Aşure Günü
 | Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Aralık 2014) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Türkçe: Aşure Günü Arapça: عاشوراء ʻĀshūrā’ | |
|---|---|
 | |
| Ülke | İslam ülkeleri |
| Kutlayanlar | Şii Müslümanlar (azınlık Sunni Müslümanlar) |
| Tarih | 10 Muharrem |
Aşure Günü veya Aşura Günü (Arapça: عاشوراء, ʿĀshūrāʾ; Farsça: عاشورا), hicrî takvimin ilk ayı olan Muharrem ayının onuncu günüdür. İslam inancında bugün de birçok önemli olay meydana geldiğine inanılır ve bugüne kıymet atfedilir. İslam peygamberi Muhammed’in torunu Hüseyin’in Yezid’in ordusu tarafından öldürüldüğü gündür. Muharrem ayında oruç ibadeti de yapılır.[1]
| Makale serilerinden |
 |
Tanımı ve özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşure/Aşura Arapça’da on anlamına gelen "aşara" kelimesinden türemiştir. Kelimenin Sâmî diller arasında ortak bir kelime olduğu düşünülmektedir.[kim?] Ayrıca, sözcük (ve gün) Musevilik inancında Büyük Kefaret Günü için kullanılmıştır.[2] Hüseyin bin Ali ve beraberindeki 72 kişi hicri 61'de Muharrem'in onuncu gününde (10 Ekim 680) Kerbelâ'da Yezid'in Ordusu tarafından katledilmiştir. Bunun dışında Aşure Günü'nde gerçekleştiğine inanılan dini açıdan önemli bazı rivayetler bulunmaktadır. Bunlar; Âdem'in işlediği günâhtan sonra tövbesinin kabul edilmesi, İdris'in diri olarak göğe yükseltilmesi, Nuh'un gemisinin tufandan kurtulması, İbrahim'in ateşte yanmaması, Yakup'un oğlu Yusuf'a kavuşması, Eyyub'un hastalıklarının iyileşmesi, Musa'nın Kızıldeniz'den geçip İsrailoğulları'nı firavun'dan kurtarması, Yunus'un balığın karnından çıkması, İsa'nın doğumu ve ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesidir.[3][kaynak güvenilir mi?] Musevilerin de bu günü oruçla geçirdikleri, İslam peygamberi Muhammed'in bu günde oruç tutmayı tavsiye ettiği, Yahudilere benzememek açısından orucun Aşure günü ile bir gün öncesi veya bir gün sonrası ilâve edilerek tutulması gerektiğine inanılır.[özgün araştırma?]
Şiîlik inancında Aşûre Günü
[değiştir | kaynağı değiştir]| Makale serilerinden |
|
.jpg)
Şiî inancında Aşûre Günü'ne, diğer İslam mezheplerinin atfettiği önemin dışında bir önem verilir. İnanca göre Şiîlik'te önemli bir figür olan İslam peygamberi Muhammed'in torunu İmam Hüseyin Kerbelâ'da muharrem ayının onuncu gününde öldürülmüştür. Muharrem ve Safer aylarını matem ayları olarak kabul ederler. İki ay boyunca düğün ve benzeri eğlenceler yapılmaz, mâtem günlerinde taziye meclisleri düzenlenerek mersiyeler okunur, ihsan yemekleri verilir. Bazıları için her ayın onuncu günü Aşuradır; kelime Muharrem ayında işlenen Hüseyin cinayetinden sonra tutulan geleneksel yasın diğer adı olarak yerleşmiştir. Türkiye'deki en büyük anma merasimi İstanbul Halkalı'daki Aşura Matem Merasimi'nde yapılır. Bu tören Aşura gününü en iyi şekilde anlatması yönünden UNESCO tarafından en iyi Aşura Merasimi seçilmiştir; ayrıca törende yapılan Aşura tiyatrosunun ve izleyicinin sayısı bakımından da Guinness Rekorlar Kitabına girmeye aday olmuştur. Anadolu'da çeşitli hububatlardan pişirilen, Aşure Nuh tufanı ile ilgili bir rivayet dolayısıyla yapılır. Rivayete göre gemidekilerin yiyecekleri tufan boyunca bitmiş, erzak çuvallarının dibinde kalan az miktardaki yiyecekler tek bir kazan içerisinde birleştirilerek yemek yapılıp yenmiştir.
Alevî inancında Aşûre Günü ve Muharrem Mâtemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Alevîlerde, Hüseyin'in Kerbelâ'daki acısı başta olmak üzere On iki İmamlar'ın acılarını anmak ve anlamak için Muharrem Mâtemi tutulur. Muharrem Matemi'nin amacı: Bu türlü acıların bir daha yaşanmaması için gerekli olan insanlık değerlerini ve Alevî öğretisini özümsemektir. Matem süresince bıçağa ve kesici aletlere el sürülmez, kurban kesilmez ve et yenmez. Matem boyunca hiçbir canlıya eziyet edilmez. Kimsenin kalbini kırmamak, dili ile kimseyi incitmemek, kimse hakkında dedikodu yapmamak Mâtem Orucu'nun temel ilkesidir. Sağlığı yerinde olanlar oruç tutarlar. Matemden amaç, kendine eziyet yapmak değil, kötülük ve katliamların bir daha olmaması adına anmak ve unutmamaktır. Kerbelâ katliamında hasta olması nedeniyle İmam Zeynel Abidin'in kurtulması ve Ali'nin soyunun devam etmesi nedeniyle de Allah'a şükredilir. Bu nedenle Muharrem mâtemi, aşûre geleneği ile biter. 12 gün orucun ardından Aşûre Günü yapılır. 12 değişik malzemeden oluşan aşûre yenilir ve dağıtılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "ÂŞÛRÂ - TDV İslâm Ansiklopedisi". Çeşitli din ve mezheplerin önem verdiği, muharremin onuncu günü. TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ Tevrat, Levililer, 16, 29 vd
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Evrensel Aşura Matem Merasimi (Halkalı/İstanbul) Resmi Sayfası8 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Aşure Günü Meydana Gelen 10 Hadise
- İslam Ansiklopedisi, Aşure maddesi
- Rehber Ansiklopedisi, Aşure maddesi
