Fuar Şehirleri Kupası
 | |
| İlk sezon | 1955 |
|---|---|
| Son sezon | 1971 |
| Bölge | Avrupa ülkeleri |
| Takım sayısı | 12 (Birinci Tur) 64 (Hepsi) |
| Son şampiyon | Barcelona |
| En başarılı takım |  Barcelona(3 şampiyonluk, 1 ikincilik) |
| Resmî site | Tarihçe |
Fuar Şehirleri Kupası, 8 Nisan 1955'te kurulan; 1958'e kadar ticari fuarları olan Barselona, Londra, İzmir gibi şehirlerin takımlarına açık bir futbol kupasıdır.
1960'ların ortasına kadar Londra gibi birden fazla kulübü olan takımlar karma kadrolar gönderip şehrin adını taşıyan takımlarla katıldılar. (London XI) 1958'de bu kural kalkmasına rağmen 1971'e kadar bu isimle anıldı ve 1971 yılında UEFA Kupası adını aldı.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İspanyol dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk turnuvanın kulüp takımları fikstürleriyle çakışmaması için iki sezon boyunca düzenlenmesi düşünülmüştü ancak kupanın fuar dönemlerine de denk gelmesi için üçüncü bir yıla uzatıldı. Böylece ilk turnuva 1955'te başladı ve 1958'de bitti. İlk turnuvada Basel, Birmingham, Kopenhag, Frankfurt, Viyana, Köln, Lozan, Leipzig, Londra, Milano ve Zagreb takımları yer aldı. Başlangıcında grup aşaması ile başlayan turnuvada bazı şehirleri kulüp takımları değil, karma takımlar temsil etti. Finalistler Barselona ve Londra'yı temsil eden iki takım oldu. Barselona'yı temsil eden takım, Espanyol'da oynayan bir futbolcu dışında tamamen Barcelona'dan oluşuyordu. Stamford Bridge'de 2-2 biten maçtan sonra, rövanş maçını Barselona 6-0 kazandı. İkinci turnuva 1958 ve 1960 yılları arasında düzenlendi. Grup aşaması yerine kupa formatı kullanıldı. FC Barcelona kupayı Birmingham City'yi 4-1'i yenerek bir kez daha kazandı.
1960-61 sezonunda üçüncü kez düzenlenen turnuva, bundan sonra her zaman sezon içinde düzenlendi. Bu sezon FC Barcelona, hem Fuar Şehirleri Kupası'nda hem de Şampiyon Kulüpler Kupası'nda mücadele etti. Avrupa turnuvalarının ilk yıllarında, bu turnuvalar birbirlerine rakip olarak görülüyordu ve aralarında çok az iletişim vardı. Şampiyon Kulüper Kupası, lig şampiyonlarını çağırdığı için kısa sürede Avrupa'nın en büyük turnuvası haline geldi. Barcelona'nın iki turnuvada mücadele etmesi ikisinde de başarısız olmasına neden oldu. Fuar Şehirleri Kupası'nda çeyrek finalde toplamda 7-6 yenilerek Hibernian'a elendi, Şampiyon Kulüpler Kupası'ndai ise Benfica'ya mağlup oldu. Roma üç maç süren bir süreç sonunda Hibernian'ı eledi. Birmingham City ikinci kez finale yükseldi ancak yine başarılı olamadı. Evinde 2-2 berabere kaldıktan sonra, Roma'ya 2-0 mağlup oldu.
1961-62 sezonunda her ülkeden üç takımın katılabilmesinin izni verildi. Edinburgh, Milan ve Barselona (sırasıyla Hibernian ve Hearts, Internazionale ve Milan ve FC Barcelona ve RCD Espanyol) şehirlerini ikişer takım temsil etti. Bu kural değişikliği ile kupayı İspanya takımları domine etmeye başladı. FC Barcelona'nın başarısına Valencia ve Real Zaragoza da ortak oldu. Bu üç takım, 1958 - 1966 arasında turnuvayı altı kez kazandı. 1962, 1964 ve 1966 yıllarında finalin iki ismi de İspanya'dandı. 1962'de Valencia CF, FC Barcelona'yı toplamda 7-3 yenerek kupayı aldı. 1963'te Dinamo Zagreb'i toplamda 4-1 yenerek kupayı korudu. 1964'te üçüncü kez finale çıkan Valencia CF, Real Zaragoza'ya Camp Nou'da oynanan tek maçlık finalde 2-1 yenilerek kupayı bu sefer kazanamadı.
1965'te turnuvaya 48 takım katıldı ve böylece bir rekor kırıldı. O sene ikinci kez İspanya takımı içermeyen bir final oldu. Macar ekibi Ferencvárosi, Juventus'u tek maçlık finalde yenerek kupayı kazandı. 1966 turnuvası sportmenlik dışı olaylarla dikkat çekti. Chelsea takımına Roma'da taraftarlardan yabancı madde yağdı. Leeds United ve Valencia arasındaki maçta üç kişi oyundan atıldı. Yarı finalde Real Zaragoza'yla oynayan Leeds'te Johnny Giles de kırmızı gördü. Finalde FC Barcelona, Real Zaragoza'yı toplamda 4-3 yenerek kupayı kazandı.
İngiliz dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1967 turnuvasında İngiliz ekiplerinin yükselişi dikkat çekti ve Leeds United finale çıktı. Finalde Dinamo Zagreb'e yenilse de bir sonraki sene Ferencvárosi TC'yi yenerek turnuvayı kazanan ilk İngiliz takımı oldu. Daha sonra sırasıyla Newcastle United ve Arsenal ve Leeds United'ın ikinci galibiyeti ile İngiliz takımları son dört turnuvayı kazanmış oldu. Son turnuvada Leeds United, toplamda 3-3 biten maçların sonunda deplasman golüyle Juventus'u finalde geçmiş oldu.
Finaller
[değiştir | kaynağı değiştir]
uz - uzatmalar sonunda
Kulüplere göre sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kulüp | Şampiyonluk | İkincilik | Kazandığı yıllar | İkinci olduğu yıllar |
|---|---|---|---|---|
| Barcelona | 3 | 1 | 1958, 1960, 1966 | 1962 |
| Valencia | 2 | 1 | 1962, 1963 | 1964 |
| Leeds United | 2 | 1 | 1968, 1971 | 1967 |
| Real Zaragoza | 1 | 1 | 1964 | 1966 |
| Ferencváros | 1 | 1 | 1965 | 1968 |
| Dinamo Zagreb | 1 | 1 | 1967 | 1963 |
| Roma | 1 | 0 | 1961 | - |
| Newcastle United | 1 | 0 | 1969 | - |
| Arsenal | 1 | 0 | 1970 | - |
| Birmingham City | 0 | 2 | - | 1960, 1961 |
| Juventus | 0 | 2 | - | 1965, 1971 |
| London XI | 0 | 1 | - | 1958 |
| Újpest | 0 | 1 | - | 1969 |
| Anderlecht | 0 | 1 | - | 1970 |
Ülkelere göre sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Ülke | Şampiyonluk | İkincilik |
|---|---|---|
 İspanya | 6 | 3 |
 İngiltere | 4 | 4 |
 Macaristan | 1 | 2 |
 İtalya | 1 | 2 |
 Yugoslavya | 1 | 1 |
 Belçika | 0 | 1 |