Аляксандр Хрыстафоравіч Бенкендорф

Аляксандр Хрыстафоравіч Бенкендорф
ням.: Konstantin Alexander Karl Wilhelm Christoph von Benckendorff
Партрэт Аляксандра Хрыстафоравіча Бенкендорфа працы[1] Джорджа Доу. Ваенная галерэя Зімовага Палаца, Дзяржаўны Эрмітаж (Санкт-Пецярбург)
Дата нараджэння	23 чэрвеня (4 ліпеня) 1781[2] ці 23 чэрвеня 1783(1783-06-23)[3]
Месца нараджэння	Рэвель, Расійская імперыя
Дата смерці	23 верасня (5 кастрычніка) 1844[4]
Месца смерці	на борце парахода «Геркулес» на шляху з Германіі ў Расію
Месца пахавання	Keila-Joa manor[d]
Бацька	Christoph von Benckendorff[d][5]
Маці	Anna Juliane von Benckendorff[d]
Жонка	Elizaveta Andreyevna Donets-Zakharzhevska[d]
Дзеці	Mariya Volkonskaya[d], Sofya Alexandrovna von Benckendorff[d] і Anna Alexandrovna Benckendorff[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя
Прыналежнасць	Расійская імперыя
Званне	генерал-ад'ютант
Бітвы/войны	Гросберэн, Дэневіц, Лейпцыг
Узнагароды і званні
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксандр Хрыстафоравіч Бенкендорф (23 чэрвеня (4 ліпеня) 1782, Рэвель, Расійская імперыя — 23 верасня (5 кастрычніка) 1844, Пецярбург) — граф (1832), расійскі военачальнік і дзяржаўны дзеяч, генерал-ад'ютант (1819), генерал ад кавалерыі (1829), член Дзяржаўнага савета (1830).

Паходзіў з ліфляндскага дваранскага роду, бацька генерал ад інфантэрыі, рыжскі вайсковы губернатар Х. І. Бенкендорф, маці народжаная баранэса Ю. Шылінг фон Канштат, блізкая сяброўка дзяцінства імператрыцы Марыі Фёдараўны.

У 1798 паступіў на службу ўнтэр-афіцэрам у Сямёнаўскі лейб-гвардыі полк, неўзабаве быў узведзены ў прапаршчыкі і прызначаны флігель-ад’ютантам. Баявую кар’еру пачаў на Каўказе ў 1803, затым з поспехам удзельнічаў у напалеонаўскіх войнах і ў баявых дзеяннях з туркамі. У 1807 узведзены ў палкоўнікі. Падчас Айчыннай вайны 1812 знаходзіўся ў першым партызанскім атрадзе генерала Ф. Ф. Вінцінгеродэ і за поспехі атрымаў чын генерал-маёра. Пасля пакідання французамі Масквы стаў першым камендантам вызваленага горада.

Камандуючы кавалерыйскім атрадам, вызначыўся ў кампаніях 1813—1814. У 1819 быў узведзены ў генерал-ад’ютанты і прызначаны начальнікам штаба гвардзейскага корпуса. Актыўны ўдзельнік задушэння паўстання дзекабрыстаў. C 1826 атрымаў прызначэнне ў Сенат і займаў пост шэфа корпуса жандараў і начальніка Трэцяга аддзялення ўласнай Яго Імператарскай Вялікасці канцылярыі.

За гады службы, быў адначасова і камандуючым Галоўнай кватэры, стаў блізкай і даверанай асобай Мікалая I, быў спадарожнікам у яго падарожжах. Суправаджаў імператара ў яго паездцы на тэатр ваенных дзеянняў супраць туркаў ў 1828—1829 і быў вылучаны ў генералы ад кавалерыі. У 1832 узведзены ў графскую годнасць. У кола яго службовых абавязкаў уваходзіла ўскладзеная на яго імператарам цэнзура сачыненняў А. C. Пушкіна.

Пахаваны ў Аляксандра-Неўскай лаўры ў Пецярбургу.

• Олейников Д. И. Бенкендорф. М., 2009 (серия «Жизнь замечательных людей»).