Νέα Δημοκρατία

Αυτό το λήμμα αφορά το ελληνικό πολιτικό κόμμα. Για την Κινέζικη θεωρία, δείτε: Η Νέα Δημοκρατία (Κίνα).
Νέα Δημοκρατία
ΠρόεδροςΚυριάκος Μητσοτάκης
ΑντιπρόεδροιΆδωνις Γεωργιάδης
Κωστής Χατζηδάκης
Γενικός ΓραμματέαςΜαρία Συρεγγέλα
Γραμματέας Κ.Ο.Σταύρος Καλαφάτης
Κοινοβουλευτικός ΕκπρόσωποςΘάνος Πλεύρης
Εκπρόσωπος ΤύπουΝίκος Ρωμανός
ΙδρυτήςΚωνσταντίνος Καραμανλής
Ίδρυση4 Οκτωβρίου 1974
ΠροκάτοχοςΕθνική Ριζοσπαστική Ένωσις
ΈδραΠειραιώς 62, Μοσχάτο
Πτέρυγα νεολαίαςΟργάνωση Νέων Νέας Δημοκρατίας
Φοιτητική πτέρυγαΔημοκρατική Ανανεωτική Πρωτοπορία - Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση
ΙδεολογίαΦιλελεύθερος συντηρητισμός[1]
Φιλοευρωπαϊσμός[2]
Συντηρητισμός[3]
Χριστιανοδημοκρατία[4]
Πολιτικό φάσμαΚεντροδεξιά[5]
Ευρωπαϊκή προσχώρησηΕυρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Ομάδα Ευρωπαϊκού ΚοινοβουλίουΕυρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Διεθνής προσχώρησηΔιεθνής Δημοκρατική Ένωση
Κεντρώα Δημοκρατική Διεθνής
Χρώματα     Μπλε
Βουλή
των Ελλήνων
156 / 300
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
7 / 21
Ιστότοπος
nd.gr
Πολιτικό σύστημα Ελλάδας
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Η Νέα Δημοκρατία (Ν.Δ.), είναι ελληνικό φιλελεύθερο-συντηρητικό και φιλοευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα, ένα από τα δύο κυρίαρχα κόμματα στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας από την μεταπολίτευση και μετά. Ιδρύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1974 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ενώ σημερινός πρόεδρος του κόμματος είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η Νέα Δημοκρατία υπηρέτησε ως κυβέρνηση από το 1974 μέχρι το 1980 με πρωθυπουργό τον ιδρυτή της Κωνσταντίνο Καραμανλή και έως τις εκλογές του 1981 με τον Γιώργο Ράλλη, από το 1990 μέχρι το 1993 με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, από το 2004 μέχρι το 2009 με πρωθυπουργό τον Κώστα Καραμανλή, από το 2012 μέχρι το 2015 με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά και από το 2019 με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Το κόμμα εκπροσωπείται στη Βουλή των Ελλήνων από 156 βουλευτές και βρίσκεται στην κυβέρνηση σήμερα. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπροσωπείται από επτά ευρωβουλευτές, οι οποίοι συμμετέχουν στην ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Επίσης, η Νέα Δημοκρατία είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της Κεντρώας Δημοκρατικής Διεθνούς και της Διεθνούς Δημοκρατικής Ένωσης.

Ιστορικό

Ίδρυση

Τα ιστορικά γραφεία της Νέας Δημοκρατίας επί της Οδού Ρηγίλλης.

Στις 4 Οκτωβρίου 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ίδρυσε τη Νέα Δημοκρατία, στην ιδρυτική διακήρυξη της οποίας αναφερόταν μεταξύ άλλων:

Η Νέα Δημοκρατία είναι η πολιτική παράταξη που ταυτίζει το έθνος με το λαό, την πατρίδα με τους ανθρώπους της, την πολιτεία με τους πολίτες της, την εθνική ανεξαρτησία με τη λαϊκή κυριαρχία, την πρόοδο με το κοινό αγαθό, την πολιτική ελευθερία με την έννομη τάξη και την κοινωνική δικαιοσύνη.

1974-1981: Κυβέρνηση

Από αριστερά προς δεξιά: Κωνσταντίνος Καραμανλής, Γεώργιος Μισαηλίδης, Αλέξης Μινωτής, στο προσυνέδριο της Νέας Δημοκρατίας (Χαλκιδική, Απρίλιος 1976).

Στις βουλευτικές εκλογές του 1974, τις πρώτες μετά την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών, η Νέα Δημοκρατία με πρόεδρο τον ιδρυτή της, κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων λαμβάνοντας ποσοστό 54,37%, το υψηλότερο που έχει καταγραφεί σε βουλευτικές εκλογές, και εξασφάλισε 220 έδρες στην Βουλή. Ο πρωταρχικός στόχος της Νέας Δημοκρατίας ως κυβέρνηση, ήταν η ένταξη της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, προκάτοχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με σκοπό την επιτάχυνση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας, καθώς και την ενίσχυση της ασφάλειάς της από εξωτερικούς κινδύνους, ενώ προτεραιότητα αποτέλεσε και η συμμετοχή της χώρας σε υπερεθνικούς οργανισμούς. Επίσης, τον Δεκέμβριο του 1974, η Κυβέρνηση έλυσε οριστικά το πολιτειακό ζήτημα της χώρας, διεξάγοντας δημοψήφισμα, με το οποίο καταργήθηκε η Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και εγκαθιδρύθηκε η Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Το 1976, η Νέα Δημοκρατία προχώρησε στην εσωτερική της αναδιοργάνωση, με κορυφαία διαδικασία το Προσυνέδριο της Χαλκιδικής τον Απρίλιο του έτους αυτού, όπου συζητήθηκαν προτάσεις για το καταστατικό και τους κανονισμούς λειτουργίας των κομματικών οργανώσεών της. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τόνισε:

Τα κόμματα για να εκπληρώσουν την αποστολή τους πρέπει: Πρώτον, να έχουν σαφή ιδεολογία και σταθερό προσανατολισμό. Δεύτερον, να κατέχονται από υψηλό αίσθημα ευθύνης. Τρίτον, να είναι δημοκρατικά οργανωμένα.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1977, που διεξήχθησαν στις 20 Νοεμβρίου 1977, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε ξανά, με ποσοστό 41,84% και 172 έδρες στο Κοινοβούλιο, σχηματίζοντας την δεύτερη κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ένα χρόνο αργότερα, το Μάιο του 1978, το Κόμμα Νεοφιλελευθέρων του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη συγχωνεύθηκε με τη Νέα Δημοκρατία.[6]

Τον Απρίλιο του 1979, συγκλήθηκε το 1ο Συνέδριο του κόμματος στην Χαλκιδική, όπου εγκρίθηκαν ομόφωνα οι ιδεολογικές αρχές της Νέας Δημοκρατίας τις οποίες είχε εισηγηθεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Σύμφωνα με αυτές, η ιδεολογία του κόμματος, γνωστή ως «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός», αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με τη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους για χάρη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Επίσης εγκρίθηκε το καταστατικό και οι κανονισμοί λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Αυτό ήταν το πρώτο συνέδριο ελληνικού κόμματος, του οποίου οι σύνεδροι ήταν αιρετοί από τα μέλη.[7]

Τον Μάιο του ίδιου έτους έγινε δεκτή η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Η συνθήκη ένταξης υπογράφηκε στο Ζάππειο από τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και από τον Υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Ράλλη, παρουσία όλων των Ευρωπαίων ηγετών, ενώ χαρακτηριστική ήταν η απουσία της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, δηλαδή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και του προέδρου του, Ανδρέα Παπανδρέου.

Τον Μάιο του 1980, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ενώ πρόεδρος του κόμματος εκλέχτηκε ο Γεώργιος Ράλλης, ο οποίος αναλαμβάνει και χρέη Πρωθυπουργού. Τον Ιούνιο του 1981, πραγματοποιήθηκε έκτακτο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας ενόψει των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών.

1981-1989: Αντιπολίτευση

Στις βουλευτικές εκλογές του 1981, που διεξήχθησαν στις 18 Οκτωβρίου, η Νέα Δημοκρατία ηττάται για πρώτη φορά, συγκεντρώνοντας το χαμηλότερο ποσοστό της έως τότε ιστορίας της (35,88%) και καταλαμβάνοντας 115 έδρες στην Βουλή, αναδεικνυόμενη έτσι σε Αξιωματική Αντιπολίτευση. Την ίδια μέρα διεξήχθησαν και οι ευρωεκλογές του 1981, όπου και εκεί η Νέα Δημοκρατία ηττήθηκε, λαμβάνοντας ποσοστό 31,34% και κερδίζοντας 8 από τις 24 έδρες της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Μετά από αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα, τον Δεκέμβριο του 1981, ο Γεώργιος Ράλλης έθεσε θέμα εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό του στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος και καταψηφίστηκε. Νέος πρόεδρος ανέλαβε ο Ευάγγελος Αβέρωφ.

Στις ευρωεκλογές του 1984, στις 17 Ιουνίου, η Νέα Δημοκρατία ηττάται, αυξάνοντας όμως το ποσοστό της σε 38,05% και παίρνοντας 9 από τις 24 ελληνικές έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο. Παρόλα αυτά, τον Αύγουστο του ίδιου έτους, ο Ευάγγελος Αβέρωφ με επιστολή του προς την κοινοβουλευτική ομάδα, παραιτήθηκε από πρόεδρος του κόμματος και την 1η Σεπτεμβρίου, εξελέγη στο αξίωμα αυτό ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Στις 2 Ιουνίου 1985, στις βουλευτικές εκλογές, η Νέα Δημοκρατία αύξησε το ποσοστό της στο 40,85%, ηττήθηκε όμως ξανά, παραμένοντας στην θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος μαζί με εννέα ακόμα βουλευτές αποχώρησαν από τη Νέα Δημοκρατία και ίδρυσαν τη Δημοκρατική Ανανέωση.[8]

Τον Φεβρουάριο του 1986, συνεκλήθη στη Θεσσαλονίκη το 2ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, όπου αποφασίζεται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις φιλελεύθερες ιδέες, εμπλουτίζοντας τις ιδεολογικές αρχές του κόμματος, ενώ πραγματοποιήθηκαν κάποιες καταστατικές αλλαγές καθώς και αλλαγές των κανονισμών λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων.[7] Μέσα σε αυτή τη δύσκολη περίοδο για το κόμμα, τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισαν να πολιτικοποιήσουν έντονα τις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές του 1986, κερδίζοντας τους τρεις μεγαλύτερους δήμους της χώρας, τους δήμους Αθηναίων, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης. Επίσης τρία χρόνια αργότερα, στις 18 Ιουνίου 1989, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε και τις ευρωεκλογές του 1989, με ποσοστό 40,45% και 10 από τις 24 έδρες.

1989-1993: Κυβέρνηση

Στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου και του Νοεμβρίου του 1989, η Νέα Δημοκρατία, με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, παρά το γεγονός ότι συγκέντρωσε μεγάλα ποσοστά, της τάξεως του 44,28% και 46,19% αντίστοιχα, λόγω του εκλογικού νόμου δεν κατάφερε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου στην πρώτη περίπτωση, και οικουμενικής κυβέρνησης στην δεύτερη.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

Παρόλα αυτά, στις βουλευτικές εκλογές του 1990, επιτυγχάνοντας το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό της ιστορίας (46,89%), το κόμμα λόγω της ιδιομορφίας του εκλογικού νόμου, έλαβε μόλις 150 έδρες στην Βουλή. Ύστερα από συμφωνία μεταξύ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και του Κωστή Στεφανόπουλου, ο μοναδικός βουλευτής της Δημοκρατικής Ανανέωσης, Θεόδωρος Κατσίκης στήριξε τη δημιουργία μονοκομματικής κυβέρνησης, κι έτσι σχηματίστηκε αυτοδύναμη κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.[8]

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ακολούθησε μεταρρυθμιστική πολιτική. Την τριετία 1990-1993 εντατικοποιήθηκαν οι ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων (Ο.Τ.Ε., Αστικές Συγκοινωνίες κλπ), απελευθερώθηκε ο τομέας των τηλεπικοινωνιών με παράλληλο άνοιγμα στην αγορά της κινητής τηλεφωνίας, τα μεγάλα έργα (Αττική Οδός, Εγνατία Οδός, Μετρό Αθήνας, Νέος Αερολιμένας Αθηνών) μπήκαν σε τροχιά υλοποίησης, ενώ ανάλογες τομές έγιναν και στους τομείς του δημοσίου, της ναυτιλίας, της γεωργίας και αλλού.[9]

Στην εξωτερική πολιτική κλήθηκε να αντιμετωπίσει την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης και ιδιαιτέρως τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και το συνακόλουθο Μακεδονικό ονοματολογικό ζήτημα. Επίσης, πέτυχε την ένταξη της Ελλάδας στη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, ενώ επί διακυβέρνησης Μητσοτάκη υπογράφτηκε και η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Παράλληλα, επετεύχθη εξομάλυνση των σχέσεων ΕλλάδαςΗ.Π.Α. και η Κυβέρνηση Μητσοτάκη υπέγραψε το 1990 συμφωνία για τις αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα.

Δύο χρόνια από την ανάληψη των καθηκόντων του, τον Απρίλιο του 1992, ο Αντώνης Σαμαράς αποπέμφθηκε από υπουργός Εξωτερικών.[10] Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, παραιτήθηκε από βουλευτής[11] και μαζί με κάποιους βουλευτές, από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέα Δημοκρατίας, ίδρυσε την Πολιτική Άνοιξη, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να χάσει τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της Βουλής.

1993-2004: Αντιπολίτευση

Στις πρόωρες εκλογές που προκηρύχθηκαν για τις 10 Οκτωβρίου, η κεντροδεξιά παράταξη ηττήθηκε με ποσοστό 39,30% και επανήλθε στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Αμέσως μετά ο Μητσοτάκης παραιτήθηκε από πρόεδρος του κόμματος. Νέος πρόεδρος εξελέγη ο Μιλτιάδης Έβερτ, από ειδικό εκλεκτορικό σώμα, με 141 ψήφους, έναντι 37 ψήφων του Ιωάννη Βαρβιτσιώτη.

Τον Απρίλιο του 1994, πραγματοποιήθηκε το 3ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας στην Χαλκιδική, όπου εγκρίθηκε το νέο καταστατικό του κόμματος, το νέο πλαίσιο του κυβερνητικού προγράμματος και επιβεβαιώθηκαν οι ιδεολογικές αρχές του κόμματος.[7] Στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους, το κόμμα βγήκε δεύτερο με ποσοστό 32,63% και 9 από τις 25 έδρες, ενώ στις δημοτικές και νομαρχιακές του ίδιου έτους κέρδισε τους δύο από τους τρεις μεγάλους δήμους, την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, εκλέγοντας ταυτόχρονα και δώδεκα νομάρχες.

Το 1996, προκηρύχθηκαν πρόωρες εκλογές, στις οποίες η Νέα Δημοκρατία αναδείχθηκε δεύτερη, συγκεντρώνοντας 38,12% και 108 έδρες. Αυτό οδήγησε τον Μιλτιάδη Έβερτ σε παραίτηση και την κίνηση διαδικασίας για εκλογή νέου προέδρου, όπου ο Έβερτ υπερίσχυσε του Γιώργου Σουφλιά με ψήφους 103, έναντι 84, και επανεξελέγη στην ηγεσία του κόμματος.

Το λογότυπο της Νέας Δημοκρατίας (1979-2011)

Τον Μάρτιο του 1997, διεξήχθη το 4ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας στην Αθήνα, με θέμα την ψήφιση νέου καταστατικού και προγράμματος, καθώς και την εκλογή προέδρου. Πρόεδρος του κόμματος εξελέγη ο Κώστας Καραμανλής με 69,16%, έναντι του Γεώργιου Σουφλιά. Λίγες ημέρες μετά, πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο Αρχών και Θέσεων της Ν.Δ., όπου επαναδιατυπώθηκαν οι αρχές και οι θέσεις του κόμματος και επανασχεδιάστηκαν άλλες, με φόντο τον 21ο αιώνα και την είσοδο της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση.[7]

Ένα χρόνο μετά, τον Φεβρουάριο του 1998, ξέσπασε εσωκομματική κρίση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη διαγραφή των Στέφανου Μάνου, Βασίλη Κοντογιαννόπουλου και Γιώργου Σουφλιά, εκ των κορυφαίων στελεχών της Νέας Δημοκρατίας, και κάποιων βουλευτών που πρόσκειντο στον πρώην Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.[12] Αργότερα ο Στέφανος Μάνος ίδρυσε τους Φιλελεύθερους.[13] Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποψήφιοι υποστηριζόμενοι από τη Νέα Δημοκρατία κέρδισαν τους τρεις μεγάλους δήμους και εκλέχτηκαν 27 νομάρχες.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2000 που διεξήχθησαν στις 9 Απριλίου, η Νέα Δημοκρατία συνεργάστηκε με τους Φιλελεύθερους του Στέφανου Μάνου[14] και έλαβε τη δεύτερη θέση με ποσοστό 42,74% και 125 έδρες, χάνοντας την πρώτη θέση με μόλις 1% διαφορά. Ένα μήνα αργότερα, διεγράφη από το κόμμα ο βουλευτής Γιώργος Καρατζαφέρης λόγω σφοδρών κατηγοριών που εξαπέλυσε στον Κώστα Καραμανλή για την εκλογική ήττα,[15] ο οποίος ίδρυσε τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό.[16] Η εσωκομματική κρίση συνεχίστηκε και το 2001, με τον δημοφιλή Δήμαρχο Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλο να αποχωρεί από τη Νέα Δημοκρατία ιδρύοντας το Κίνημα Ελεύθερων Πολιτών.[17]

Τον Μάρτιο του 2001, πραγματοποιήθηκε το 5ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, όπου συζητήθηκαν θέματα αρχών και θέσεων και αποφασίστηκαν οργανωτικές αλλαγές, με σημαντικότερη τη θεσμοθέτηση Γενικού Γραμματέα. Στο Συνέδριο αυτό, ο Γιώργος Σουφλιάς επέστρεψε στη Νέα Δημοκρατία.[7] Ένα χρόνο αργότερα, επέστρεψε και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος,[18] ενώ στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές του 2002, το κόμμα κέρδισε ξανά τους τρεις μεγαλύτερους δήμους, καθώς και 30 νομαρχίες.

2004-2009: Κυβέρνηση

Στις βουλευτικές εκλογές του 2004, που διεξήχθησαν το Μάρτιο του 2004, η Νέα Δημοκρατία συνεργάστηκε με τη Δημοκρατική Αναγέννηση του Στέλιου Παπαθεμελή.[19] Έλαβε το 45,36% των ψήφων, κατέλαβε την πλειοψηφία στη Βουλή με 165 έδρες και σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση υπό τον Κώστα Καραμανλή. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, διεξήχθησαν και οι ευρωεκλογές, όπου η Νέα Δημοκρατία κέρδισε με μεγάλη διαφορά, συγκεντρώνοντας 43,01% και 11 από τις 24 έδρες. Είχε προηγηθεί η διάλυση της Πολιτικής Άνοιξης και η προσχώρηση του Αντώνη Σαμαρά και των περισσότερων στελεχών της στη Νέα Δημοκρατία.[20] Τον επόμενο μήνα πραγματοποιήθηκε το 6ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Το Συνέδριο ενέκρινε αλλαγές στο καταστατικό του κόμματος και εξέλεξε τη νέα Κεντρική Επιτροπή.[7]

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από την κυβέρνηση Καραμανλή διοργανώθηκαν επιτυχώς στην Αθήνα οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Επί πρωθυπουργίας του Κώστα Καραμανλή, υπογράφτηκε διακρατική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας, της Ρωσίας και της Βουλγαρίας για την κατασκευή του αγωγού αργού πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Επιπλέον, ολοκληρώθηκαν μία σειρά από έργα υποδομών (επέκταση του Μετρό Αθήνας προς Αιγάλεω, Τραμ Αθήνας, ανακατασκευή της Εθνικής οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης στο πέταλο του Μαλιακού κλπ.) και ξεκίνησαν τα έργα κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης, της επέκτασης του Μετρό της Αθήνας προς Ελληνικό και της ολοκλήρωσης του Αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Πελοποννήσου προς Καλαμάτα και Σπάρτη.

Ο Κώστας Καραμανλής.

Τον Ιούλιο του 2007 διεξήχθη το 7ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, κατά το οποίο επιβεβαιώθηκε η στήριξη στο πολιτικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, χωρίς να γίνει κάποια ουσιαστική αλλαγή στην κομματική δομή και οργάνωση.[7] Ένα μήνα αργότερα, ο Κώστας Καραμανλής προκήρυξε εκλογές[21] επικαλούμενος ως εθνικό θέμα τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, οικονομία και την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2008.

Οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές, διεξήχθησαν στις 16 Σεπτεμβρίου 2007. Η Νέα Δημοκρατία κέρδισε και πάλι τις εκλογές με 41,87% και 152 έδρες, και ο Κώστας Καραμανλής σχημάτισε και πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση κλήθηκε να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ένταξης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, στο οποίο πρόβαλε βέτο, λόγω της μη επίλυσης του προβλήματος της ονομασίας. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας Καραμανλή ολοκληρώθηκε το έργο της Εγνατίας Οδού, ενώ κατασκευάστηκε το νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Ολοκληρώθηκε, επίσης, και η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, για την οποία υπήρξαν καταγγελίες για νοθεία.[22]

Καθ' όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κώστα Καραμανλή, δεν ήταν λίγες οι φορές που βγήκαν στο φως της δημοσιότητας αποκαλύψεις σχετικά με οικονομικά και κοινωνικά σκάνδαλα, πολλά από τα οποία αφορούσαν την Νέα Δημοκρατία.[23] Ανάμεσα στις υποθέσεις που αποκαλύφθηκαν ήταν αυτές των δομημένων ομολόγων, της Siemens, και της Μονής Βατοπεδίου και άλλα.[24][25][26] Το Δεκέμβριο του 2008 έλαβαν χώρα ταραχές και εκτεταμένα επεισόδια με αφορμή τη δολοφονία δεκαεξάχρονου μαθητή από αστυνομικό στα Εξάρχεια.[27]

Μέσα σε αυτό το κλίμα έλαβαν χώρα οι ευρωεκλογές του 2009. Η Νέα Δημοκρατία ηττήθηκε από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με ποσοστό 32,29% και οκτώ έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Λίγους μήνες αργότερα, ο Κώστας Καραμανλής προκήρυξε πρόωρες εκλογές[28] για τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, επικαλούμενος τη δυσχερή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008 και την άρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. να συνεργαστεί στο θέμα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, που ήταν προγραμματισμένη για τις αρχές του 2010.[29]

2009-2012: Αντιπολίτευση

Εσωκομματικές Εκλογές Ανάδειξης Προέδρου 2009
Υποψήφιος Ψήφοι Ποσοστό %
Αντώνης Σαμαράς 386.400 50,06%
Ντόρα Μπακογιάννη 306.425 39,72%
Παναγιώτης Ψωμιάδης 78.770 10,22%.
Έγκυρα 771.595

Στις βουλευτικές εκλογές του 2009 η Νέα Δημοκρατία έχασε την εξουσία από το ΠΑ.ΣΟ.Κ., καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση με ποσοστό 33,47% και 91 έδρες.[30] Το ποσοστό αυτό αποτέλεσε ιστορικό χαμηλό για τη Νέα Δημοκρατία, γεγονός που οδήγησε σε στην παραίτηση του Κώστα Καραμανλή[31] και την εκλογή νέου προέδρου από τη βάση του κόμματος.[32] Μεταξύ τριών υποψηφίων, νέος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας εξελέγη ο Αντώνης Σαμαράς, με ποσοστό 50,06%.[33]

Τον Μάιο του 2010, μετά την όξυνση της δημοσιονομικής κρίσης της χώρας, η κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. σύναψε δανειακή σύμβαση με την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και εφάρμοσε αυστηρά μέτρα λιτότητας. Η Ντόρα Μπακογιάννη υπερψήφισε τα μέτρα και διαγράφηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας.[34] Αργότερα, μαζί με άλλους βουλευτές που αποχώρησαν από τη Ν.Δ., η Μπακογιάννη ίδρυσε τη Δημοκρατική Συμμαχία.[35]

Ένα μήνα αργότερα, τον Ιούνιο του 2010 διεξήχθη το 8ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Το Συνέδριο εξέλεξε τη νέα Κεντρική Επιτροπή του κόμματος, ενώ ενισχύθηκε η επικράτηση των ιδεών του κοινωνικού φιλελευθερισμού.[7] Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010, τις πρώτες που διεξήχθησαν στη χώρα μετά την επιβολή του Μνημονίου, ο Σαμαράς επιδίωξε να προσδώσει χαρακτήρα αντιμνημονιακού δημοψηφίσματος,[36] χωρίς, ωστόσο, να προκύπτει κάτι τέτοιο από την αποτίμηση του αποτελέσματος, καθώς η Νέα Δημοκρατία κέρδισε μόλις πέντε από τις δεκατρείς Περιφέρειες ενώ έχασε τους δύο μεγάλους δήμους Αθήνας και Θεσσαλονίκης.[37][38]

Το λογότυπο της Νέας Δημοκρατίας (2011-2018)

Τον Νοέμβριο του 2011, υπό το βάρος δυσμενών εξελίξεων και τον κίνδυνο χρεοκοπίας της χώρας, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας σε συνάντηση με τον πρόεδρο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Γιώργο Παπανδρέου υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, αποφάσισαν το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας υπό το Λουκά Παπαδήμο, για την εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας.[39][40] Στην κυβέρνηση συμμετείχε και ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός.[41] Η αλλαγή στάσης της Νέας Δημοκρατίας αποτέλεσε αντικείμενο έντονης κριτικής.[42] Σε αυτό το πλαίσιο, ο βουλευτής Β΄ Αθηνών Πάνος Καμμένος δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης[43] στη νέα κυβέρνηση και διαγράφτηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα.[44]

Η νέα κυβέρνηση, συμφώνησε στη σύναψη νέας δανειακής σύμβασης (2ο Μνημόνιο).[45] Κατά την ψήφιση των μέτρων 21 βουλευτές του κόμματος, διαφώνησαν και καταψήφισαν, με αποτέλεσμα να διαγραφούν.[46] Αρκετοί από αυτούς[47][48][49] ίδρυσαν μαζί με τον Πάνο Καμμένο τους Ανεξάρτητους Έλληνες,[50] ενώ άλλοι επέστρεψαν στο κόμμα.[51][52] Στη Νέα Δημοκρατία προσχώρησαν και οι βουλευτές του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, Άδωνις Γεωργιάδης και Μάκης Βορίδης, οι οποίοι ωστόσο παραιτήθηκαν από το βουλευτικό αξίωμα και οι έδρες τους επέστρεψαν στο ΛΑ.Ο.Σ..[53]

Μετά την ολοκλήρωση του έργου της κυβέρνησης συνεργασίας, προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 6 Μαΐου 2012.[54]

2012-2015: Συγκυβέρνηση

Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2012 η Νέα Δημοκρατία εξασφάλισε την πρώτη θέση έναντι του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., με 18,85%, ποσοστό που αποτελεί ιστορικό χαμηλό για τις εκλογικές επιδόσεις του κόμματος, και χωρίς αυτοδυναμία (108 έδρες). Οι συζητήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης απέτυχαν, κι έτσι προκηρύχθηκαν νέες εκλογές.[55] Εν όψει τον εκλογών η Δημοκρατική Συμμαχία συγχωνεύτηκε με τη Νέα Δημοκρατία,[56] ενώ το κόμμα ενισχύθηκε επιπλέον με στελέχη του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, τα οποία αποχώρησαν μετά την αποτυχία του τελευταίου να εισέλθει στη Βουλή.[57][58]

Στις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου, το κόμμα κέρδισε ξανά τις εκλογές με 29,66% και 129 βουλευτές. Μη έχοντας την πλειοψηφία, η Νέα Δημοκρατία συμφώνησε στο σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας και μαζί με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τη Δημοκρατική Αριστερά, βάσει προγραμματικής συμφωνίας, για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου (το οποίο είχε υπογράψει η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ.) και απάλυνση των δυσβάσταχτων όρων που υπεβλήθησαν.[59][60] Πρωθυπουργός ορκίστηκε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς.

Ο Αντώνης Σαμαράς.

Λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης, παραιτήθηκε από τη θέση του υφυπουργού Εργασίας ο Νίκος Νικολόπουλος, καταγγέλλοντας αναντιστοιχία των προεκλογικών δεσμεύσεων με την ακολουθούμενη πολιτική του κόμματος.[61] Ακολούθησε η διαγραφή του από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας,[62] με τον ίδιο να ιδρύει αργότερα το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα Ελλάδος.[63] Το Φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, διαγράφτηκαν άλλοι τρείς βουλευτές (Σταυρογιάννης,[64] Κασαπίδης,[65] Σολδάτος[66]) οι οποίοι με διάφορους τρόπους διαφοροποιήθηκαν από την κομματική γραμμή κατά την ψήφιση νομοσχεδίων μέτρων λιτότητας.

Τον Ιούνιο του 2013 πραγματοποιήθηκε το 9ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Το Συνέδριο ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του Αντώνη Σαμαρά για την πορεία της χώρας και τον ρόλο της Νέας Δημοκρατίας, έγιναν βελτιώσεις στο καταστατικό του κόμματος, ενώ εξελέγη και η νέα σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής.[7] Λίγες ημέρες μετά το Συνέδριο επέστρεψε στη Νέα Δημοκρατία ο βουλευτής Λευκάδας Θεόδωρος Σολδάτος, ενώ προσχώρησε ο προερχόμενος από τους Ανεξάρτητους Έλληνες, βουλευτής Ευβοίας Κώστας Μαρκόπουλος.[67]

Η πολιτική αυστηρής λιτότητας προκάλεσε τη διαγραφή του ιστορικού στελέχους Βύρωνα Πολύδωρα, ο οποίος καταψήφισε την επιβολή φόρου ακινήτων και διεγράφη,[68] ενώ ίδρυσε αργότερα την Ένωση για την Πατρίδα και τον Λαό,[69] αλλά και του Νικήτα Κακλαμάνη,[70] ο οποίος όμως επέστρεψε και πάλι στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος.[71]

Η κυβέρνηση Σαμαρά ακολούθησε πολιτική λιτότητας με σκοπό να μειώσει τα κυβερνητικά έξοδα και να κάνει ανταγωνιστική την ελληνική οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκαν 15.000 απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, έκλεισε η Ε.Ρ.Τ., καθιερώθηκε ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) ενώ διευκολύνθηκαν οι πλειστηριασμοί. Τελικά, επετεύχθη πλεόνασμα, καταγράφηκε ανάπτυξη 0,7% και η χώρα επέστρεψε στην παγκόσμια αγορά ομολόγων.[72] Επί διακυβέρνησης Σαμαρά λήφθηκαν μέτρα ενάντια στην παράνομη μετανάστευση, ενώ η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία τη Ευρωπαϊκής Ένωσης το πρώτο εξάμηνο του 2014.

Το δυσάρεστο κλίμα που είχε διαμορφωθεί στην κοινή γνώμη λόγω των οικονομικών μέτρων, είχε ως αποτέλεσμα η Νέα Δημοκρατία να χάσει από το ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στις ευρωεκλογές που πραγματοποιήθηκαν το Μάιο του 2014. Συγκέντρωσε 22,72% και εξέλεξε 5 ευρωβουλευτές.

Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την ανάδειξη νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Για τη θέση αυτή η κυβέρνηση πρότεινε τον Αντιπρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Σταύρο Δήμα,[73] ο οποίος απέτυχε να εκλεγεί,[74] εξαιτίας της άρνησης της αντιπολίτευσης να συναινέσει,[75][76] προκειμένου να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός των 180 βουλευτών. Ωστόσο, η Νέα Δημοκρατία βγήκε ενισχυμένη από αυτήν τη διαδικασία, καθώς προσχώρησαν στο κόμμα αρκετοί ανεξάρτητοι βουλευτές (Ιατρίδη, Κασαπίδης, Νταβρής, Γιοβανόπουλος,[77] Μελάς,[78] Οικονόμου[79]).

Τελικά, η Κυβέρνηση Σαμαρά, σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος (επειδή δεν συγκεντρώθηκαν 180 ψήφοι για να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας), αναγκάστηκε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τις 25 Ιανουαρίου 2015.[80]

2015-2019: Αντιπολίτευση

Εσωκομματικές Εκλογές Ανάδειξης Προέδρου 2015-2016
Α' Γύρος
Υποψήφιος Ψήφοι Ποσοστό %
Βαγγέλης Μεϊμαράκης 160.823 39,80%
Κυριάκος Μητσοτάκης 115.162 28,50%
Απόστολος Τζιτζικώστας 82.028 20,30%
Άδωνις Γεωργιάδης 46.045 11,40%
Έγκυρα 404.078

Πηγή: Επίσημα αποτελέσματα από το nd.gr

Β' Γύρος
Υποψήφιος Ψήφοι Ποσοστό %
Κυριάκος Μητσοτάκης 173.297 52,43%
Βαγγέλης Μεϊμαράκης 157.224 47,57%
Έγκυρα 330.521
Άκυρα 3077
Λευκα 1154
Σύνολο 334.752

Πηγή: Επίσημα αποτελέσματα από το nd.gr

Στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 η Νέα Δημοκρατία ηττήθηκε από το ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με ποσοστό 27,81% και 76 βουλευτές,[81] και οδηγήθηκε στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Τον Ιούλιο του 2015, στο δημοψήφισμα που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα,[82] η Νέα Δημοκρατία τάχθηκε υπέρ του «ΝΑΙ».[83] Όμως, μετά την επικράτηση του «ΟΧΙ», ο πρόεδρος του κόμματος Αντώνης Σαμαράς παραιτήθηκε από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας και προσωρινός πρόεδρος ορίστηκε ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης.[84]

Μετά την παραίτηση του Αντώνη Σαμαρά, και την δεύτερη συνεχόμενη ήττα του κόμματος στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015,[85] προγραμματίστηκαν εσωκομματικές εκλογές για τον Νοέμβριο,[86] με υποψηφίους τον Κυριάκο Μητσοτάκη,[87] τον Απόστολο Τζιτζικώστα,[88] τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη[89] και τον Άδωνι Γεωργιάδη.[90] Την ημέρα των εκλογών η διαδικασία διακόπηκε για τεχνικούς λόγους.[91] Μετά από αυτήν την εξέλιξη, ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης παραιτήθηκε από την προεδρία του κόμματος και ορίστηκε μεταβατικός πρόεδρος ο Γιάννης Πλακιωτάκης.[92] Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν τελικά τον Δεκέμβριο[93] και επειδή κανένας υποψήφιος δεν συγκέντρωσε το 50% των ψήφων, η εκλογή επαναλήφθηκε τον Ιανουάριο του 2016. Πρόεδρος του κόμματος αναδείχθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επικρατώντας του Ευάγγελου Μεϊμαράκη με 52,43%.[94] Τον Απρίλιο του ίδιου έτους διεξήχθη το 10ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας.[95] Το Συνέδριο εξέλεξε την νέα Πολιτική Επιτροπή του κόμματος και υπερψήφισε τις αλλαγές στο Καταστατικό.[96]

Τον Ιανουάριο του 2017 ανακοινώθηκε η συνεργασία της Νέας Δημοκρατίας με τη Δράση,[97] η οποία αργότερα ανέστειλε τη λειτουργία της, προσχωρώντας στη Νέα Δημοκρατία.[98] Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, διαγράφτηκε από τη Νέα Δημοκρατία η βουλευτής Β' Αθηνών Κατερίνα Παπακώστα,[99] η οποία ίδρυσε τη Νέα Ελληνική Ορμή.[100] Το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς διεξήχθη το 11ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Το Συνέδριο επικαιροποίησε τις αρχές και τις αξίες του κόμματος, ενώ καθόρισε το κυβερνητικό του πρόγραμμα.[101]

Κατά τη διάρκεια της ΙΖ' Κοινοβουλευτικής Περιόδου η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας ενισχύθηκε, με την προσχώρηση των βουλευτών Ιάσονα Φωτήλα[102], Κατερίνας Μάρκου[103], Χάρη Θεοχάρη[104] και Γρηγόρη Ψαριανού[105] από το Ποτάμι, τον Γιώργου Λαζαρίδη[106] από τους Ανεξάρτητους Έλληνες και του Γιώργου Κατσιαντώνη[107] από την Ένωση Κεντρώων.

Στις ευρωεκλογές του 2019, η Νέα Δημοκρατία επικράτησε με διαφορά 9,37 ποσοστιαίων μονάδων έναντι του ΣΥ.ΡΙΖ.Α..

2019-σήμερα: Κυβέρνηση

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Στις εθνικές εκλογές του 2019, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε τις εκλογές με διαφορά 8,32% από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και έτσι οδηγήθηκε στη θέση της κυβέρνησης. Την επόμενη μέρα ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης και σχημάτισε κυβέρνηση.

Η νέα κυβέρνηση ξεκίνησε άμεσα την εφαρμογή ενός κεντροδεξιού έως κεντρώου κοινωνικά φιλελεύθερου πολιτικού προγράμματος. Ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης κατάργησε αμέσως εγκύκλιο για απλοποίηση διαδικασιών για έκδοση ΑΜΚΑ σε ξένους υπήκοους.[108] Ανάμεσα στις προτεραιότητες του είναι καλύτερος έλεγχος των συνόρων για μείωση των μεταναστών, αντιμετώπιση των Εξαρχείων, η βελτίωση της κατάστασης στο σωφρονιστικό σύστημα και σύγχρονη διαχείριση κρίσης και καταστροφών.[109] Αξιοσημείωτη είναι επίσης η έμφαση που δίνεται στον τομέα των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία (ΑΜΕΑ) και των ατόμων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας (το Νοέμβριο του 2020 ψηφίστηκε το "Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία"[110][111], ενώ το Μάρτιο του 2021 με απόφαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη συστάθηκε η Επιτροπή σύνταξης Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην Ελλάδα[112]). Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως έθεσε ως προτεραιότητα τις αλλαγές στο πανεπιστημιακό άσυλο το οποίο καταργήθηκε,[113] προκαλώντας έτσι άμεσες αντιδράσεις από τα κόμματα της Αριστεράς και από την φοιτητική κοινότητα.[114][115][116]

Στις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023 και της 25ης Ιουνίου 2023, η Νέα Δημοκρατία επανεξελέγη πρώτο κόμμα, με εξαιρετικά μεγάλη διαφορά από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και στις δύο αναμετρήσεις, και μετά τη δεύτερη φορά σχημάτισε νέα κυβέρνηση.

Ιδεολογία

Η Νέα Δημοκρατία είναι διαχρονικά ένα οικονομικά φιλελεύθερο, κοινωνικά συντηρητικό[117] και χριστιανοδημοκρατικό[118] κόμμα, παρόλο που πολλές φορές αυτοπροσδιορίζεται ως κόμμα των ιδεών του κοινωνικού φιλελευθερισμού, μία ιδεολογία περισσότερο συνυφασμένη με τον κεντρώο πολιτικό χώρο[119]. Ο διαχρονικός ισχυρισμός ορισμένων μελών ότι το κόμμα υιοθετεί της ιδεολογία αυτή, ότι δηλαδή ανήκει στον κεντρώο πολιτικό χώρο[120], έχει οδηγήσει σε κριτική εναντίον του κόμματος, αφού η ρητορική αυτή δεν συμβαδίζει με τις πολιτικές που έχει ακολουθήσει και εφαρμόσει ως κυβερνών κόμμα, ούτε και εκφράζει την πλειοψηφία της εκλογικής της βάσης.[121]

Ιδεολογική πορεία

Επί Κωνσταντίνου Καραμανλή (1974–1980), η Νέα Δημοκρατία αυτοπροσδιοριζόταν ως κόμμα του «ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού που αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με ρυθμιστική, ωστόσο, παρέμβαση του κράτους για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης».

Υπό την ηγεσία του Ευάγγελου Αβέρωφ (1981–1984) το κόμμα έκανε στροφή προς τα δεξιά και τον συντηρητισμό, για να αντιμετωπίσει την άνοδο του ΠΑ.ΣΟ.Κ..

Μετά την ανάδειξη στην ηγεσία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (1984–1993) όμως το κόμμα υιοθέτησε μια ακόμη πιο οικονομικά φιλελεύθερη και μεταρρυθμιστική ατζέντα, ενώ παρατηρήθηκε και άνοιγμα στο φιλελεύθερο κέντρο. Σε αυτά τα ανοίγματα υπήρξαν αντιδράσεις από παλαιά στελέχη του κόμματος (Έβερτ, Κεφαλογιάννης, Βαρβιτσιώτης), οι οποίοι είχαν αρκετές κρατιστικές απόψεις.[122] Επίσης, την εποχή της ηγεσίας του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, και ιδίως στις εκλογές του 1985 (σπάνια άλλες φορές), ο τότε αντίπαλός του, ο Ανδρέας Παπανδρέου, τον είχε κατηγορήσει έντονα για νεοφιλελευθερισμό, με τη σημερινή έννοια του όρου, την απουσία κρατικής παρεμβατικότητας στην αγορά, καθώς είχε προσπαθήσει να ταυτίσει τον Μητσοτάκη με την πολιτική που εφήρμοζε τότε η Μάργκαρετ Θάτσερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ιδεολογία που έγινε από τότε και μετά γνωστή ως Θατσερισμός (αντιθέτως, πριν την πρωθυπουργία της Θάτσερ το 1979 - 1990, ο όρος αυτός είχε άλλη έννοια και μάλιστα θετική, καθώς σήμαινε την μέση οδό μεταξύ του κλασικού φιλελευθερισμού και του κολλεκτιβιστικού κεντρικού σχεδιασμού,[123] προωθώντας έναν πιο ενεργό ρόλο του κράτους στις αγορές. Κατά την αρχική του αυτή θετική διατύπωση, στον νεοφιλελευθερισμό «προείχε η ελεύθερη λειτουργία του μηχανισμού τιμών της ανοικτής αγοράς, η ελεύθερη επιχειρηματικότητα, ο ελεύθερος ανταγωνισμός, και ένα ισχυρό και άτεγκτο Κράτος Δικαίου»[124]) και μάλιστα επηρέασε τότε κάποια άρθρα.[125] Ωστόσο, στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη 1990 - 1993 χαρακτηρίζεται ως μια μετριοπαθής προσπάθεια εφαρμογής μιας φιλελεύθερης πολιτικής.[126]

Μετά την άνοδο του Μιλτιάδη Έβερτ (1993–1997) στην ηγεσία της παράταξης, η Νέα Δημοκρατία έκανε στροφή προς την λαϊκή δεξιά και απέρριψε τον οικονομικό φιλελευθερισμό, υποστηρίζοντας κρατικά παρεμβατικές πολιτικές.

Επί Κώστα Καραμανλή (1997–2009), το κόμμα έκανε στροφή στο κέντρο και υιοθέτησε πιο μετριοπαθείς πολιτικές επιδιώκοντας να κυριαρχήσει στον λεγόμενο "μεσαίο χώρο".[127] Η προεδρία του ήταν μια μείξη κεντρώας και λαϊκής δεξιάς πολιτικής.[128] Το κόμμα συνέχισε μια ελαφρώς κρατική παρεμβατική πολιτική, που δεν ακολουθούσε τον οικονομικό φιλελευθερισμό.

Υπό την ηγεσία του Αντώνη Σαμαρά (2009–2015), αρχικά το κόμμα ακολούθησε αντιπολιτευτική και αντιμνημονιακή ρητορική, βασισμένη στο αίτημα επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου και της υιοθέτησης νέου μίγματος πολιτικής, προς την κατεύθυνση της λήψης αναπτυξιακών μέτρων και τόνωσης της αγοράς, η οποία όμως χαρακτηρίστηκε από μεγάλη μερίδα πολιτικών αναλυτών και δημοσιογράφων ως αδύνατη και ουτοπική.[129] Αντίθετα με τις προεκλογικές δηλώσεις, η κυβέρνηση Σαμαρά υπέγραψε τελικά το δεύτερο μνημόνιο, διαγράφοντας μάλιστα στελέχη που δεν το ψήφισαν. Δέχθηκε κριτική εξαιτίας της πολιτικής του αστάθειας όσον αφορά την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, για λαϊκισμό, καθώς και για το κλείσιμο της ΕΡΤ που θεωρήθηκε από μερίδα της πολιτικής σκηνής και της κοινωνίας ως στοιχείο πάταξης της ελευθερίας του λόγου[130].

Οι τακτικές του Σαμαρά προκάλεσαν προβληματισμό σε πολλά στελέχη του κόμματος για την ταυτότητα του κόμματος, με τον επίτιμο πρόεδρο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη αλλά και άλλα στελέχη να χαρακτηρίζουν λαϊκιστή τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος ανταπέδωσε με ανακοινώσεις[131]. Πολλοί αναλυτές παρατηρούν ότι επί της ηγεσίας του αλλοιώθηκε η ιδεολογία του κόμματος και ότι ο ίδιος ανέπτυσσε ρητορική με επιρροές "δεξιότερες της Νέας Δημοκρατίας".[132] Ο Σαμαράς αντέτεινε ότι η Νέα Δημοκρατία κατά το προηγούμενο διάστημα είχε υποστεί "ιδεολογικό αφοπλισμό" και ότι ο ίδιος πολιτευόταν με αρχές και αξίες.[133]

Επί προεδρίας Κυριάκου Μητσοτάκη (2016–σήμερα), η Νέα Δημοκρατία αυτοπροσδιορίζεται ως ένα κόμμα που συμπεριλαμβάνει και τον πολιτικό χώρο του κυρίως του κέντρου και ύστερα και της κεντροαριστεράς.[134][135] Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές και εφημερίδες, όντως έχει εφαρμόσει πιο προοδευτικές πολιτικές κυρίως σε κάποια κοινωνικά και πολιτισμικά θέματα, ενώ έχει συμπεριλάβει και πολιτικά πρόσωπα που ανήκουν στον ευρύτερο χώρο του κέντρου και της κεντροαριστεράς, κάνοντας έτσι -σύμφωνα με ορισμένους- μια "στροφή" προς αυτόν τον πολιτικό χώρο[134][136]. Παρόλα αυτά, κατά την διακυβέρνηση Μητσοτάκη από το 2019, θεωρείται ότι έχει δώσει περισσότερη έμφαση στον οικονομικό φιλελευθερισμό και σε πολιτικές μικρότερου κράτους.[137] Κατά το 14ο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, έγινε περισσότερο σαφές ότι το κόμμα επιθυμεί να εκπροσωπεί πολίτες από τα κεντροαριστερά έως την λαϊκή δεξιά.[138]

Αποτελέσματα εκλογών

Βουλή των Ελλήνων

Έτος Αρχηγός κόμματος Αριθμός ψήφων Ποσοστό ψήφων Έδρες Θέση
1974 Κωνσταντίνος Καραμανλής 2.669.133 54,37%
220 / 300
Κυβέρνηση
1977 2.146.365 41,84%
171 / 300
Κυβέρνηση
1981 Γεώργιος Ράλλης 2.034.496 35,88%
115 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
1985 Κωνσταντίνος Μητσοτάκης 2.599.681 40,85%
126 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
1989 Ι 2.887.488 44,28%
145 / 300
Κυβέρνηση
συνεργασίας
1989 ΙΙ 3.093.479 46,19%
148 / 300
Οικουμενική
κυβέρνηση
1990 3.088.137 46,89%
150 / 300
Κυβέρνηση
1993 2.711.241 39,30%
111 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
1996 Μιλτιάδης Έβερτ 2.584.765 38,12%
108 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
2000 Κώστας Καραμανλής 2.935.196 42,74%
125 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
2004 3.359.058 45,36%
165 / 300
Κυβέρνηση
2007 2.994.979 41,87%
152 / 300
Κυβέρνηση
2009 2.295.967 33,47%
91 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
Κυβέρνηση
συνεργασίας
2012 Ι Αντώνης Σαμαράς 1.192.103 18,85%
108 / 300
1ο κόμμα
2012 ΙΙ 1.825.497 29,66%
129 / 300
Κυβέρνηση
συνεργασίας
2015 Ι 1.718.694 27,81%
76 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
2015 II Βαγγέλης Μεϊμαράκης 1.526.400 28,09%
75 / 300
Αξιωματική
αντιπολίτευση
2019 Κυριάκος Μητσοτάκης 2.251.618 39,85%
158 / 300
Κυβέρνηση
2023 Ι 2.407.750 40,79%
146 / 300
1ο κόμμα
2023 ΙΙ 2.115.322 40,56%
158 / 300
Κυβέρνηση

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Έτος Αρχηγός κόμματος Αριθμός ψήφων Ποσοστό ψήφων Έδρες Θέση Ομάδα
1981 Γεώργιος Ράλλης 1.779.462 31,28%
8 / 24
Ε.Λ.Κ.
1984 Ευάγγελος Αβέρωφ 2.266.568 38,09%
9 / 24
1989 Κωνσταντίνος Μητσοτάκης 2.647.215 40,52%
10 / 24
1994 Μιλτιάδης Έβερτ 2.133.372 32,71%
9 / 25
1999 Κώστας Καραμανλής 2.314.371 36,02%
9 / 25
2004 2.633.574 43,01%
11 / 24
2009 1.655.636 32,34%
8 / 22
2014 Αντώνης Σαμαράς 1.298.948 22,72%
5 / 21
2019 Κυριάκος Μητσοτάκης 1.873.137 33,12%
8 / 21
2024 1.125.602 28,31%
7 / 21

Κοινοβουλευτική Ομάδα

Βουλή των Ελλήνων

Κ' Κοινοβουλευτική Περίοδος

Μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2023, η Νέα Δημοκρατία εξέλεξε 158 βουλευτές. Ωστόσο, μετά από αλλαγές, η Κοινοβουλευτική Ομάδα είναι η εξής:

Λίστα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

10ο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Μετά τις ευρωεκλογές του 2024, η Νέα Δημοκρατία εξέλεξε επτά ευρωβουλευτές. Η σύνθεση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας είναι η εξής:

Διατελέσαντες πρόεδροι

Οι διατελέσαντες πρόεδροι της Νέας Δημοκρατίας είναι οι εξής:

# Πρόεδρος Εικόνα Θητεία Πρωθυπουργός
1 Κωνσταντίνος
Καραμανλής
4 Οκτωβρίου 1974 8 Μαΐου 1980 1974-1980
2 Γεώργιος
Ράλλης
8 Μαΐου 1980 9 Δεκεμβρίου 1981 1980-1981
3 Ευάγγελος
Αβέρωφ
9 Δεκεμβρίου 1981 1 Σεπτεμβρίου 1984 -
4 Κωνσταντίνος
Μητσοτάκης
1 Σεπτεμβρίου 1984 3 Νοεμβρίου 1993 1990-1993
5 Μιλτιάδης
Έβερτ
3 Νοεμβρίου 1993 21 Μαρτίου 1997 -
6 Κώστας
Καραμανλής
21 Μαρτίου 1997 30 Νοεμβρίου 2009 2004-2009
7 Αντώνης
Σαμαράς
30 Νοεμβρίου 2009 5 Ιουλίου 2015 2012-2015
Βαγγέλης
Μεϊμαράκης

(υπηρεσιακός)
5 Ιουλίου 2015 24 Νοεμβρίου 2015 -
Γιάννης
Πλακιωτάκης

(υπηρεσιακός)
24 Νοεμβρίου 2015 11 Ιανουαρίου 2016 -
8 Κυριάκος
Μητσοτάκης
11 Ιανουαρίου 2016 εν ενεργεία 2019-σήμερα

Πτέρυγα νεολαίας

Νεολαία Ν.Δ.

Η Οργάνωση Νέων Νέας Δημοκρατίας (Ο.Ν.ΝΕ.Δ.) είναι η οργάνωση νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας. Ιδρύθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1974 από νέους προσκείμενους στη Νέα Δημοκρατία, ύστερα από εντολή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, και εμφορείται από τις αρχές και τις αξίες του κόμματος.

Αναπόσπαστο κομμάτι της Ο.Ν.ΝΕ.Δ. είναι η φοιτητική παράταξη Δημοκρατική Ανανεωτική Πρωτοπορία - Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση (Δ.Α.Π.-Ν.Δ.Φ.Κ.) και η μαθητική οργάνωση Μαθητική Ανεξάρτητη Κίνηση (Μ.Α.ΚΙ.).

Πρόεδρος της Ο.Ν.ΝΕ.Δ. είναι ο Ορφέας Γεωργίου.[139]

Παραπομπές

  1. Maltezou, Renee; Papadimas, Lefteris (2023-05-22). «Greece's ruling Conservatives win vote but fall short of majority» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/world/europe/greeks-head-polls-no-outright-winner-seen-2023-05-21/. Ανακτήθηκε στις 2023-05-22. 
  2. http://www.parties-and-elections.eu/greece.html Greece
  3. «Οι πρώτοι Νεοφιλελεύθεροι». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018. 
  4. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Τα δέκα συνέδρια που σημάδεψαν την ιστορία της Νέας Δημοκρατίας
  5. 8,0 8,1 «ΔΗΑΝΑ, το κόμμα του Κωστή Στεφανόπουλου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018. 
  6. «Κωνσταντίνος Μητσοτάκης: Ο μεγάλος μεταρρυθμιστής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018. 
  7. «Η σύσκεψη του '92 και η αποπομπή του Σαμαρά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2009. 
  8. «Το χρονικό του «Σκοπιανού» - 1992». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018. 
  9. «Αποκεφάλισε Σουφλιά, Μάνο, Κοντογιαννόπουλο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  10. «Μάνος εν υαλοπωλείω…». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  11. «Σκληρό παζάρι έως το παραπέντε». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  12. «Καραμανλής: Έθεσε εαυτόν εκτός Ν.Δ.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  13. «Την ίδρυση του ΛΑ.Ο.Σ ανακοινώνει σήμερα, Πέμπτη, ο Γ.Καρατζαφέρης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  14. «Και το όνομα αυτού… Κίνημα Ελεύθερων Πολιτών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  15. «Την αναστολή της λειτουργίας του ΚΕΠ ανακοίνωσε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2018. 
  16. «Με ΝΔ στις εκλογές η Δημοκρατική Αναγέννηση – Στην Α΄Θεσσαλονίκης ο Παπαθεμελής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
  17. Επιστρέφει στη ΝΔ ο Α. Σαμαράς[νεκρός σύνδεσμος]
  18. «Αντίστροφη μέτρηση για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
  19. «Νοθεία στη συνταγματική αναθεώρηση καταγγέλλει το ΠΑΣΟΚ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  20. Πέντε χρόνια ΝΔ - 50+ σκάνδαλα
  21. «Επιχείρησε να αυτοκτονήσει ο Χρήστος Ζαχόπουλος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  22. «Εξελίξεις στα Ζωνιανά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  23. «Απόδραση-καρμπόν Παλαιοκώστα και Ριζάι με ελικόπτερο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  24. «Αλέξης Γρηγορόπουλος: Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας δολοφονίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  25. «Στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σήμερα ο Κώστας Καραμανλής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
  26. «Πρόωρες εκλογές προκήρυξε ο Καραμανλής - 4 Οκτωβρίου η επικρατέστερη ημερομηνία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
  27. «Εκλογές 2009». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2009. 
  28. Παραιτήθηκε ο Κ. Καραμανλής[νεκρός σύνδεσμος]
  29. «Εγκρίθηκε η πρόταση για εκλογή από τη βάση». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2018. 
  30. «Ο Αντώνης Σαμαράς νέος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2018. 
  31. «Τι δήλωσε η Ντόρα Μπακογιάννη μετά τη διαγραφή». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  32. ««Δημοκρατική Συμμαχία» το νέο κόμμα από την Ντόρα Μπακογιάννη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  33. «ΝΔ: "Αντιμνημονιακές" οι αυτοδιοικητικές εκλογές: Ο Α. Σαμαράς στην πρώτη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Γραμματείας του κόμματος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  34. [1] Αρχειοθετήθηκε 2012-02-07 στο Wayback Machine. Public Issue
  35. [2] Αρχειοθετήθηκε 2012-02-07 στο Wayback Machine. Public Issue
  36. «Καταρχήν συμφωνία στη συνάντηση Παπούλια - Παπανδρέου - Σαμαρά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  37. «Λουκάς Παπαδήμος: χρειαζόμαστε ενότητα, συνεννόηση και σύνεση». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  38. Η νέα κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου
  39. «Αντώνης Σαμαράς: Η μεγάλη στροφή του προέδρου της ΝΔ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2012. 
  40. Καμμένος: Δεν δίνω ψήφο εμπιστοσύνης
  41. «Διαγραφή Καμμένου από την ΚΟ της Νέας Δημοκρατίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  42. «Συμφώνησαν οι πολιτικοί αρχηγοί στα νέα μέτρα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  43. «Διαγραφές 45 βουλευτών που δεν συντάχθηκαν στη γραμμή για το Μνημόνιο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  44. «Στους «Ανεξάρτητους Ελληνες» προσχωρούν Μίκα Ιατρίδη και Μαρία Κόλλια». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  45. Στους «Ανεξάρτητους Έλληνες» του Καμμένου προσχωρεί ο Μαρκόπουλος[νεκρός σύνδεσμος]
  46. Στους «Ανεξάρτητους Έλληνες» ο Χρήστος Ζώης[νεκρός σύνδεσμος]
  47. «"Ανεξάρτητοι Έλληνες", το νέο κόμμα του Πάνου Καμμένου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  48. «Επιστρέφουν στη ΝΔ πέντε βουλευτές που καταψήφισαν το Μνημόνιο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  49. Επιστρέφουν στην ΚΟ της ΝΔ ακόμα τρεις διαγεγραμμένοι
  50. «Και επίσημα στη ΝΔ Βορίδης και Άδωνις- Παρέδωσαν τις βουλευτικές τους έδρες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  51. «Εκλογές στις 6 Μαΐου – Αρχίζει επισήμως η προεκλογική περίοδος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  52. «Εκλογές στις 17 Ιουνίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2018. 
  53. Η Ντόρα Μπακογιάννη επέστρεψε στη Νέα Δημοκρατία
  54. «Πλεύρης, Ανατολάκης, Κιλτίδης, Βελόπουλος και Μαρκάκης προσχωρούν στη ΝΔ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  55. Στη ΝΔ Βελόπουλος-Μαρκάκης[νεκρός σύνδεσμος]
  56. Σημεία προγραμματικής σύγκλισης μεταξύ των τριών πολιτικών αρχηγών που συμμετέχουν στην Κυβέρνηση[νεκρός σύνδεσμος]
  57. Τα 14 σημεία των προγραμματικών δεσμεύσεων της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ
  58. «Παραιτήθηκε ο υφυπουργός Εργασίας Ν.Νικολόπουλος – Αντικαταστάτης ο Ν.Παναγιωτόπουλος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  59. «ΝΔ: Διέγραψαν τον βουλευτή Νικολόπουλο για σχόλιό του στο Twitter». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  60. «Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα Ελλάδος παρουσίασε ο Ν. Νικολόπουλος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  61. «Διαγραφή του Νίκου Σταυρογιάννη από τη Ν.Δ.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  62. Η ανακοίνωση της διαγραφής Κασαπίδη
  63. Διαγραφή Σολδάτου από ΚΟ ΝΔ[νεκρός σύνδεσμος]
  64. «Επιστρέφουν στη ΝΔ οι βουλευτές Κ.Μαρκόπουλος και Θ.Σολδάτος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  65. «Διεγράφη από την ΚΟ της ΝΔ ο Βύρων Πολύδωρας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  66. "Ένωση για την Πατρίδα και τον Λαό", το νέο κόμμα των Πολύδωρα - Ζώη
  67. Διεγράφη από τη ΝΔ ο Νικήτας Κακλαμάνης που δήλωσε παρών στο 1ο άρθρο
  68. «Επιστρέφει στη ΝΔ ο Νικήτας Κακλαμάνης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  69. Greek €3bn bond sale snapped
  70. «Σαμαράς: Ο Σταύρος Δήμας υποψήφιος Πρόεδρος Δημοκρατίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  71. «Δεν εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Δήμας 168 Παρών 132». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  72. «Καλός ο Σταύρος Δήμας, αλλά δεν τον ψηφίζει ο ΣΥΡΙΖΑ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  73. «ΑΝΕΛ: Δεν ψηφίζουμε τον Δήμα -Να πάμε σε εκλογές». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  74. «Στα ψηφοδέλτια της ΝΔ 4 ανεξάρτητοι βουλευτές: Ιατρίδη, Γιοβανόπουλος, Κασαπίδης, Νταβρής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  75. «Στη ΝΔ προσχωρεί ο Παναγιώτης Μελάς». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  76. «Ο Βασίλης Οικονόμου υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  77. «Στις 25 Ιανουαρίου οι εκλογές, δεν εξελέγη Πρόεδρος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2018. 
  78. «Υπουργείο Εσωτερικών: Αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών Ιανουαρίου 2015». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2018. 
  79. Τσίπρας: «Όχι» στη συμφωνία - δημοψήφισμα στις 5 Ιουλίου
  80. «Δημοψήφισμα: Οι φορείς και τα κόμματα που στηρίζουν το ΝΑΙ και το ΟΧΙ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2018. 
  81. «Παραιτήθηκε ο Σαμαράς, προσωρινός πρόεδρος της Ν.Δ ο Μεϊμαράκης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2015. 
  82. "cls":"level","params":{"level":"epik","id":1} «Υπουργείο Εσωτερικών: Αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών Σεπτεμβρίου 2015». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2018. 
  83. ΝΔ: Στις 22 Νοεμβρίου η εκλογή προέδρου[νεκρός σύνδεσμος]
  84. «ΝΔ: Διαδικασίες για την εκλογή νέου προέδρου – Πρώτος υποψήφιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2015. 
  85. «Κατέθεσε την υποψηφιότητά του για την ηγεσία της ΝΔ ο Τζιτζικώστας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  86. «Ενωτικός ο Μεϊμαράκης-Κατέθεσε επίσημα την υποψηφιότητά του». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  87. ΝΔ: Και ο Άδωνις Γεωργιάδης κατέθεσε κυριολεκτικά τρέχοντας υποψηφιότητα
  88. «Αναβλήθηκαν οι εκλογές στη Ν.Δ.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2015. 
  89. Παραιτήθηκε και επίσημα ο Μεϊμαράκης. Πρόεδρος της ΝΔ ο Πλακιωτάκης
  90. «Στις 20 Δεκεμβρίου οι εκλογές για την ανάδειξη προέδρου της ΝΔ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  91. «Ο Κυριάκος Μητσοτάκης νέος πρόεδρος της ΝΔ - Η εκλογή, οι δηλώσεις και η επόμενη ημέρα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  92. «Στις 22 Απριλίου το συνέδριο της ΝΔ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  93. «Τα 11 συνέδρια της ΝΔ: Οι αρχηγοί, τα ιδεολογικά προτάγματα, τα συνθήματα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  94. «Σύμπραξη της «Δράσης» με τη ΝΔ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2018. 
  95. Η Δράση αναστέλλει τη δραστηριότητά της και στηρίζει τη ΝΔ
  96. «Διαγραφή της Κατερίνας Παπακώστα από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ.». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2018. 
  97. ««Νέα Ελληνική Ορμή» -Η Κατερίνα Παπακώστα κατέθεσε την ιδρυτική διακήρυξη νέου κόμματος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2018. 
  98. «Ολοκληρώθηκε το 11ο Συνέδριο της ΝΔ - Οι απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο προς τους πολίτες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2018. 
  99. «Στη Νέα Δημοκρατία ο Ιάσων Φωτήλας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2017. 
  100. «Προσχωρεί και επίσημα στη ΝΔ η Κατερίνα Μάρκου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2019. 
  101. «Στη Νέα Δημοκρατία προσχωρεί ο Χάρης Θεοχάρης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2018. 
  102. «Υποψήφιος με τη ΝΔ ο Γρηγόρης Ψαριανός». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2019. 
  103. «Στη ΝΔ προσχωρεί ο πρώην βουλευτής των ΑΝΕΛ Γιώργος Λαζαρίδης». www.insider.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2021. 
  104. «Στη ΝΔ εντάσσεται ο ανεξάρτητος βουλευτής Γιώργος Κατσιαντώνης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2018. 
  105. «Επανεξέταση απόδοσης ΑΜΚΑ σε ξένους υπηκόους εκτός ΕΕ - ΤΑ ΝΕΑ». ΤΑ ΝΕΑ. 12 Ιουλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2019. 
  106. «Μιχ. Χρυσοχοΐδης: Οι τέσσερις στόχοι της αντεγκληματικής πολιτικής». Kathimerini.gr. 21 Ιουλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2019. 
  107. «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία» (PDF). www.opengov.gr. Σεπτεμβρίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  108. Katsani, Tania. «ΕΣΑμεΑ | Ε.Σ.Α.μεΑ. - Συζήτηση στη Βουλή για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία». esamea.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2021. 
  109. Capital.gr. «Με απόφαση Μητσοτάκη συστήνεται επιτροπή σύνταξης Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2021. 
  110. «Υπερψηφίστηκε από ΝΔ και Ελληνική Λύση η κατάργηση του ασύλου». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. 8 Αυγούστου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2019. 
  111. IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (23 Ιουλίου 2019). «Οι πρώτες αντιδράσεις για την κατάργηση του ασύλου -Πορεία στο κέντρο της Αθήνας [εικόνες] | ΕΛΛΑΔΑ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2021. 
  112. «Κατάργηση του ασύλου: Ξεκίνησαν οι πρώτες αντιδράσεις φοιτητών οργανώσεων». Alfavita. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2021. 
  113. «Αντιδρούν στην κατάργηση του ασύλου και στο ανώτατο όριο σπουδών οι φοιτητές». ΤΑ ΝΕΑ. 11 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2021. 
  114. «Πολιτικό μανιφέστο για τη ΝΔ κατέθεσε ο Μεϊμαράκης». in.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2017. 
  115. «Ο Κ. Καραμανλής άλλαξε την Δεξιά, αλλά οι βαρόνοι δεν τον άντεξαν». ProtoThema. 16 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023. 
  116. Mirowski, Philip, & Plehwe, Dieter The road from Mont Pèlerin: the making of the neoliberal thought collective, Harvard University Press 2009, ISBN 0-674-03318-3, p. 14-15.
  117. Philip Mirowski, Dieter Plehwe, The road from Mont Pèlerin: the making of the neoliberal thought collective, 2009, p. 13–14
  118. Kioukias, Dimitris (1997). «Interest Representation and Modernization Policies in Greece: Lessons Learned from the Study of Labor and Farmers». Journal of Modern Greek Studies 15 (2): 303–324. doi:10.1353/mgs.1997.0033. ISSN 1086-3265. https://muse.jhu.edu/pub/1/article/21797. 
  119. Εκδοτική Αθηνών, Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμος 16, σελ. 395, Αθήνα 2000.
  120. Τα δώδεκα Συνέδρια της ΝΔ από το 1979 ως το 2018 Αρχειοθετήθηκε 2019-08-21 στο Wayback Machine. TOC, 15-12-2018
  121. tvxs.gr (2 Ιουνίου 2022). «Η Λαϊκή Δεξιά του Καραμανλή απέναντι στη Νεοφιλελεύθερη του Μητσοτάκη». TVXS - TV Χωρίς Σύνορα. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023. 
  122. *Αντ. Σαμαράς: «διαφωνώ με το μείγμα πολιτικής της κυβέρνησης» Αρχειοθετήθηκε 2012-02-06 στο Wayback Machine. Βήμα, 23-06-2011
  123. Δημητρογιάννης, Λάμπρος (2017-03-27). Συμπεριφορά της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης (2008-2015). https://amitos.library.uop.gr/xmlui/handle/123456789/3218. 
  124. Αιχμές για Καραμανλή - Την ιδεολογική καθαρότητα υπερασπίζεται ο Σαμαράς Αρχειοθετήθηκε 2017-01-28 στο Wayback Machine. Βήμα, 20-12-2010
  125. 134,0 134,1 Ανατροπές στη Νέα Δημοκρατία - Τι αλλαγές φέρνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης
  126. «Το πλάτεμα της σοσιαλδημοκρατίας». HuffPost Greece. 15 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023. 
  127. «Το νέο μεγάλο άνοιγμα της Νέας Δημοκρατίας». Liberal. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  128. «Μητσοτάκης: Μικρότερο και αποτελεσματικότερο κράτος χωρίς απολύσεις». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2018. 
  129. Παπαντωνίου, Σταύρος. «Νέας Δημοκρατία: Συνέδριο με πολλαπλά μηνύματα». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023. 
  130. «Νέος πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ ο Ορφέας Γεωργίου». ΟΝΝΕΔ. 4 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2022. 

Βιβλιογραφία

  • Αλεξάκης, Ε., Η ελληνική δεξιά: Δομή & Ιδεολογία της Νέας Δημοκρατίας 1974-1993, εκδ. Α. Ν. Σάκκουλας, 2001.
  • Βούλτεψης, Γ., Δέκα σκληρά χρόνια στη Νέα Δημοκρατία, εκδ. Προσκήνιο, 2005.
  • Δημητροκάλλης, Ι., Ο ηγέτης μετά τον ηγέτη. Από την Νέα Δημοκρατία του μεγάλου Κωνσταντίνου Καραμανλή στην μεγάλη και δημοκρατική του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, εκδ. Μίλητος, 2014.
  • Δήμου, Ν., Παρακμή και πτώση της Νέας Δημοκρατίας, εκδ. Νεφέλη, 1982.
  • Καραβασίλης Λάζαρος, Η ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα της Νέας Δημοκρατίας, 2009-2013: Αποδόμηση και ανασυγκρότηση μιας παράταξης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης-Τμήμα Πολιτικών Επιστημών-Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών-Κατεύθυνση Πολιτικής Ανάλυσης, Θεσσαλονίκη 2015.
  • Λουλούδης, Θ., Νέα Δημοκρατία. Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στον Αντώνη Σαμαρά. Μία διαδρομή 40 χρόνων στον νομό Αχαΐας, 1974-2014, εκδ. Πελοπόννησος, 2014.
  • Μακρής, Σπ., Προς ένα φιλελεύθερο πραγματισμό. Η περίπτωση της Νέας Δημοκρατίας. Ιδεολογικά χαρακτηριστικά στον 21ο αιώνα, εκδ. Ι. Σιδέρης, 2008.
  • Μπρατάκος, Α., Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας, εκδ. Λιβάνη, 2002.
  • Συλλογικό, Μπροστά από την εποχή της. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας 1990-1993, εκδ. Εστία, 2013.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι