Αγία Παρασκευή Ασπροποτάμου Τρικάλων

Συντεταγμένες: 39°34′07″N 21°15′35″E / 39.56861°N 21.25972°E / 39.56861; 21.25972

Αγία Παρασκευή
Αγία Παρασκευή Αγία Παρασκευή
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Θεσσαλίας
Περιφερειακή Ενότητα	Τρικάλων
Δήμος	Μετεώρων
Δημοτική Ενότητα	Ασπροποτάμου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Θεσσαλία
Νομός	Τρικάλων
Υψόμετρο	900
Πληθυσμός
Μόνιμος	30
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Τζούρτζια (Τζούρτζα)
Ταχ. κώδικας	420 37
δεδομένα

Η Αγία Παρασκευή Ασπροποτάμου (πρώην ονομασία: Τζούρτζια) είναι χωριό του Δήμου Μετεώρων στην Θεσσαλία^[1].

Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του Νομού Τρικάλων. Είναι κτισμένη σε μέσο σταθμικό υψόμετρο υψόμετρο 950 μέτρων,^[2] στις βόρειες πλαγιές της κορυφής Παλέτζι της εσωτερικής κεντρικής Πίνδου, περιμετρικά της Κακαρδίτσας, νοτίως του Μετσόβου και βορειοδυτικά της Ελάτης ή Τύρνας. Η πρόσβαση προς στην Αγία Παρασκευή Ασπροποτάμου γίνεται από τις δύο εισόδους της Πίνδου, είτε από την πλευρά των Τρικάλων, μέσω Πύλης - Ελάτη (60 χλμ), είτε από Καλαμπάκα - γέφυρα Διάβας-Καστανιά -Τροία ποτάμια (60 χλμ).

Αν και είναι από τα μεγαλύτερα Βλαχοχώρια της περιοχής του Ασπροποτάμου (άνω ρούς Αχελώου)κατά τους χειμερινούς μήνες κατοικείται από ελάχιστους μόνιμους κατοίκους και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 η Αγία Παρασκευή είχε πραγματικό πληθυσμό 69 κατοίκους. Το καλοκαίρι το χωριό φιλοξενεί ντόπιους αλλά και τουρίστες. Η προστάτιδα του χωριού είναι η Αγία Παρασκευή, ενώ υπάρχει και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που μετράει πάνω από 200 χρόνια ζωής καθώς και άλλα εξωκλήσια Αγία Μαρίνα, Αγίους Αποστόλους και Προφήτη Ηλία.

Σήμερα ζουν κυρίως στα Τρίκαλα, στην Αθήνα και στα Φάρσαλα, ασκώντας ποικίλα επαγγέλματα, όπως ο Απόστολος Χρ. Μαυρομμάτης πρόεδρος των παντοπωλών, που έχει το επίθετο του, η στάση Μαυρομάτη του λεωφορείου 051 στην Ακαδημία Πλάτωνος.^[3] Όμως Τζουρτζιώτες υπάρχουν και στη Λάρισα, στο Δομοκό, στο Βόλο και στη Λαμία. Όσοι ασχολούνται με κτηνοτροφία και γεωργία ζουν στα χωριά του κάμπου Άγιος Δημήτρης Καρδίτσας, Φαρκαδώνα (Τζιότη) Τρικάλων, Ξυλάδες (Γιανντσαχώρι) Φαρσάλων, Αμπελιά (Δεριγκλί) Φαρσάλων, Βελεσιώτες Δομοκού, Θαυμακό (Σκάρμιτσα) και Ν. Μοναστήρι. Από το ομώνυμο χωριό: Αγία Παρασκευή , άγει την καταγωγή του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυλώνος (Εκκλησία της Αλβανίας : (κύριος) Χριστόδουλος Μουστάκης. Ανήκει στην εκκλησία της Ελλάδος , μετά της άρνησης των Αλβανικών Αρχών να μεταβεί στην Αυλώνα της Αλβανίας. Διατηρεί τον τίτλο του Τιτουλάριου Μητροπολίτη Αυλώνος και λειτουργεί στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας ή συλλειτουργεί με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Τρίκκης, Γαρδικίου και Πύλης κύριο Χρυσόστομο Νάση.

Δεν είναι γνωστό πότε πρωτοκατοικήθηκε αυτή η περιοχή, από τις χρονολογίες όμως των ναών Αγ. Γεωργίου και Αγ. Παρασκευής, συμπεραίνεται ότι στις αρχές του 17ου αιώνα (1600) η Τζούρτζια ήταν ήδη ένα οργανωμένο χωριό. Ο παλιότερος ναός του χωριού, ο Αγ. Γιώργης, πρωτοαγιογραφήθηκε το 1790, τον Σεπτέμβριο του 1872 ολοκληρώθηκε το δημοτικό σχολείο του χωριού, το 1893 ιδρύθηκε ο ιστορικός σύλλογος Φ.Α.Τ.Α. "Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Τζούρτζιας Αθαμανίας", το 1896 κτίστηκε ο ναός της Αγίας Παρασκευής, τα δε πετρόκτιστα σπίτια του χωριού έχουν ηλικία γύρω στα 100 χρόνια.

Τα βλαχοχώρια ήταν ανέκαθεν τόποι θερινής κατοικίας. Οι Βλάχοι ξεκινούσαν για τα βουνά περίπου του Αγ. Γεωργίου μόλις έλιωναν τα χιόνια και άφηναν τα χωριά τους για τον κάμπο του Αγ. Δημητρίου, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αυτό οφείλονταν στο ότι η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν βοσκοί (οι μετακινήσεις τους ορίζονταν από την ύπαρξη ή μη τροφής για τα ζώα τους) και τυροκόμοι (παρήγαγαν κεφαλοτύρια). Η άνοδος στα χωριά ήταν ένα ταξίδι αρκετών ημερών. Οι τσοπάνηδες με τα κοπάδια ξεκινούσαν από τον κάμπο και σιγά σιγά ανέβαιναν προς τα βουνά. Οι πιο εύπορες οικογένειες έρχονταν με τον μουτζούρη (το τρένο) μέχρι την Καλαμπάκα και από εκεί τους αναλάμβαναν οι κυριατζήδες με τα στολισμένα μουλάρια τους. Διανυκτέρευαν στα χάνια (ξύλινα πατάρια με στοιχειώδεις για την εποχή ανέσεις) ή έκαναν κονάκια κάτω από τα δέντρα.

Από τις αρχές του 1900, πολλοί Τζουρτζιώτες άρχισαν να μεταναστεύουν για ανεύρεση καλύτερων συνθηκών ζωής. Πολλοί κατέβηκαν στην Αθήνα όπου ασχολήθηκαν κυρίως με το εμπόριο τροφίμων (ονομαστά μπακάλικα - πρόδρομοι των μετέπειτα supermarket σε όλες τις συνοικίες της παλιάς Αθήνας) και αρκετοί έφτασαν μέχρι και την Αμερική. Φιλοπρόοδοι και εργατικοί κατάφεραν τα μέγιστα, τα καλοκαίρια επέστρεφαν έστω και για λίγες μέρες στο χωριό και πάντα συνεισέφεραν οικονομικά στα συντελούμενα έργα (χρηματοδότηση σχολείων, εκκλησιών κλπ).

Πρόεδροι^[4] της Κοινότητας Αγίας Παρασκευής Ασπροποτάμου διατέλεσαν μετά το 1982, οι:

• 1983-90 Σωκ.Γιαννίτσης
• 1991-98 Νικόλαος Αυγέρης
• Χαράλαμπος Αλεξίου (1940-2022) Διατέλεσε πρόεδρος της κοινότητας.^[5] Ανηκει από το 2010 Στο Δήμο Καλαμπάκα μετέπειτα Δήμο Μετεώρων
• Δήμο Μετεώρων

Πρόεδροι Κοινότητας από τις εκλογές Νοεμβρίου 2010 όπου και ανήκει Κοινότητα Αγίας Παρασκευής Ασπροποτάμου του Δήμου Μετεώρων:

1. 2011-2014 Χύμας Δημήτριος Βασιλείου
2. 2014-2019 Τόσκας Γρηγόριος Νικολάου
3. 2019-2023 Τόσκας Γρηγόριος Νικολάου
4. 2023-2028 Τόσκας Γρηγόριος Νικολάου

Η τότε Τζούρτζια προσαρτήθηκε στον τότε Δήμο Αθαμάνων με το ΦΕΚ 126Α της 02/04/1883^[6]. Με την κατάργηση των δήμων και την σύσταση των κοινοτήτων αποσπάστησε με το ΦΕΚ 261Α της 31/08/1912 από το δήμο Αθαμάνων και ορίστηκε έδρα της τότε Κοινότητας Τσούρτζης^[6][7]. Με το ΦΕΚ 287Α της 10/10/1955 μετονομάστηκε σε Αγία Παρασκευή^[6][8][9], ομοίως και η κοινότητα^[7]. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, και την εφαρμογή του προγράμματος "Σχέδιο Καποδίστριας", εντάχθηκε στην Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου^[6][7][10] ενώ από 1/1/2011, και με την εφαρμογή του "Προγράμματος Καποδίστρια", προσαρτήθηκε σαν Δημοτική Ενότητα Ασπροποτάμου μαζί με ολα τα χωριά της περιοχής (Μηλιά,Πολυθέα,Κρανιά,Στεφάνι, Καλλιρρόη, Κατάφυτο, Ανθούσα,Χαλίκι)στον Δήμο Καλαμπάκας^[1][6] μετέπειτα Δήμο Μετεώρων Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων Θεσσαλίας

Η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού στον 21ο αιώνα είναι η εξής:

Ο σύλλογος Φ.Α.Τ.Α., ίσως ο αρχαιότερος σύλλογος Βλαχόφωνων, παραμένει ενεργός και δραστήριος εδώ και έναν αιώνα. Οργανώνει εορτές χειμώνα - καλοκαίρι στα Τρίκαλα και στην Τζούρτζια. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων.

Το 1893 που ιδρύθηκε είχε ως σπουδαιότερες κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες αφενός την προικοδότηση των άπορων κορασίδων, την παροχή δανείων κλπ. αφετέρου την ευθύνη λειτουργίας του σχολείου. Έχει υπό την προστασία του το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας, το οποίο χτίστηκε τo 1902 και ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων το 1967, μετά τις ζημιές που υπέστη από καταστροφικό σεισμό. Κάθε χρόνο, την ημέρα της Αγίας Μαρίνας (17 Ιουλίου), διοργανώνει γιορτή με φαγητό. Επίσης, έχει καθιερωθεί, το πρώτο Σάββατο του Αυγούστου, να γίνεται το αντάμωμα της ΦΑΤΑ στην πλατεία του χωριού, γεγονός που τα τελευταία χρόνια έχει μεγαλύτερη απήχηση και από το πατροπαράδοτο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής.

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
• Ιστοσελίδα για την Αγία Παρασκευή. tamos.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.

• Η Αγία Παρασκευή στον χάρτη. topoguide.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αγίας Παρασκευής Ασπροποτάμου Τρικάλων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αγίας Παρασκευής/Τζούρτζης Τρικάλων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Ασπροποτάμου Τρικάλων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Καλαμπάκας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
• Πανδέκτης: Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας - Τζιούρτζια-Αγία Παρασκευή. pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
• Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Τζούρτζιας Αθαμανίας (Φ.Α.Τ.Α.). Ιστοσελίδα Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.