ولایت سرخان‌دریا

سرخان‌دریا Surxondaryo Сурхондарё
ولایت
سلطان سعادت
ولایت سرخان‌دریا بر روی نقشهٔ ازبکستان
کشور	ازبکستان
مرکز	ترمذ
مساحت
• کل	۲۰۱۰۰ کیلومتر مربع (۷۸۰۰ مایل مربع)
جمعیت
• کل	۱۹۲۵۱۰۰
• تراکم	۹۶/کیلومتر مربع (۲۵۰/مایل مربع)
کد ایزو ۳۱۶۶	UZ-SU
وبگاه	{{URL|example.com|optional display text}}

ولایت سُرخان‌دَریا (به ازبکی: Surxondaryo viloyati) , (به روسی: Сурхондарё вилояти) یکی از ولایت‌های کشور ازبکستان است.
این ولایت یکی از مهم‌ترین مناطق تاجیک‌نشین و از مناطق فارسی‌زبان ازبکستان محسوب می‌شود.

وسعت آن ۲۰٬۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱٬۸۸۲٬۵۰۰ تن است. نام تاریخی این منطقه چَغانیان می‌باشد.

ولایت سرخان‌دریا در کنار سمرقند و بخارا از مناطق مورد مناقشه میان ازبکستان و تاجیکستان در دورهٔ شوروی بود. مسکو به عنوان داور کل به همهٔ ادعاها و ضدادعاهای هر دو سو گوش داد و روز سوم فوریهٔ سال ۱۹۳۰ حکم خود را صادر کرد. این حکم پیوستن سمرقند و بخارا به تاجیکستان را مردود می‌دانست و چرایی آن را توضیح نمی‌داد. اما قرار بود انتقال ولایت سرخان‌دریای ازبکستان به تاجیکستان در عرض دو ماه انجام بگیرد.
ازبکستان حاضر نبود این باخت خود را بپذیرد. تاشکند بی‌درنگ به این تصمیم مسکو اعتراض کرد. بابشکو و کلاینر، از رهبران ازبکستان (با اصالت اسلاوی و آلمانی) از مسکو خواستند که در نهایی‌کردن قطعنامهٔ خود شتاب نکند و مدعی شدند که هنگام اتخاذ تصمیم به «داده‌ها دربارهٔ ترکیب ملی و سمت‌گیری اقتصادی حوزهٔ سرخان‌دریا» توجه لازم مبذول نشده‌است.
مسکو از خود انعطافی فوق‌العاده بروز داد و روز ۱۳ فوریهٔ سال ۱۹۳۰ روی تصمیم ده روز پیش خود خط بطلان کشید و سرخان‌دریا را در قلمرو ازبکستان حفظ کرد.^[۱]

شهرستان‌های ولایت سمرقند^∗:

• ویکی‌پدیای انگلیسی.
• منبع نام شهرها و شهرستان‌ها: ویو-ویو
• آمارهای جمعیتی و جغرافیایی

^ ۱. توضیح: در زبان‌های ازبکی و تاجیکی حروف متناظر با آ و اَ فارسی به‌صورت اُ و اَ تلفظ می‌شوند و در آوانویسی آن به حروف لاتین به ترتیب به صورت o و a نوشته می‌شوند؛ بنابراین نام ازبکی دشت‌آباد مطابق این روش Dashtobod نوشته می‌شود.