Arbıreşçe
Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ağustos 2013) |
Makale serilerinden |
Arnavutlar |
---|
Ülkelerine göre |
|
Kültür |
Din |
Diller ve lehçeler |
Arbıreşçe (Arnavutça: Arbërishtja), Arbreşçe veya Arbereşçe (Lengua Arbëresh), İtalya'nın güneydoğusunda ve Yunanistan'ın kuzeydoğusunda konuşulan bir Hint-Avrupa dilidir.Arnavutçanın lehçesi olan Arbreşçe, tıpkı Arnavutça gibi Latin alfabesiyle yazılır. Arnavutluk, Makedonya ve Kosova'da konuşulan Arnavutça ile Arbreşçe arasında küçük bir fark vardır: Arnavutluk, Kosova ve Makedonya'da konuşulan Arnavutça'da birçok Türkçe kelime bulunurken Arbreşçe ise çokça İtalyanca ve Yunanca kelime içerir.
Arbreşçe dili,Arnavutçaya yakın bir dil olmasına rağmen Arbreş dili, Arnavutça 'dan çok İtalyanca,Katalanca ve Fransızcaya benzemektedir. Arbreşçe'de sözcük ve gramer de Fransız etkisi net bir şekilde belirgindir ; ancak Arbreşçe dili'nde azımsanmayacak kadar Arnavutça sözcük de vardır.
Tanışma (Konushertimit)
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkçe | Arnavutça (Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya) | Arbreşçe (Yunanistan, İtalya) | Arnavutça Telaffuz (Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya) | Arbereşçe Tellaffuz (Yunanistan, İtalya) |
---|---|---|---|---|
Merhaba | Përshëndetje | Bonzhur | Pörşöndetye | Bunjur |
Hoş geldiniz | Mirësevini | Vini (Yunanistan) Benvanu (İtalya) | Mirösevini | Vini |
Adım... | Emri im është... | Il mua nome .... em eshta | Emri im öşt | Ey mua numi .... em eşta |
Tanıştığıma memnun oldum | Gëzohem që u njohëm | Më konushertimit | Gözohem çö u nyohöm | Mö kunuşertimit |
Nasılsınız? | Si jeni? | Komasta | Si yeni | Komasta |
İyiyim | Unë jam mirë | Më bon | Un yam mirö | Mö bun |
İyi akşamlar | Mirëmbrëma | Bonsvar | Mirömbröma | bunsvar |
Hoşçakal | Lamtumirë | Arrive | Lamtumirö | Arrive |
Ben bekarım | Jam beqar/beqare | Sangla | Yam beçar/beçare | Senla |
Nişanlıyım | Jam i/e fejuar | Angagie | Yam i/e feyuar | Engaji |
Evliyim | Jam i/e martuar | Sposado | Yam i/e martuar | Spusado |
Çocuk sahibiyim | Unë kam fëmijë | Un kam bamba | Un kam fömiyö | Un kam bamba |
Arnavutça ve Arbreşçe'deki farklı olan bazı kelimeler:
Türkçe | Arnavutça | Arbreşçe (Yunanistan, İtalya) |
---|---|---|
Ay | Muaj | Mezë |
Mart | Mars | Marxa |
Teşekkür ederim | Falënderim | Të haristis |
Arnavutluk | Shqipëri | Albanisë (Yunanistan) Arbëria (İtalya) |
Hoş geldiniz | Mirësevini | Vini |
Yüz | Qind | Çinda |
Beş | Pesë | Çenkë |
Kadın | Femra | Donnë |
Köy | Fshati | Hora |
Bölge | Qarku | Provinçë |
Yeni | Re | Novo |
İyi günler | Mirë mëngjes | Bonzhur |
İyi geceler | Natën e mirë | Bonsuar |
Arnavut | Shqiptar | Arbër (İtalya) Alban (Yunanistan) |
Erkek | Mashkull | Segnër |
Bazı Arbreşçe sözcükler ve Arbreşçe telaffuzları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mezë /Mez/,
- Bonsuar /Bonsvar/,
- Të Haristis/Taristis/,
- Gjuha/Cua/,
- Marxa/Martza/,
- Segnër/Senyör/,
- Ambulanca/Ambulansa/,
- Ghiro/Ciro/,
- Novo/Nuvo/,
- Arbër/Arbör/,
- Kalabrie/Kalabri/,
- Shqipërie/Şipri/,
- Albanisë/Albanis/,
- Gjitha/Cifa/,
- Europa/Örupa/,
- Qytet/Çütet/,
- Bashkia/Başkia/,
- Bonzhur/Bonjur/,
- Andrra/Ondra/,
- Kassatë/Kassat/,
- Milëfeujë/Milföy/,
- Çenkë/Çank/,
- Italie/İtali/,
- Tiranë/Tiron (Arbreşçe)/Tiran (normal Arnavutça)/,
- Arbëresh/Arbreş/,
- Alban/Albon/,
- Euro/Öro/,
- Autostradë/Avtostrad/,
- Apuljie /Apulyi/,
- Enghigneur/encinyör/,
- Donnë /donn/,
- Provinçë/provinç/,
- Lexon /Letzon/,
- Greq /greç/.
İSTİSNA
[değiştir | kaynağı değiştir]Arbreşçe'deki Çenkë sözcüğü, Fransızcadaki Cinq sözcüğünden türediği için Çenk diye değil Çank diye okunur.
Arbreş dilinde rakamlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 0 - Xero - /tzero/,
- 1 - Gné - /nye/
- 2 - Dy - /dü/
- 3- Tra - /tra/
- 4 - Katër - /Katör/
- 5 - Çenkë - /Çank/
- 6 - Sie - /Si/
- 7 - Shtatë /Ştat/
- 8- Viet /vit/
- 9- Novu /nuvu/
- 10-Diez /diz/
- 20 - Dydiez/düdiz/,
- 30 - Tras /tras/,
- 40 - Katradiez/katradiz/,
- 50 - Çenkantë/çankont/,
- 60 - Siez /siz/,
- 70-Shtatisë /ştatis/,
- 80 - Shtatisit e Diez/ştatisit e diz/,
- 90 - Novas/nuvas/,
- 100 - Çinda/çinda/,
- 200 - Dyçinda /düçinda/,
- 300 - Traçinda /traçinda/,
- 400 - Katraçinda/katraçinda/,
- 500 - Çenkantëçinda /çankantöçinda/,
- 600 - Siçinda /siçinda/,
- 700 -Shtatiçinda /ştatiçinda/,
- 800 - Vietaçinda/vitaçinda/,
- 900 - Novaçinda /nuvaçinda/,
- 1000 - Mijë /miy/,
- 1.000.000 - Million /milyon/,
- 1.000.000.000 - Milliard /milyar/.