Фрыдрых IV (граф Ціроля)
Фрыдрых IV | |
---|---|
![]() | |
Нараджэнне | 1382[1][2][…] |
Смерць | 24 чэрвеня 1439 |
Месца пахавання | |
Род | Габсбургі |
Бацька | Леапольд III |
Маці | Вірыдзіс Вісконці |
Жонка | Elisabeth of the Palatinate[d][3] і Anna of Brunswick-Lüneburg[d][3] |
Дзеці | Сігізмунд, Margaretha of Habsburg[d][4], Elisabeth von Habsburg[d][4], Hedwig von Habsburg[d][4] і Wolfgang von Habsburg[d][4] |
![]() |
Фрыдрых IV Пустая кішэнь (ням.: Friedrich IV. mit der leeren Tasche; 1382 — 24 чэрвеня 1439, Інсбрук) — герцаг Пярэдняй Аўстрыі, граф Ціроля з 1406 года. З Леапальдзінскай лініі дынастыі Габсбургаў, заснавальнік цірольскай галіны Габсбургаў.
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Фрыдрых IV быў малодшым сынам аўстрыйскага герцага Леапольда III Добрага і Вірыдзіс Вісконці, прынцэсы Міланскай.
У 1402 годзе Фрыдрых быў прызнаны герцагам, аднак толькі пасля смерці свайго старэйшага брата Вільгельма ў 1406 годзе ён, падзяліўшы землі з астатнімі братамі, атрымаў уласныя ўладанні — Ціроль.
У 1411 годзе, пасля смерці іншага бяздзетнага брата, Леапольда IV, пасля чарговага падзелу габсбургскіх зямель, Фрыдрыху IV адышла таксама Пярэдняя Аўстрыя — Форарльберг і група невялікіх уладанняў, раскіданых па Эльзасе, Швабіі і паўночнай Швейцарыі.
Першыя гады кіравання Фрыдрыха IV у Ціролі і Пярэдняй Аўстрыі адзначыліся абвастрэннем сацыяльных канфліктаў. Ужо ў 1401 годзе паўсталі сяляне кантона Апенцэля, незадаволеныя ўзмацненнем эксплуатацыі абатам Санкт-Галена. Войскі Фрыдрыха, пасланыя на дапамогу абату, былі разбіты сялянскім апалчэннем у 1405 годзе пры Штосэ. Гэта стала сігналам да пашырэння паўстання на Форарльберг, дзе яго падтрымалі практычна ўсе абшчыны гэтай вобласці.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Friedrich_IV_of_Austria_%281382-1439%29.jpg/200px-Friedrich_IV_of_Austria_%281382-1439%29.jpg)
Затым паднялі мяцеж свабодныя сяляне заходняга Ціроля. Паўстанцы аблажылі Брэгенц. Фрыдрыху IV удалося ў Швабіі набраць новую армію, якая нанесла паражэнне паўстанцам у Форарльбергу. У 1408 годзе ўдалося заключыць мір коштам пацверджання забароны на аднаўленне разбураных паўстанцамі замкаў феадалаў. Апенцэль так і не ўдалося вярнуць у арбіту габсбургскай манархіі: у 1411 годзе ён увайшоў у склад Швейцарскай канфедэрацыі на правах кантона. Праўда, у 1408 годзе ў склад уладанняў Фрыдрыха IV увайшоў Лаўфенбург, былое ўладанне малодшай лініі Габсбургскага дому.
Неўзабаве пасля завяршэння сялянскага паўстання пачалося супрацьстаянне Фрыдрыха IV і арыстакратыі Ціроля і Форарльберга. Мясцовае дваранства актыўна выкарыстоўвала цірольскі ландтаг для ціску на герцага і выбіцця з яго новых саступак і прывілеяў.
У 1414 годзе Фрыдрых IV выступіў у падтрымку антыпапы Яна XXIII і быў ім прызначаны сцяганосцам (ганфаланьерам) Царквы. Пасля адрачэння Яна, Фрыдрых дапамог таму бегчы ў Шафгаўзен, які належаў яму, што выклікала канфлікт герцага з імператарам Сігізмундам, які на Канстанцкім саборы ў маі 1415 года, нягледзячы на маленні Фрыдрыха аб памілаванні, абвясціў няміласць Фрыдрыху IV і канфіскацыю яго зямель. Адразу ж мноства дваран і гарадоў абвясцілі Фрыдрыху вайну і напалі на яго землі. Больш за ўсё захапілі швейцарцы, якім імператар Сігізмунд абяцаў аддаць у леннае ўладанне ўсе землі, якія яны адбяруць у Фрыдрыха.
На дапамогу Фрыдрыху прыйшоў яго брат, герцаг Унутранай Аўстрыі Эрнст Жалезны. Пры падтрымцы штырыйскіх войскаў і мясцовага апалчэння цірольскіх гарадоў удалося даць адпор імперскаму ўварванню ў Ціроль, аднак Фрыдрых IV быў вымушаны адмовіцца ад Ааргау — найстарэйшага радавога ўладання Габсбургаў, якое ў 1417 годзе ўвайшло ў склад Швейцарыі. У 1418 годзе Сігізмунд вярнуў Фрыдрыху большую частку яго ўладанняў.
У 1420-х гадах сітуацыя ва ўладаннях Фрыдрыха IV, нарэшце, стабілізавалася. Гэтаму ў немалой ступені спрыяў пачатак прамысловай распрацоўкі сярэбраных рудняў Ціроля, якія далі прыток грашовых сродкаў і значна палепшылі эканамічнае становішча рэгіёна.
Вялікае значэнне Фрыдрых IV надаваў падтрымцы гандлю і развіццю гарадоў, якія складалі галоўную апору ўлады герцага. Ён перанёс сваю рэзідэнцыю з Мерана ў Інсбрук, які да таго часу ўжо з'яўляўся найбуйнейшым гарадскім цэнтрам альпійскага рэгіёна.
У Інсбруку ў 1439 годзе Фрыдрых IV і сканаў, пакінуўшы спадчыннікам малалетняга сына Сігізмунда.
Шлюб і дзеці[правіць | правіць зыходнік]
- (1407) Лізавета Пфальцкая (1381—1408), дачка Рупрэхта Пфальцкага, караля Германіі
- (1411) Ганна Браўншвайгская (1390—1432), дачка Фрыдрыха, герцага Браўншвайг-Люнебурга
Сын:
- Сігізмунд (1427—1496), герцаг Пярэдняй Аўстрыі і граф Ціроля
Зноскі
- ↑ Lundy D. R. Friedrich IV Herzog von Österreich // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Friedrich // opac.vatlib.it
- ↑ а б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ а б в г Lundy D. R. The Peerage
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
![]() | Фота на Вікісховішчы |
---|
- Фридрих Пустой карман // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Митрофанов, П., «История Австрии с древнейших времён до 1792 года» — Москва, 2003 год.
- Пристер, Е., «Краткая история Австрии». — Мск., 1952 г.
- Шимов, Я., «Австро-Венгерская империя». — М., 2003
Папярэднік Леапольд IV | граф Ціроля 1406—1439 | Пераемнік Сігізмунд |
герцаг Пярэдняй Аўстрыі 1411—1439 |