Filistin'de İslam

Filistin'de İslam, Filistin nüfusunun çoğunluğunun dinidir. Batı Şeria nüfusunun % 85'ini Müslümanlar oluşturur, geri kalanını da, İsrail yerleşimcilere aittir.[1]Gazze Şeridi nüfusunun % 99 Müslümandır.[2] Filistinli Müslümanlar genellikle Sünni İslam'ın bir kolu olan Şafidirler.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken İslamlaştırma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Halife Ömer zamanında İslam Devleti, 644

Halife Ömer, Sasani orduları ve Bizans İmparatorluğunun orduları yenmiş ve İran, Mezopotamya, Şam, [a] Mısır, Kuzey Afrika fethedilmişti.[6]Filistin bölgesinde bu Erken Müslüman fetihleri sırasında İslamlaşmıştır.

Müslüman ordusu, Kasım 636'da Bizans yönetimindeki Kudüs'ü fethetti. Dört ay boyunca kuşatma devam etti. Sonuçta, Kudüs Ortodoks Patriği Sofronyus Kudüs'ü Halife Ömer'e teslim etmeyi kabul etti. 637 baharında teslim olmak için Medine'den Kudüs'e gitti. Sofronyus da karşılığında Hristiyanlara din özgürlüğü sağlayan Halife, Ömeriyye Sözleşmesi veya Ahit olarak bilinen ile bir anlaşma ile zımmilerin cizye verilmesi kararlaştırıldı. Müslüman Kural uyarınca, bu dönemde Kudüs'ün Hristiyan ve Yahudi nüfusu, gayrimüslim teistlere verilen olağan hoşgörüye sahipti.[7]

Teslimiyeti kabul eden Sofronyus daha sonra Halife Ömer ile Kudüs'e girdi ve Halife dini eserleri hakkında patrikle nazikçe konuştu. Ömer, namaz vakti geldiğinde Diriliş Kilisesindeydi ama orada namaz kılmadı. Çünkü ileriki zamanlarda Müslümanlar burada namaz kılınmasından dolayı kilisede hak talep talebinde bulunabilirlerdi. Böyle bir şey bahane olarak olmamalıydı.

Miraca Çıkışla ilgili bir 16. yüzyıl Fars minyatür resmi
Halife Ömer zamanında İslam Devleti, 644
Tapınak Tepesindeki Kubbetüs's-Sahre Kudüs, Halife Abdülmelik tarafından 691 yılında inşa edildi ve bu da onu dünyanın en eski İslam binası haline getirdi.[8]

Kudüs, İslam'ın Suudi Arabistan'daki Mekke ve Medine'den sonraki üçüncü en kutsal şehridir.[9] Kur'an tam olarak Muhammed'in cennete yerden yükseldiği netleşmese de, Kudüs'ün Harem Şerifi'nin (Tapınak Dağı) Müslümanlar tarafından konum olduğuna inanılmaktadır. 621 yılındaki tek bir gece boyunca, İslam peygamberi Muhammed, mitolojik binek olan "Burak" ile Mekke'den Kudüs'teki Tapınak Dağı'na taşındı.[10] Geleneğe göre oradan Allah'la konuştuğu cennete yükseldi. Bu yaygın olarak kabul gören İslami inanç, Kubbetü's-Sahre ve yanındaki Aksa Cami'nin dini ve manevi öneminin kaynağıdır.[11]

Tarihçi James William Parkes'e göre, Müslüman fethinden sonraki ilk yüzyılda (640-740), Suriye ve Kutsal Toprakların halifeleri ve valileri tamamen Hristiyan ve Yahudilerin topraklarında hüküm sürdüler. Ayrıca, en erken günlerde Bedevi dışında, Ürdün'ün batısındaki tek Arapların garnizonlar olduğunu belirtiyor.[12]

7. yüzyılda Kutsal Topraklara hac ziyareti yapan Bishop Arculf, rahip Adamnan tarafından yazılan De Locis Sanctis(kutsal yerler), Müslüman yönetiminin ilk döneminde Filistin'deki Hristiyanların makul hoş yaşam koşullarını tanımladı. Şam valileri (661-750), genel olarak Hristiyan ile genel anlamda hoşgörülüydüler. Birçok Hristiyan (ör.St.John Damascus) devlette önemli görevlerde bulundu. Bağdat'taki Abbasi halifeleri (753-1242), Suriyeyi yönettikleri süre boyunca da Hristiyanlara hoşgörülü davrandılar. Harun Reşit (786–809), Diriliş Kilisesi'nin anahtarlarını tapınağın yakınında Latin hacıları için bir hastane inşa eden Şarlman'a gönderdi.

Abbasiler ve Fatımiler Zamanında İslamlaşma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ramallah Camii

İslam, 9. yüzyılda Filistin'de, yerli halkın Arap kimliğine alışması ve Arapça'nın resmi dil olmasıyla çoğunluk dini haline geldi.[13] Genel olarak Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde ve özellikle Filistin bölgesinde, o zamana kadar çoğunlukla Yunanca konuşabilen yerli halklar, Aramice- Süryanice, Kıpti ve Berberi, Arap dilini ve onunla ilişkili kültürü benimsemeye başladılar.

Diğer hanedanlar ve devletler, Müslüman dünyasının nihai olarak dağılmasına yol açtı. 9. yüzyıl boyunca Filistin, Mısır merkezli Fatımiler tarafından fethedildi. Bu süre zarfında Filistin bölgesi, savaşların ardından şiddetli anlaşmazlıkların merkezi haline geldi, çünkü Fatımi Devletinin düşmanları bölgeyi almaya çalıştı. Bizans İmparatorluğu daha önce Kudüs de dahil olmak üzere Müslümanlara kaybettikleri bölgeleri yeniden ele geçirmeye çalıştı. Bizans İmparatorluğu'na desteklerini ifade eden Kudüs'ün Hristiyan sakinleri Müslüman yetkililer tarafından öldürüldü. Filistin'e çeşitli düşmanları saldırırken Filistin bir kez daha bir savaş alanı oldu. Aynı zamanda, Bizans Kudüs de dahil olmak üzere kaybettiği bölgelerini geri kazanmaya çalıştılar. Kudüs'te Romalılarla birlikte yaşayan Hristiyanlar, iktidardaki Müslümanlar tarafından ihanet nedeniyle öldürüldü. 969'da, Kudüs Patriği 7. Yuhanna, Romalılarla anlaşılır yazışmalar nedeniyle öldürüldü.

Fatımi döneminde, Kudüs ve El Halil şehirleri Sufi yolcular için başlıca varış noktaları haline geldi. 1000 ila 1250 yılları arasında yerel Sufi'den ilham alan toplulukların ve kurumların oluşturulması, İslamlaşmanın bir parçasıydı.[14]

Dürzilik tarafından "Tanrı tezahür ettirdiğine" inanılan altıncı Fatımi halifesi, Halife El-Hakim (996-1021), 1009'da Kutsal Kabir'i yok etti. Bu güçlü provokasyon, Birinci Haçlı Seferi'ne yönelik 90 yıla yakın hazırlığa başladı.[15]

Kudüs'ün Haçlı Krallığı'na (1099-1291) kadar giden, Kudüs'ün Müslüman dünyasındaki artan önemi, diğer inançlara karşı daha az hoşgörü gösterdi. Filistin'deki Hristiyanlara ve Yahudilere zulmedildi ve birçok Kilise ve Sinagog yıkıldı. [kaynak belirtilmeli] Fatımi hanedanından Halife el Hakim, Kudüs'teki Kutsal Kabir Kilisesi'ni de yok ettiğinde bu eğilim 1009'da zirve yaptı. Bu provokasyon, Hristiyan dünyasında öfkeyi ateşledi ve bu da Avrupa'dan Kutsal Topraklara Haçlı Seferleri'ne yol açtı.

Erken Haçlı Seferleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1099'da Hristiyan Haçlılar, Roma Katolik Kilisesinin desteğiyle, Kudüs'ü Fatımi Halifeliğinden almak ve Bizans İmparatorluğunun Selçuklu Türkleriyle savaşmasına yardımcı olmak amacıyla Birinci Haçlı Seferi için seferberlik başlattı. Seferberlik sırasında Haçlılar Kudüs şehrine bir saldırı başlattı, Temmuz 1099'da ele geçirdi, kentin Müslüman ve Yahudi sakinlerinin çoğunu katletti ve Kudüs'ün ilk Hristiyan Krallığını kurdu. Haçlılar Kubbetü's-Sahre'yi “Rab'bin Tapınağı”na (Templum Domini) ve El Aksa camisini “Süleyman Tapınağı"na (Solomon's Temple) dönüştürdü.Yerel Müslümanların bundan dolayı, Haçlılarla uyum sağlayamadılar.. Bu dönemde, İslam dünyası Kudüs'teki aksiliklere ilgilenemedi.[16][17][18][19]

Selahaddin Eyyubi ve Haçlı Seferleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir orta çağ el yazması Hıttin Savaşı resmi

1187'de Eyyubi Sultanı Selahaddin, ordularını Hıttin Savaş'ında Haçlılara karşı büyük bir zafer kazanmaya yönlendirdi.[20] Savaşın doğrudan bir sonucu olarak, İslam ordusu bir kez daha bölgedeki baskın güç haline geldi ve Kudüs'ü ve Haçlıların elindeki diğer şehirleri fethetti.[21] 1189'da Sufi sofu için ilk bina, kentin fethinden önce Latin Patriği sarayı olan Kudüs'teki El-Khanqah al-Salahiyya Cami'nde kuruldu.[14]

Hristiyanların yenilgisi, Kutsal Topraklardaki kayıp toprakları yeniden kazanmayı amaçlayan Üçüncü Haçlı Seferi'ne yol açtı. I. Richard (Aslan Yürekli Richard) Akka şehrine bir kuşatma başlattı ve ardından şehri aldı ve 3.000 Müslüman öldürdü. Arsuf Muharebesi'nde ikinci bir zafer kazandıktan sonra Haçlılar Kudüs'e geldi, ancak şehri alamadan geri çekildi.Yafa'da her iki tarafın da kazanamadığı bir başka askeri çatışmanın ardından, Selahaddin ve Aslan Yürekli Richard 2 Eylül'de Yafa Antlaşması (1192)'nı imzaladılar. Anlaşma şartlarına göre, Kudüs Müslüman kontrolü altında kalacaktı, ancak şehir Hristiyan hacılara açık olacaktı. Antlaşma Haçlıları sahil boyunca bir şeritten Tire'den Yafa'ya indirdi.

Memlük Hakimiyeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

1250'de Eyyubî Mısır hanedanı köle (Memluk/Kölemen) alayları tarafından devrildi ve yeni bir hanedan -Memlükler- doğdu. 3 Eylül 1260'ta, Celile Vadisi'nde düzenlenen Ayn Calut Muharebesi'nde, 1.Baybars altındaki Müslüman MısırMoğolları mağlup ederek ilerlemelerini durdurdu. Halefi Sultan Eşref Halil, Haçlıların sonuncusunu Filistin'den süpürerek zaferi tamamladı.

1291'de Mısır Memluk Sultanı Eşref Halil, güçleri Filistin'deki son Hristiyan toprakları olan Akka şehrine uzun bir kuşatma yapmaya zorladı. Memlükler şehri 18 Mayıs 1291'de ele geçirdi, böylece ikinci Haçlı Kudüs Krallığını sona erdirdi.[22]

Memlükler sonraki iki yüzyıl boyunca (1291-1516) Filistin'e hükmettiler. Müslüman nüfus çoğunluk haline geldi ve Müslümanlar için kutsal olan Bünyamin'in Mezarı, Musa'nın Mezarı, Makam el-Nebi Rubin ve Müslümanlar bir mezar alanı olarak açıklanan daha birçok Peygamberler, Sahabe ve hatta ne Haçlı ve Haçlı öncesi dönemlerinde kutsal Müslüman şehitleri türbeleri inşa edildi. Bazı tarihçiler türbelerin Müslümanlar için iyi bir stratejik pozisyon oluşturmak için inşa edildiğini söyler (örneğin Nabi Musa, Kudüs'ten Eriha'ya giden yolda inşa edilmiştir). [kaynak belirtilmeli]

Şam'dan gelen Memlükler, hacılar için hastaneler, medreselerin inşası ve camilerin yenilenmesini içeren kapsamlı bir programla bölgeye, özellikle Kudüs'e biraz refah getirdi. Muzir ed-Din'in 15. yüzyıl Kudüs'ü hakkında kapsamlı yazıları, Memlük döneminde İslami binaların sağlamlaştırılması ve genişlemesi belgelemektedir.[23]

Burci'nin Bahri Memlükleri üzerindeki yükselişi, Kara Ölüm gibi tekrarlayan kuraklık, veba ve haşere ile birlikte Haçlılara ve Moğollara karşı savaşların maliyetini karşılamak için vergilendirme, (sonuncusu "Timur'un ordusu") artan güvensizlik ve ekonomik düşüş. Saltanatlarının sonunda, iç kontrolün bozulması ve vebalardan kaynaklanan büyük nüfus kayıpları ile Bedeviler savunmadaki düşüşten yararlanmak için harekete geçti ve çiftçiler topraklarını terk etti. 1481'de Ramla'yı soydu ve Gazze'de onları püskürtmek için yetiştirilen bir Memlük ordusunu püstürttüler.[24][25] 15. yüzyılın sonunda, Kudüs'ün nüfusu yaklaşık olarak 10.000 idi. (Hristiyan ve 400 Yahudi ile çoğunlukla Müslüman olmak üzere yaklaşık 10.000 idi).[26]

Osmanlı'nın Yükselişi

[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Ağustos 1516'da, Mercidabık Muharebesi'nde Osmanlı İmparatorluğu güçleri Memlük güçlerini yendi ve böylece Osmanlılar Levant'ın yeni yöneticileri oldu. 28 Ekim'de Han Yunus Savaşı'nda Memlük güçlerini bir kez daha yendiler ve Filistin bölgesini ilhak ettiler. Aynı yılın Aralık ayında tüm Filistin bölgesi Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi. [kaynak belirtilmeli][27]

Liderlikleri, bölgedeki hakim din olarak İslam'ın itibarını ve önemini güçlendirdi. Sıtma riski olan bataklıklar, Osmanlı döneminin çoğunda kıyı ovalarına ve vadilere yerleşmeyi ve çiftlemeyi zorlaştırdı.[28]

1834'te, Kavalalı Mehmed Ali'nin egemenliğine karşı popüler ayaklanması patlak verdi. Ayaklanmanın ana nedeni, Mısır ordusuna olan bir öfke idi. İlk başta isyancılar Nablus, Kudüs ve Hebron dahil birçok şehri ele geçirmeyi başardılar. Buna karşılık, Mısır askeri lideri İbrahim Paşa isyancılara karşı 40.000 kişilik bir ordu gücüne komuta etti ve İsyanı durdurmayı başardı, Gazze, Ramla, Yafa, Hayfa, Kudüs ve Akka'yı aldı.Filistin bölgesinde Müslüman aşiretinin göçmen akını olduğundan İbrahim Paşa'nın fethi önemli bir demografik değişikliğe uğradı.[29] İbrahim Paşa, Filistin'i Osmanlı İmparatorluğundan kontrol altına alarak, Avrupa Büyük Güçlerinin bölgesel emelleri ile çatıştı ve rahatsızlıklarını gidermek için Osmanlı politikasını tersine çevirdi ve ülkeyi hem yabancılara hem de gayrimüslim nüfusa açtı. Mısır üstünlüğünün kısalığına rağmen, büyük güçler Osmanlıların servetlerini ve Filistin üzerindeki egemenliklerini restore ettikleri için, uzun vadeli etki Filistin'deki kapsamlı Avrupa faaliyetlerinin ve çıkarlarının gelişmesine zemin hazırlamaktı.[30]

1860 yılında Ömer Cami, Hristiyan Beytüllahim kentinde inşa edildi. Beytüllahim'in eski kentindeki tek camidir.

İngiliz yönetimi sırasında İslamiyet

[değiştir | kaynağı değiştir]
1936–39 Arap isyanı

1917'de, Birinci Dünya Savaş'ının sonunda, İngiliz İmparatorluğu Filistin bölgesini Osmanlı İmparatorluğundan aldı.Birleşik Krallık'a 1919'da Milletler Cemiyeti'ni kuran ve İngiliz kabinesinde Balfour Bildirgesi'nin hazırlanmasında ilk yardımcısı olan eski bir Genel Müdür Herbert Samuel'i atadığı Versailles Barış Konferansı tarafından Filistin'in kontrolü verildi. Bölgenin İngiliz işgali, Filistin bölgesinde yüzyıllardır süren Müslüman yönetimini sona erdirdi.

Filistin'deki Yahudi sayısındaki kademeli artış, Müslüman lider ve Kudüs baş müftüsü Emin el-Hüseyni etkilenen ve esinlenen bir Arap-Filistin ulusal hareketinin gelişmesine yol açtı. Filistin'de Yahudi devletinin kurulmasını savunan ideoloji olan Siyonizm, giderek Filistin'deki Müslüman-Arap nüfusu tarafından bir tehdit olarak tanımlandı.Bu anti-siyonist eğilim, şiddetli bir İngiliz karşıtı direnişe bağlandı (1920 Filistin ayaklanmalarında ve 1936-39 Arap İsyanı'nda olduğu gibi).

Filistin Yüksek Komiseri Herbert Samuel, Aralık 1921'de Filistin'deki tüm Müslüman vakıfları ve şeriat mahkemeleri üzerinde yetki ile bir Yüksek Müslüman Konseyi kurulması emrini verdi. Buna ek olarak, 1922'de İngiliz yetkililer Hac Emin el-Hüseyni'yi Kudüs Müftüsü olarak atadılar. 1936-39 Filistin'deki Arap isyanı gerçekleşene kadar Konsey, İngiliz Mandası altındaki Arap topluluğunun Yönetim organı olarak faaliyet gösterdi ve Filistin'deki İngiliz hükûmeti ile işbirliği yaptı. Operasyon boyunca, Yüksek Müslüman Konseyi, ülkedeki Arap yeraltı İngiliz hareketlerini destekleyen Yahudi "Yishuv"a karşı aktif bir direnişi savundu.[31]

1948-1967: İsrail, Ürdün ve Mısır egemenliğinde İslam

[değiştir | kaynağı değiştir]
1948'de Celile'den gelen Filistinli mülteciler

14 Mayıs 1948'de, Filistin İngiliz Mandasının sona ermesinden bir gün önce, başbakan David Ben Gurion liderliğindeki Yahudi cemaatinin liderleri bağımsızlık ilan etti ve İsrail devleti kuruldu. Mısır, Suriye, Ürdün ve Irak ordularının birlikleri İsrail'i işgal ederek 1948 Arap-İsrail Savaş'ını başlattı. Yeni başlayan İsrail Savunma Gücü, Arap uluslarını işgal altındaki bölgelerin bir kısmından püskürttü ve böylece sınırlarını ilk UNSCOP sınırlarının ötesine uzattı.[32] Aralık 1948'de İsrail, Ürdün Nehri'nin batısındaki Filistin Mandasının'in büyük bir kısmını kontrol etti. Manda'nın geri kalanı Ürdün, Batı Şeria (Ürdün tarafından işgal edildi) adı verilen bölge ve Gazze Şeridi (Mısır tarafından işgal edildi) idi. Bu çatışma öncesinde ve sırasında, 700.000[33] Filistinli Arap, kısmen Arap liderlerin savaş kazanıldığında geri dönebileceklerine dair vaatleri nedeniyle ilk topraklarından Filistinli mülteci olmak için kaçtı.[34]

İngilizler, arazinin sembolik İslami yönetimini Suud Hanedanı'na değil Ürdün merkezli Haşimilere devretti. Haşimiler böylece Kudüs'ün İslami kutsal mekanlarını ve çevresindeki alanların resmi koruyucusu oldular. Ürdün'ün savaş sırasında Batı Şeria'yı işgal etmesinin ardından Ürdün Kralı I. Abdullah, baş müftü olarak Emin el-Hüseynî'i görevden aldı ve Hüsameddin Carullah'ı 20 Aralık 1948'de Kudüs'ün yeni baş müftüsü olarak atadı. Yüce Müslüman Konseyi nihayetinde Ürdün yetkilileri tarafından 1951'de dağıtıldı. [kaynak belirtilmeli] 20 Temmuz 1951'de El Aksa Cami'ni ziyaret ederken Ürdün Kralı Abdullah suikasta kurban gitti. Suikast, Hüseyni aşiretinden bir Filistinli tarafından gerçekleştirildi. Kral Abdullah'ın İsrail ile ayrı bir barış yapacağı endişesi ile hareket eden Filistinli saldırgan, kralın başına ve göğsüne üç ölümcül mermi sıktı. [kaynak belirtilmeli]

Altı Gün Savaşı sırasında Tapınak Tepesi'nin alınmasından sonra, İsrailli hahambaşı Yahudi halkının Tapınak Tepe'ne girmesinin yasak olduğunu açıkladı. 1967'den bu yana, İsrail, Tapınak Tepe'sinin güvenliğini kontrol ediyor, ancak Müslüman Vakıf, İslami işlerin Ürdün işgali sırasında olduğu gibi yürütülmesinin sorumluluğunu üstlenerek idari konuları kontrol ediyor.[35][36]

Demografik

[değiştir | kaynağı değiştir]

İslâm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bugün İslam hem Gazze'de hem de Batı Şeria'da önemli bir dindir. Filistin Devleti'ndeki nüfusun çoğu Müslümandır. (Batı Şeria'da% 85, Gazze Şeridi'nde% 99).[37][38]

Sünni İslam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sünniler Filistinli Müslümanların % 85'ini teşkil[39] baskın mezhebe olduğu Şafi İslam Sünni İslam'da İslam hukukunun dört mezhebinden biridir. Selefilik, Filistinli öğrencilerin Suudi Arabistan'daki dini okullarda yurt dışında okumaktan döndükleri 1970'lerde Gazze'de yerleşti.. Gazze'deki bazı Selefi gruplar Riyad'dan destek ve fon almaya devam ediyor.[40]

Şii İslam

[değiştir | kaynağı değiştir]

1923'ten 1948'e kadar Filistin Manda'da nüfusun ağırlıklı olarak Şii Müslüman olduğu yedi köy vardı:Tarbiha, Saliha, Malkiyeh, Nabi, Qadas, Hunin ve Ebi el-Kamh.[41] Bu köyler, 1923 sınır anlaşması sonucunda Fransızlardan İngiliz himayesine aktarıldı. 1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında hepsi nüfus azaldı ve eski yerleri şimdi kuzey İsrail'de, 1931 nüfus sayımında Filistin'de 4.100 Şii Müslüman sayıldı.[42]

1979'dan beri, İran'ın etkisi nedeniyle, bazı Filistin Sünnileri Şii İslam'a döndü. İsrail Haaretz 2012'de Hamas'ın İran'ın Gazze'deki nüfuzunu arttırma korkusunun örgütün hayır kurumları da dahil olmak üzere Şii örgütlerini yıkmasına neden olduğunu bildirdi.[43] Bununla birlikte, Şii olmak Gazze Şeridi'nde büyüyen bir akım. Yüzlerce Sünninin, hem Filistin İslami Cihat Örgütü aktivistleri hem de sıradan insanlar, Şiiliğe döndüğü bilinmektedir. Sabirin Hareketi,[44] 2014 yılında Filistin İslami Cihat Örgütünü terk eden bazı Şiiler tarafından kuruldu.[45][46]

Ahmedî İslam (Ahmediye)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ahmediye Filistin'de İslam'ın küçük bir hareketidir. Ana akım Müslümanlar tarafından İslami olarak tanınmayan topluluk, zulümle karşı karşıyadır ve yerel Şeriat mahkemelerinin getirdiği evlilik kısıtlamalarına maruz kalmaktadır. Herhangi bir tahmin mevcut olmasa da, raporlar Batı Şeria'da Filistinli Ahmadi Müslümanların çok sayıda olabileceğini gösteriyor.[47]

Mezhepsel Olmayan İslam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pew Araştırma Merkezine göre, mezhebe bağlı olmayan Müslümanlar Filistin Müslüman nüfusunun % 15'ini oluşturmaktadır.[39]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ash-Shām (Arapça: اَلـشَّـام) is a region that is bordered by the Taurus Mountains of Anatolia in the north, the Mediterranean Sea in the west, the Arabian Desert in the south, and Mesopotamia in the east.[3] It includes the modern countries of Syria and Lebanon, and the land of Palestine.[4][5]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ West Bank 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CIA Factbook
  2. ^ Gaza Strip 8 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CIA Factbook
  3. ^ Killebrew, A. E.; Steiner, M. L. (2014). The Oxford Handbook of the Archaeology of the Levant: C. 8000-332 BCE (İngilizce). OUP Oxford. s. 2. ISBN 978-0-19-921297-2. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. The western coastline and the eastern deserts set the boundaries for the Levant ... The Euphrates and the area around Jebel el-Bishrī mark the eastern boundary of the northern Levant, as does the Syrian Desert beyond the Anti-Lebanon range's eastern hinterland and Mount Hermon. This boundary continues south in the form of the highlands and eastern desert regions of Transjordan. 
  4. ^ Article "AL-SHĀM" by C.E. Bosworth, Encyclopaedia of Islam, Volume 9 (1997), page 261.
  5. ^ Salibi, K. S. (2003). A House of Many Mansions: The History of Lebanon Reconsidered (İngilizce). I.B.Tauris. ss. 61-62. ISBN 978-1-86064-912-7. 16 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. To the Arabs, this same territory, which the Romans considered Arabian, formed part of what they called Bilad al-Sham, which was their own name for Syria. From the classical perspective however Syria, including Palestine, formed no more than the western fringes of what was reckoned to be Arabia between the first line of cities and the coast. Since there is no clear dividing line between what are called today the Syrian and Arabian deserts, which actually form one stretch of arid tableland, the classical concept of what actually constituted Syria had more to its credit geographically than the vaguer Arab concept of Syria as Bilad al-Sham. Under the Romans, there was actually a province of Syria, with its capital at Antioch, which carried the name of the territory. Otherwise, down the centuries, Syria like Arabia and Mesopotamia was no more than a geographic expression. In Islamic times, the Arab geographers used the name arabicized as Suriyah, to denote one special region of Bilad al-Sham, which was the middle section of the valley of the Orontes river, in the vicinity of the towns of Homs and Hama. They also noted that it was an old name for the whole of Bilad al-Sham which had gone out of use. As a geographic expression, however, the name Syria survived in its original classical sense in Byzantine and Western European usage, and also in the Syriac literature of some of the Eastern Christian churches, from which it occasionally found its way into Christian Arabic usage. It was only in the nineteenth century that the use of the name was revived in its modern Arabic form, frequently as Suriyya rather than the older Suriyah, to denote the whole of Bilad al-Sham: first of all in the Christian Arabic literature of the period, and under the influence of Western Europe. By the end of that century it had already replaced the name of Bilad al-Sham even in Muslim Arabic usage. 
  6. ^ A Concise History of Islam and the Arabs 1 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MidEastWeb.org
  7. ^ Jacob Rader Marcus (Mart 2000). The Jew in the Medieval World: A Source Book, 315-1791. Revised (İngilizce). Hebrew Union College Press. ss. 13-15. ISBN 0-87820-217-X. 
  8. ^ "The Shape of the Holy: Early Islamic Jerusalem". Rizwi's Bibliography for Medieval Islam. 1998. 10 Şubat 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  9. ^ "From the article on Islam in Palestine and Israel in Oxford Islamic Studies Online". 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  10. ^ "İsra suresi". 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ Arşivlenmiş kopya (PDF), 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 27 Mayıs 2020 
  12. ^ James William Parkes, Whose Land?
  13. ^ Mark A. Tessler, A History of the Israeli-Palestinian conflict, Indiana University Press, 1994, 0-253-20873-4, M1 Google Print, p. 70 16 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  14. ^ a b Daphna Ephrat (2008). Spiritual wayfarers, leaders in piety: Sufis and the dissemination of Islam in medieval Palestine. Illustrated (İngilizce). Harvard CMES. ISBN 9780674032019. 
  15. ^ "Mill's History of the Crusades". The Eclectic Review. Haziran 1820. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  16. ^ Esposito, John L., ed.
  17. ^ Karsh, Efraim.
  18. ^ Wasserstein, Bernard.
  19. ^ Siddique, Tahsin.
  20. ^ Madden 2000
  21. ^ ""Battle of Ḥaṭṭīn."". 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  22. ^ Fromherz, Allan James.
  23. ^ Little (April–June 1995). "Mujīr al-Dīn al-'Ulaymī's Vision of Jerusalem in the Ninth/Fifteenth Century". Journal of the American Oriental Society. American Oriental Society. 115 (2): 237-247. 
  24. ^ Laura Etheredge, Historic Palestine, Israel, and the Emerging Palestinian Autonomous Areas, 17 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Rosen Publishing Group 2011 p.43.
  25. ^ Michael Avi-Yonah, A History of Israel and the Holy Land, 10 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A&C Black, 2003 pp.279-282.
  26. ^ Richard G. Neuhauser, 'Jerusalem,' in John Block Friedman, Kristen Mossler Figg (eds.
  27. ^ "Turkish Territorial Divisions in 1914". Whose Land?: A History of the Peoples of Palestine. Harmondsworth: Penguin Books. 1970 [1949]. s. 187. 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2011. 
  28. ^ Ruth Kark and Noam Levin, ‘The Environment in Palestine in the Late Ottoman period, 1798-1918,’ in Daniel E. Orenstein, Alon Tal, Char Miller (eds.
  29. ^ "Egyptian emigres in the Levant of the 19th and 20th centuries" (PDF). Jerusalem Center for Public Affairs. 10 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  30. ^ Alex Carmel 'A Note on the Christian Contribution to the Development of Palestine in the 19th century,' in David Kushner (ed.
  31. ^ "al-Husseini, Hajj (Muhammad) Amin."
  32. ^ Smith, Charles D. Palestine and the Arab Israeli Conflict: A History With Documents.
  33. ^ GENERAL PROGRESS REPORT AND SUPPLEMENTARY REPORT OF THE UNITED NATIONS CONCILIATION COMMISSION FOR PALESTINE, Covering the period from 11 December 1949 to 23 October 1950, GA A/1367/Rev.1 23 October 1950
  34. ^ Morris, Benny.
  35. ^ Sela.
  36. ^ "The History of Palestine" (PDF). 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  37. ^ ""The World Factbook."". 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  38. ^ ""The World Factbook."". 8 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  39. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  41. ^ Kaufman (2006).
  42. ^ Census of Palestine 1931; Palestine Part I, Report. Volume 1. Alexandria. 1933. s. 82. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  44. ^ "Sabirin hareketi ile ilgili bkz". 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  47. ^ Maayana Miskin (31 Mayıs 2010). "PA's Moderate Muslims Face Threats". Israel National News. 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Filistin%27de_İslam&oldid=34005429" sayfasından alınmıştır