ارته‌شاستره
آرته‌شَستره (Arthaśāstra) (که به نادرست آرتاشاسترا هم نوشته شده) یک رسالهٔ هندی باستان است با موضوع حکومت‌داری، سیاست اقتصادی، و راهبرد نظامی که به زبان سانسکریت نوشته شده است. واژهٔ آرته‌شَستره در سانسکریت به معنی رفاه‌شناسی است.
در متن این رساله نام مؤلفان آن کاتیلیا[۱] و ویشنوگوپتا ذکر شده است که هر دو سنتاً به عنوان نام‌های چاناکیا دانسته شده‌اند. چاناکیا در حدود ۳۵۰ تا ۲۸۳ پیش از میلاد می‌زیسته و از دانشوران تاکسیلا بوده است. او آموزگار محافظ امپراتور چاندراگوپتا مائوریا، بنیان‌گذار شاهنشاهی مائوریا بود.
این متن تا سدهٔ دوازدهم میلادی از متون بانفوذ به شمار می‌آمد تا این که در آن سده دیگر در دسترس نبود و ناپدید شد. متن آرته‌شَستره سرانجام در سال ۱۹۰۴ توسط «آر. شاماساستری» دوباره کشف شد و وی آن را در سال ۱۹۰۹ منتشر کرد. نخستین ترجمهٔ انگلیسی این متن در سال ۱۹۱۵ انتشار یافت.[۲]
درون‌مایه
[ویرایش]آرته‌شَستره پیرامون این بحث می‌کند که چگونه یک اقتصاد منسجم و کارآمد را می‌توان تحت یک حکومت خودکامه مدیریت کرد. این متن هم‌چنین به بحث دربارهٔ اخلاق در اقتصاد پرداخته و تعهدات و وظایف شاه را به بحث می‌گذارد.[۳] گسترهٔ موضوعات این متن اما بسیار بزرگ‌تر از حکومت‌داری و سیاستمداری است و چارچوبی برای کلیهٔ امور قانونی و دیوان‌سالاری به ادارهٔ یک پادشاهی به دست می‌دهد. در این متن هم‌چنین جزئیات مفصلی از جنبه‌های فرهنگی و موضوعاتی چون کانی‌شناسی، معدن‌کاری و فلزات، کشاورزی، دامداری، پزشکی، و بهره‌گیری از جانوران غیراهلی دیده می‌شود.[۴] آرته‌شَستره هم‌چنین به جستارهایی مرتبط با رفاه همگانی (نظیر شیوهٔ تقسیم دارایی‌ها در زمان وقوع قحطی) می‌پردازد و اخلاقیات مورد لزوم برای نگه داشتن انسجام جامعه را باز می‌نماید.
گفتارهای آرته‌شَستره
[ویرایش]کتاب آرته‌شَستره به ۱۵ گفتار بخش می‌گردد:
- در باب انضباط
- وظایف سرپرستان دولتی
- در باب قانون
- برطرف نمودن خارها
- رفتار درباریان
- منشأ ممالک خودگردان
- پایان سیاست شش‌گانه
- در باب پلیدی‌ها و مصائب
- رفتار مهاجمان
- در پیوند با جنگ
- خط مشی بنگاه‌ها
- در باب دشمنان قدار
- تدابیر برای تسخیر دژها
- شیوه‌های نهان
- طرح‌ریزی یک رساله
منابع
[ویرایش]- Wikipedia contributors, "Arthashastra," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed April 13, 2014).
- ↑ Mabbett, I. W. (April 1964). "The Date of the Arthaśāstra". Journal of the American Oriental Society (Journal of the American Oriental Society, Vol. 84, No. 2) 84 (2): 162–169.
- ↑ Boesche, Roger (2002). The First Great Political Realist: Kautilya and His Arthashastra. Lanham: Lexington Books. ISBN 0-7391-0401-2. p.8.
- ↑ Sen, R.K. and Basu, R.L. 2006. Economics in Arthasastra. New Delhi: Deep & Deep Publications.
- ↑ Tisdell, C. 2005. Elephants and polity in ancient India as exemplified by Kautilya's Arthasastra (Science of Polity). Working papers in Economics, Ecology and the Environment, No. 120. School of Economics, University of Queensland: Brisbane, Queensland.
| شروتی (شنودهها) |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سمرتی (یادماندهها) |
| ||||||
| شاسترهها و سوتراها | اوپاودا · منوسمرتی · ارته‌شاستره · آگاما · تانترا · پنچاتنترا · سوترا · استوترا · درمهشاستره · دیویا پراباندها توارام · رامچریتمانس · جوگ باسشت · سوشروتا سمهیتا · کاما سوترا | ||||||
| ایزدان | | |
|---|---|---|
| ایزدبانوان | ||
| سایر خدایان | ||
| متون | وداها (ریگ • ساما • یاجور • آتاروا) • اوپانیشادها • پوراناها • رامایانا • مهاباراتا • باگاوادگیتا • یوگا سوتراهای پاتانجلی | |
| مفاهیم | ||