Ayzıt

Ayzıt (Yakutça: Айыыhыт, Bulgarca: Айъсът veya Айъсит, Rusça: Айысыт) - Türk ve Altay mitolojilerinde güzellik tanrıçası.^[1] Ayığsıt (Ayıhıt veya Ayısat) Hanım da denilir. Aşkın ve güzelliğin simgesidir. Ongunu kuğudur. Kuğular bu nedenle kutsal sayılır ve dokunulmaz. Kuğular biçim değiştirmiş kutsal kızlar olarak kabul edilir. Ayığsıt gümüş tüylü bir kısrak biçimine bürünebilir ve gökten yeryüzüne bu şekilde iner. Kısrak kılığındayken kuyruk ve yelelerini kanat gibi kullanır. Ormanlarda dolaşmayı sever. Ak bir kalpağı, çıplak omuzlarında ak bir atkısı vardır. Çocukları ve hayvan yavrularını korur. İnsanlara sevgi ilham eder. Sarayının kapısında ellerinde gümüş bakraçlar ve gümüş kamçılar bulunan yasakçıları (bekçileri) vardır. Bu yasakçılar kötü insanları içeriye almazlar. Ayzıt'ın kızları vardır. Onlar da kuğu kılığına bürünebilirler.^[2] Ayzıt'ın kızları büyülü beyaz bir tülü giyinince kuğuya dönüşürler. Beyaz Turna kuşu da diğer simgelerinden biridir. Sümerlerde Ay Tanrıçası olan Ay'a da ışık saçmaktadır ve adı da bu anlamla bağlantılıdır. Aşk her zaman ışıkla ve parlaklıkla simgelenmektedir. “Aşk ateşi gözlerimi kör etti” ifadesi bunun en belirgin anlatımıdır.

Yakutlara göre Ayzıt'ın elinde bulunur. Tüm insanların yaşamları ve kaderleri bu kitapta kaydedilir.

(Ay) kökünden türemiştir. Ay gibi parlak demektir. Ay güzelliği ve ışığı, nuru simgeler.

• Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Ayıısıt-Ayııhıt Hatun)
• Şamanizm^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Türk Güzellik Tanrısı Ayızıt Ve Kızı
• Encyclopedia Mythica, Anthony E. Smart (Ajysyt) (İngilizce)

• Türk halk astronomisi