekoff, Marc; Jane Goodall (2007). The Emotional Lives of Animals. ISBN 1-57731-502-2.
- Bekoff, Marc (2003). “Consciousness and Self in Animals: Some Reflections” (PDF). Zygon. 38 (2): 229–245. doi:10.1111/1467-9744.00497.[liên kết hỏng]
- Brown, Jason W (2010) Neuropsychological Foundations of Conscious Experience pp. 200–210, Les Editions Chromatika. ISBN 978-2-930517-07-0.
- Cartmill, M (2000). “Animal consciousness: some philosophical, methodological, and evolutionary problems”. American Zoologist. 40 (6): 835–846. doi:10.1668/0003-1569(2000)040[0835:acspma]2.0.co;2.
- Dawkins, Marian Stamp (2012) Why animals matter: Animal consciousness, animal welfare, and human well-being Oxford University Press. ISBN 9780199587827.
- Dawkins, Marian Stamp (1998) Through our eyes only? The search for animal consciousness Oxford University Press. ISBN 9780198503200.
- Dol, Marcel (1997) Animal consciousness and animal ethics: perspectives from the Netherlands Uitgeverij Van Gorcum. ISBN 978-90-232-3215-5.
- Griffin, Donald Redfield (1976) The Question of Animal Awareness Rockefeller Univ. Press.
- Griffin, Donald Redfield (2001) Animal minds: beyond cognition to consciousness University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-30865-4.
- Huxley, TH (1874). “On the hypothesis that animals are automata, and its history” (PDF). Nature. 10 (253): 362–366. doi:10.1038/010362a0.
- Kunkel HO (2000) Human issues in animal agriculture[liên kết hỏng] pp. 213–214. Texas A&M University Press. ISBN 978-0-89096-927-4.
- Phillips, Clive (2009) The Welfare of Animals: The Silent Majority Springer. ISBN 978-1-4020-9218-3.
- Reznikova, Zh. I. (2007) Animal Intelligence: From Individual to Social Cognition. Cambridge University Press
- Samorini, Giorgio (2002) Animals and Psychedelics: The Natural World and the Instinct to Alter Consciousness Inner Traditions/Bear. ISBN 9780892819867. Review
- Schönfeld, Martin (2006). “Animal Consciousness: Paradigm Change in the Life Sciences”. MIT Press Journals. 14 (3): 354–381. doi:10.1162/posc.2006.14.3.354.
- Shettleworth, S. J. (1998) (2010,2nd ed) Cognition, evolution and behavior. New York: Oxford University Press.
- Smith, J. D., Beran, M. J., Couchman, J. J., Coutinho, M. V. C., & Boomer, J. B. (2009). Animal metacognition: Problems and prospects,[1] Comparative Cognition and Behavior Reviews, 4, 40–53.
- Steiner, Gary (2008) Animals and the moral community: mental life, moral status, and kinship pp. 11–12, Columbia University Press. ISBN 978-0-231-14234-2.
- Stenholm, Stig (2011) The Quest for Reality: Bohr and Wittgenstein: Two Complementary Views pp. 88–92, Oxford University Press. ISBN 978-0-19-960358-9.
- Van Riel, Gerd (2009) Ancient perspectives on Aristotle's De anima Leuven University Press. ISBN 978-90-5867-772-3.
- Walker, Stephen (1983) Animal thought p. 98, Routledge. ISBN 978-0-7100-9037-9.
- invertebrates
- Smith, FA (1991). “A Question of Pain in Invertebrates”. ILAR Journal. 33 (1–2): 25–31. doi:10.1093/ilar.33.1-2.25. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2016.
- Sømme, Lauritz S. (2005) "Sentience and pain in invertebrates"[liên kết hỏng] Report to Norwegian Scientific Committee for Food Safety.
- Consciousness in a Cockroach Discover Magazine, ngày 10 tháng 1 năm 2007.
- Do insects Feel pain?