1920-я
1920-я гады — дзесяцігоддзе, якое ўключае гады з 1920 па 1929.
Гэта дзесяцігоддзе вядома як «Равучыя дваццатыя» ці «Залатыя дваццатыя». У музыцы 1920-я адзначыліся «Эпохай джазу» (англ.: Jazz Age). Пачатак дзесяцігоддзя на тэрыторыі Расіі адзначыўся грамадзянскай вайной паміж чырвонымі і белымі.
Падзеі
[правіць | правіць зыходнік]- Грамадзянская вайна (1917—1922/1923). Савецка-польская вайна (1920—1921), да Польшчы далучаны Заходнія Украіна і Беларусь.
- У выніку Вайны за незалежнасць Ірландыі (1919—1921) утворана Ірландская Свабодная дзяржава (1922—1937). Грамадзянская вайна (1922—1923).
- Вайна за незалежнасць Турцыі (1919—1923) супраць інтэрвенцыі Англіі, Італіі, Францыі (Franco-Turkish War), Грэцыі (Другая грэка-турэцкая вайна) і дашнакскай Арменіі (Армяна-турэцкая вайна).
- Ліга Нацый (1919—1946) правяла першае пасяджэнне (1920).
- Сухі закон у ЗША (1919—1933, Prohibition in the United States). У Ку-клукс-клане каля 3—6 млн паслядоўнікаў (1920—1925). «Малпін працэс» забараніў выкладанне тэорыі эвалюцыі (1925). Кастэламарская вайна за кантроль над італа-амерыканскай мафіяй (1929—1931, Аль Капонэ).
- НЭП у Савецкай Расіі (1921—1928/1931). Утварэнне ДЗЯЭЛРА (1921).
- СССР утвораны аб’яднаннем РСФСР, УССР, БССР і ЗСФСР (1922).
- Егіпет стаў незалежным дзяржавай (1922, Unilateral Declaration of Egyptian Independence).
- Вялікае землетрасенне Канто (1923) — адно з найбуйнейшых у Японіі.
- «Піўны путч» у Германіі (1923). План Даўэса змякчыў парадак выплат рэпарацый (1924). У італьянскім парламенце большасць месцаў атрымала Нацыянальная фашысцкая партыя (1924), якая стала адзінай легальнай партыяй.
- Ваенны пераварот у Літве, 1926.
- Паўночны паход (1926—1927), арганізаваны Першым Аб’яднаным фронтам, спыніў «эру мілітарыстаў» у Кітаі (1916—1928). Гаміньдан правёў чысткі супраць камуністаў (1927; «Шанхайская разня»), пачалася грамадзянская вайна (1927—1936).
- Індустрыялізацыя ў СССР (1928—1940). Першая пяцігодка (1928—1932). Сталін дамогся асуджэння правай апазіцыі (1929).
- Вялікая дэпрэсія (1929—1933/1939).
Навука і тэхніка
[правіць | правіць зыходнік]- Гукавое кіно (першы камерцыйны фільм — 1922).
- Тэлебачанне (механічная тэлевізійная сістэма — 1925).
- Пеніцылін (1928).
Вядомыя людзі
[правіць | правіць зыходнік]Палітыка
[правіць | правіць зыходнік]Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]Музыка і танец
[правіць | правіць зыходнік]- Айседора Дункан
- Ірвінг Берлін
- Луі Армстранг
- Дзюк Элінгтан
- Луіза Брукс
- Джордж Гершвін
- Кол Портэр
- Бесі Сміт
- Жазэфіна Бейкер
Мода
[правіць | правіць зыходнік]Жывапіс
[правіць | правіць зыходнік]- Казімір Малевіч
- Натан Альтман
- Васіль Кандзінскі
- Аляксей Яўленскі
- Сальвадор Далі
- Пабла Пікаса
- Рэнэ Магрыт
- Макс Эрнст
- Альфрэд Кубін
- Восіп Цадкін