دوره متوسطه دوم

دورهٔ متوسطهٔ دوم (به انگلیسی: High school) (در آمریکا) (به انگلیسی: Upper secondary school) (در انگلستان) (و یا به اصطلاح عامیانه دورهٔ نظری) به محل تعلیم، مکتب و مدرسه‌ای گفته می‌شود که دانش‌آموزان در آن تحصیل کنند. این دوره که چهار سال تحصیلی بود شامل سال اول دورهٔ دوم متوسطه (دهم)، سال دوم دورهٔ دوم متوسطه (یازدهم) و سال سوم دورهٔ دوم متوسطه (دوازدهم) می‌شود و سال چهارم دورهٔ متوسطه همان پیش‌دانشگاهی نظام قدیم بود

در نظام قدیم سال اول دبیرستان عمومی بود و دانش آموز پس از پایان اتمام دوره راهنمایی باید سال اول دبیرستان را می‌گذراند بعد انتخاب رشته نماید.

در ضمن این دوره را دانش آموزان به‌طور عامیانه نظری هم می‌گفتند، برای مثال سال‌های دبیرستان را سال‌های اول، دوم، سوم و چهارم نظری می‌نامیدند که به‌طور خلاصه و حسب عادت عامه به سیستم سابق، دبیرستان و نظری نامیده می‌شود.

در پایان این مقطع، گواهینامهٔ اتمام دورهٔ متوسطهٔ دوم (معادل دیپلم) به دانش‌آموزان اعطا می‌گردد؛ بعد از دریافت این مدرک می‌توان با شرکت کردن در کنکور به دانشگاه راه یافت.

این شاخه خود به چهار بخش «ادبیات و علوم انسانی»، «ریاضی و فیزیک»، «علوم تجربی» و «علوم و معارف اسلامی» تقسیم‌بندی شده و آموزش داده می‌شود. دروس‌تخصصی‌رشته‌ها عبارتند از:

معارف: احکام، تاریخ اسلام، اخلاق اسلامی، منطق، علوم قرآنی، عربی، روان شناسی، اقتصاد، جامعه شناسی، فلسفه

ریاضی:شیمی، ریاضی، فیزیک، هندسه

تجربی:شیمی، زیست‌شناسی، فیزیک، ریاضی

انسانی: ادبیات فارسی، روان شناسی، عربی، فلسفه، اقتصاد، جامعه‌شناسی، منطق، تاریخ، جغرافیا

این دو شاخه به زیر شاخه‌های صنعت، خدمات، کشاورزی و هنر تقسیم می‌شوند.

در قانون اساسی فرهنگ مصوب آبان ماه ۱۲۹۰ هجری شمسی، دوره ابتدایی به عنوان اولین دورهٔ تحصیلی و مدت آن شش سال ذکر شده است. پس از آن تعلیمات ابتدایی، عمومی، اجباری و مجانی اعلام شده است. کودکانی که روز اول مهرماه هرسال شش سال تمام داشتند می‌توانستند در پایهٔ اول ثبت نام کنند. طبق این قانون اساسی، دوره‌های تحصیلی ایران شامل دوره ابتدایی ۶ سال و دوره اول و دوم متوسطه هرکدام ۳ سال بوده است. در سال ۱۳۳۹ ساختار آموزشی کشور تغییر کرد و شامل دوره ابتدایی ۵ سال، دوره راهنمایی ۳ سال و دوره متوسطه ۴ سال شد. این دسته‌بندی تا سال تحصیلی۱۳۹۱–۹۲ به اینگونه بود تا اینکه در سال تحصیلی ۹۳–۱۳۹۲ مقاطع تحصیلی به این صورت درآمده است:

۱. دوره آمادگی (۱ سال)

۲. دوره ابتدایی اول(۳ سال)

۳. دوره ابتدایی دوم(۳ سال)

۴. دوره اول متوسطه (۳ سال)

۵. دوره دوم متوسطه (۳ سال)

از جمله تغییرات در کتاب‌های درسی این دوره نسبت به دورهٔ معادل پیشین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. در این دوره کتاب‌های جدیدالتألیفی مثل سلامت و بهداشت، تفکر و سواد رسانه‌ای، کارگاه کارآفرینی و تولید، انسان محیط زیست و آمادگی دفاعی به همهٔ رشته‌ها افزوده شده است.
2. دانش‌آموزان رشتهٔ ریاضی و فیزیک و علوم تجربی ملزم به مطالعهٔ کتاب زمین‌شناسی شده‌اند.
3. حجم قابل توجهی از زیست‌شناسی این دوره برای رشتهٔ تجربی که در نظام قدیم وجود داشت (مثل قانون مندل در ژنتیک و بخش‌هایی از میکروب‌شناسی و غیره) حذف شده است؛ همچنین فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه‌هایی معادل شده را برای برخی اصطلاحات تخصصی این رشته جایگزین کرده است.
4. بخش‌هایی مانند انتگرال و کاربردهای مشتق تکمیلی از رشتهٔ ریاضی و فیزیک حذف شده است.
5. برخی حذفیات در کتاب‌ها و مطالب تخصصی در رشتهٔ انسانی.
6. ساده‌سازی و کاربردی کردن آموزش عربی در همهٔ رشته‌ها نسبت به کتاب‌های پیشین که بیشتر قاعده‌محور بودند.
7. کاربردی کردن آموزش زبان انگلیسی نسبت به کتاب‌های پیشین که بیشتر گرامر محور بودند.

از مدرسه‌های دورهٔ دوم متوسطه مشهور و قدیمی تهران می‌توان به دبیرستان فیروزبهرام، دبیرستان علامه حلی، دارالفنون، دبیرستان هدف، دبیرستان البرز، دبیرستان کمال اشاره کرد. همچنین از مدارس معروف مذهبی تهران می‌توان به دبیرستان روزبه، دبیرستان مفید، دبیرستان علوی، دبیرستان صالح، دبیرستان نیکان اشاره کرد. از مهم‌ترین مدارس دوره دوم متوسط شهر کرج می‌توان به دبیرستان دولتی دهخدا کرج اشاره کرد.

در سیستم آموزش قدیم ایران، دبیرستان (دورهٔ دوم متوسطه) یک دوره ۴ ساله و سپس یک دورهٔ سه ساله و یک سال پیش‌دانشگاهی بود.

علت نامیده شدن این دورهٔ تحصیلی به متوسطه آن است که این دوره بین تحصیلات ابتدایی و عالی(دانشگاه) قرار می‌گیرد.

• مجموعه دبیرستان‌های علامه حلی
• گروه فرهنگی هدف
• دبیرستان کمال

لیسه واژه‌ای (به فرانسوی: Lycée) در افغانستان به معنای دبیرستان به کار می‌رود.

در افغانستان، به دوره آموزشی دبیرستان، لیسه گفته می‌شود که عبارت از صنف (کلاس)های دهم، یازدهم و دوازدهم است.

• کشتار دبیرستان کلمباین
• دیپلم دبیرستان
• دبیرستان له‌روزه
• دوره متوسطه اول
• آموزش متوسطه
• دانش‌آموز

این یک مقالهٔ خرد آموزش است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.