9-a de septembro

La 9-a de septembro estas la 252-a tago de la jaro (la 253-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 113 tagoj restas.

Je la 9-a de septembro okazis, interalie:

• 9: Ĥeruska estro Arminio venkis en batalo de Varus tri romiajn legiojn de Publio Kvintilio Varo - Romia Imperio perdis Germania Magna, oriente de Rejno
• 337: Regopovon en Romia Imperio transprenis tri filoj de Konstantino la 1-a de la Romia Imperio (i.a. Konstantino la 2-a) - ili tri alprenis la titolon aŭgusto, kio faligis Dioklecianan sistemon de tetrarkio
• 533: Bizanca armeo de 15 000 viroj komandataj de Belizaro albordiĝis ĉe Caput Vada (moderna Tunizio) kaj ekmarŝis al Kartago
• 1000: Venko de sveda-dana ŝiparo super la norvega en marbatalo de Svold (en Sundo)
• 1087: Post morto de Vilhelmo la 1-a, la unua normandia reganto de Anglio, la tronon heredis lia filo Vilhelmo la 2-a
• 1310: Pollando: Słupsk ricevis renovigitan urborajton
• 1409: Pola reĝo Ladislao la 2-a Jogajlo eldonis en Wolbórz (proksime al Piotrków Trybunalski) alvokon direktitan al klerikoj kaj al kristanaj nobeloj kaj princoj kun 29 riproĉoj kontraŭ la Ordeno de germanaj kavaliroj
• 1438: Alfonso la 5-a iĝis reĝo de Portugalio
• 1493: Venko de turkoj super kroatoj en batalo de Krbava (proksime al Udbina)
• 1499: Vasco da Gama revenis al Lisbono el sia ekspedicio en Baraton
• 1513: Batalo de Flodden Field - decida venko de la angloj kontraŭ la skotoj
• 1543: En kastelkapelo de Stirling 9-monata Maria Stuart estis kronita kiel reĝino de skotoj
• 1619: Ferdinando la 2-a estis elektita imperiestro de Sankta Romia Imperio
• 1668: Parizo: premiero en la Reĝa Palaco de la komedio de Moliere L' Avarulo, bazita sur komedio de Plaŭto
• 1698: Venko de pola armeo en la lasta batalo en Podhajce (nun en Ternopila provinco) en pola-turka milito, kiu finiĝis 4 monatojn poste per traktato de Karlovic
• 1739: En Suda Karolino eksplodis la plej granda ribelo de sklavoj en britaj kolonioj de Nordameriko
• 1791: Ĉefurbo de Usono ricevis la nomon Vaŝingtono, omaĝe al la tiutempa prezidento George Washington
• 1801: En Sankt-Peterburgo oni komencis konstrui Katedralon de Kazana Dipatrino
• 1805: Napoleono Bonaparte dekretis nuligon, ekde la 1-a de januaro 1806, de la franca revolucia kalendaro
• 1813: En ĉeĥa Teplice oni subskribis prusan-rusan-aŭstran interkonsenton pri komuna militado kontraŭ Francio, likvido de Rejna Federacio, rekonstruo de la pozicio de Aŭstrio kaj disdivido de Varsovia Duklando
• 1825: Germana komponisto Ludwig van Beethoven donis sian lastan koncerton
• 1839: John Herschel faris unuan fotaĵon sur vitra plato
• 1850: Alta California iĝis Kalifornio, la 31-a ŝtato de Usono
• 1886: Svislando: subskribo de la Konvencio de Berno pri protekto de literatura kaj artisma kreado
• 1888: Paskinsulo aneksita de Ĉilio
• 1892: En Observatorio Lick usona astronomo Edward Emerson Barnard malkovris Amalteon, unu el satelitoj de Jupitero
• 1905: En la Rusia imperio estis eldonita dekreto pri aŭtonomeco de universitatoj kaj ilia rajto elekti rektorojn
• 1908: 1908: Daktiloskopio estis oficiale uzita en la ĉeĥaj landoj, kaj samtempe la pli malnova metodo antropometrio estis abolita
• Unua Mondmilito
  • 1914: Unua batalo de la Marno finiĝis - franca-brita armeoj haltigis germanojn marŝi okcidenten
• 1919: Hispana pasaĝerŝipo Valbanera sinkis dum uragano antaŭ Florido
• 1922: Greka-turka milito: turka armeo postkuranta grekojn eniris al Smirno
• 1923: En Pollando aperis katolika semajnrevuo "Gość Niedzielny" (Dimanĉa Gasto)
• 1928: Dua Pola Respubliko: premiero de la filmo Sinjoro Tadeo
• Dua Mondmilito
  • 1939: 9-a tago de la germana-pola milito: pola generalo Tadeusz Kutrzeba per atako de Łęczyca komencis batalon de Bzura, kiu haltigis germanan ofensivon al Varsovio; germana atako de la 4-a kirasita divizio kontraŭ Varsoviaj kvartaloj Wola kaj Ochota malsukcesis — Wehrmacht perdis duonon de siaj batalveturiloj (unuafoja uzo de benzinboteloj kontraŭ tankoj); distrikto Busko: dekkelkhora batalo de Bronina; Wehrmacht konkeris Lodzon, Kruszwica, Płock, Reda, Rzeszów; dutaga batalo de Iłża finiĝis; Luftwaffe atakis polajn unuojn apud Radom, Rzeszów kaj sude de Varsovio; pola Bomba Brigado atakis germanajn kirasitajn trupojn en la regiono Małkinia - Wyszków; masakro de 300 polaj militkaptitoj de infanterio en Ciepielów (proksime al Lipsko); germanaj aviadiloj bombis Łomża, Varsovio, Zamość, Siedlce, Łuków kaj Lublin; post retiriĝo de Pola Soldataro, en la tagoj 8-9 de septembro germanoj venĝe pro defendo de Kłecko pafmortigis ĉ. 300-320 loĝantojn; Sondergericht Bromberg/Speciala Juĝejo en Bydgoszcz estis fondita; Parizo: defendministro Edouard Daladier kaj pola ambasadoro Juliusz Łukasiewicz subskribis polan-francan pakton pri kreo de pola divizio; arestita ĉeĥa artisto Josef Čapek estis translokita al koncentrejo Dachau post pridemandado en praga malliberejo Pankrác
  • 1940: Germana okupado de Pollando: Supera Komandantaro de Wehrmacht sekrete ordonis koncentri armeojn en Ĝenerala Gubernio por prepari atakon kontraŭ Sovetunio; itala aviado bombis Tel-Avivon - 130 mortigitoj; Batalo de Anglio: pli ol 200 germanaj aviadiloj forflugis super Londonon, ĉ. 90 atingis la celon - perdoj: Brita Aerarmeo - 19, Luftwaffe - 28 aviadilojn; Usona Mararmeo mendis 210 ŝipojn, en tio 12 aviadilŝipojn kaj 7 submarŝipojn
  • 1941: Orienta Fronto: en Ukrainio germana 2-a Kirasita Gvardio rompis fronton kaj atingis regionon de Romni (Sumia provinco); interkonsento brita-soveta pri disdivido de Irano al okupaciaj zonoj (la norda — soveta, la suda — brita, la meza — neŭtrala); leĝo resumanta kontraŭjudajn rimedojn estas aprobita en Slovakio - la tiel nomata Juda Kodo
  • 1942: germana polico pafmortigis en Łomża 33 personojn pro konspira agado kaj en Łańcut 9 judojn; Operaco Reinhardt: germanoj transportis de Lublin al pereigejo Majdanek du mil judojn; Pola Rezistomovado: kontraŭspiona agentejo de Pola Enlanda Armeo pafmortigis en Varsovio laboriston de germana laboroficejo; japana aviadilo startanta de la ferdeko de submarŝipo ĵetis bombojn apud Brookings (Oregono) kaŭzante etan incendion de arbaro - unusola bombado de Usono dum la milito; soveta Ŝtata Defend-Komitato kreis la Belorusan Stabon de Partizana Movado intensigante partizanan militon kontraŭ germanoj, kaj enkondukis militleĝon en transkaŭkazaj respublikoj
  • 1943: Operaco Reinhardt: germanoj en koncentrejo Aŭŝvico kreis t.n. familian koncentrejon por judoj el la geto en Terezín; Militkrimoj: germana polico pafmortigis en Varsovio 10 virojn kaj dekkelkajn virinojn, en Kłock 8 kaj en Bielanka 6 personojn; soldatoj de Pola Enlanda Armeo atakis malliberejon en Garwolin, kaj partizanoj la labortendaron en Jaworzno; Aliancanoj alteriĝis apud Salerno en suda Italio; tagon post anonco de la kapitulaco de Italio Luftwaffe atakis italan ŝiparon, kiu evakuiĝis sur Malton - pro sinkigo de kirasŝipo Roma 1326 pereis (el 1948 oficiroj kaj maristoj), en tio admiralo Carlo Bergamini kun sia stabo; Orienta Fronto: trupoj de la 3-a Brjanska Fronto liberigis Ludinovon; Balkanoj: germanoj komencis senarmigi italajn taĉmentojn, kiuj foje rezistis — ankaŭ oni senarmigadis jugoslavajn kaj grekajn partizanojn; sekreta interkonsento inter Hungario kaj Britio; Irano deklaris militon al Germanio
  • 1944: Ribelo de Varsovio: interkonsentita kun germanoj plua dutaga evakuo de 8 mil volontuloj (ĉefe virinoj kun infanoj kaj maljunuloj) ekster Varsovion; diversarmila (artilerio, flamĵetiloj ktp) pripafado de suda Mezurbo kaj Czerniaków; germana generalo Hainz Rohr proponas kapitulacon; Ĉefkomandejo de Pola Enlanda Armeo konsideris pluan batalon sensenca, la krizo finiĝos la 11-an de septembro; taĉmentoj de la Naciaj Armitaj Fortoj de Pollando ĉirkaŭiris en distrikto Włoszczowski kaj frakasis partizanan taĉmenton de la Popola Armeo kun grupo de sovetaj partizanoj - ĉirkaŭ 30 komunistoj pereis kaj ĉirkaŭ 100 estis malliberigitaj (inter ili 60-on oni pafmortigis); registaro de Britio avertis germanojn per radio kaj en gazetoj pri farataj militkrimoj en Varsovio; Pola Komitato de Nacia Liberigo subskribis paktojn kun Belorusa Soveta Socialisma Respubliko kaj Ukraina Soveta Socialisma Respubliko — sekve de tio komunistoj devige deportis polojn de la antaŭaj Orientaj Limregionoj
• 1948: Proklamo de Korea Demokratia Popola Respubliko
• 1951: Pollando: en sia loĝejo en Varsovio estis mortigita de la Pola Subtera Ŝtato aktoro kaj propagandisto, kiu en la Pola Radio gvidis politikan-propagandan disaŭdigaĵon Fala 49 (Ondo 49), en kiu li kondamnis usonan imperiismon kaj pravigis procesojn kontraŭ la Anatemitaj Soldatoj
• 1954: Tertremo en norda Alĝerio, maksimuma laŭ skalo de Mercalli, mortigis ne malpli ol 1243 personoj kaj 5000 vundis
• 1965: Universitato Simon Fraser ekfunkciis en Burnaby, proksime al Vankuvero, en kanada provinco Brita Kolumbio
• 1969: Bardo de la Praga Printempo Karel Kryl forveturis al kantfestivalo en Okcidenta Germanio, kie li petis politikan azilon
• 1970: Premiero de la pola televida serio Kolumbanoj
• 1978: Mondaj heredaĵoj en Pollando: Salminejo Wieliczka estis enskribita en la liston de la Monda heredaĵo de Unesko
• 1991: Taĝikio deklaris sin sendependa
• 1993: En Oslo okazis reciproka agnosko inter Organizaĵo por Liberigo de Palestino kaj la ŝtato Israelo
• 1996: Konsilio pri la pola lingvo fondiĝis – unua prezidanto iĝis Walery Pisarek
• 1999: Libio: Deklaracio de Sirto pri kreo de Afrika Unio, kies celo estas realigo de panafrikanismo
• 2001: Sinmortiga atenco kontraŭ la "Leono de Panĝŝir, afgana gvidanto de Nord-alianco Ahmad Ŝah Masud - flanke de du araboj, kiuj ŝajnigis ĵurnalistojn
• 2001: Unix-tempo trapasis limon de miliardo da sekundoj
• 2002: Burunda enlanda milito: registara armeo masakris ne malpli ol 173 civilulojn en Itaba
• 2005: Usono: Colin Powell deklaris, ke li eraris pri la pruviloj, laŭ kiuj Irako havas amas-mortigajn batalilojn
• 2006: Apostola pilgrimado de papo Benedikto la 16-a al sia patrujo Germanio komenciĝis
• 2008: Asif Ali Zardari fariĝis prezidento de Pakistano
• 2009: Malfermo de la metroo de Dubajo - sen lokomotivestroj
• 2012: Barata Organizaĵo por Kosmo-Esplorado enorbitigis lanĉo-veturilon PSLV
• 2015: Elizabeto la 2-a iĝis la plej longe reganta monarko de la Unuiĝinta Reĝlando
• 2016: 2016: Al polaj kinejoj eniras prokrastata filmo "Smoleńsk" de reĝisoro Antoni Krauze, kiu dokumentas manipuladon de amaskomunikiloj rilate al klarigado de la kraŝo de la pola registara aviadilo super Smolensk en 2010, la plej tragika postmilita katastrofo/atenco en Pollando
• 2017: Ramush Haradinaj iĝis ĉefministro de Kosovo
• 2020: Belorusa Domo en Varsovio malfermiĝis
• Invado de Rusio en Ukrainion
  • 2022: 198-a tago de rusa agreso: Rusio per aviadilaj raketoj el sia teritorio detruis malsanulejon en Sumia provinco, estas mortigitaj viktimoj; Servo de Ukraina Sekureco publikigis en Telegram fotojn de liberigitaj en Ĥersona provinco Visokopilla kaj Balaklijo; Ukraina Aer-Armeo informis pri pafalterigo de 6 senpilotaj aviadiloj kaj helikoptero Ka-52; Ĝenerala Akuzisto de Ukrainio informis, ke ĝis nun 383 infanoj pereis, kaj 743 estis vunditaj pro militaj agoj — dum rusa pripafo de la centro de Ĥarkivo estis damaĝita antaŭlernejo, lernejo kaj eduka infancentro, 10 personoj estis vunditaj, inkluzive de 3 infanoj; urbestro de Melitopolo informis ke rusiaj retpiratoj provas per atakoj malfaciligi al infanoj virtualan lernadon
  • UN transdonos al loĝantoj de Ĥersono kaj ĉirkaŭaĵoj 1 400 kompletojn da materialoj, kiuj permesos renovigi por uzebleco damaĝitajn domojn, ankaŭ ili ricevos alian humanitaran helpon; Fondaĵo Happy Kids evakuis al Pollando 1 500 etajn ukrainojn; Konsilio de Eŭropa Unio agnoskis plenan suspendon de vizaj plifaciligoj por civitanoj de Rusio
• 2022: En Lodzo en la Muzeo de Polaj Infanoj — Viktimoj de Totalismo komenciĝis la unua scienca konferenco pri nereparaciigitaj germanaj krimoj kun prezento de la listo de 696 infanoj el estinta porinfana koncentrejo
• 2023: En Pollando kaj kelkdeko de landoj sur preskaŭ ĉiuj kontinentoj okazas 12-a Nacia Legado de la romano Ĉe Nemano de Eliza Orzeszkowa

• 214: Aŭreliano, imperiestro de la Romia Imperio, retiriĝinta el Dakio (m. 275)
• 384 - Flavio Honorio, imperiestro translokiginta ĉefurbon de Okcident-Romia Imperio al Raveno (m. 423)
• 1569: Jáchym Ondřej Šlik, ĉeĥa nobelo, luterano, viktimo de la amasa malnovurba ekzekuto en Prago (m. 1621)
• 1571: Apollonia Radermecher, germana flegistino kaj ordenfondintino (m. 1626)
• 1578: Ferdinando la 2-a, reĝo de Ĉeĥio, Hungario kaj de la Sankta Romia Imperio (m. 1637)
• 1583: Girolamo Frescobaldi, itala komponisto kaj orgenisto de la baroko (m. 1643)
• 1585: Armand Jean du Plessis de Richelieu, franca kleriko, nobelo kaj ŝtatestro (m. 1642)
• 1618: Joan Cererols, hispana komponisto, konata de rekviemoj (m. 1680)
• 1708: Poul Egede, norvega-dana teologo, misiisto kaj tradukisto (m. 1789)
• 1737: Luigi Galvani, itala kuracisto, fiziologo kaj biofizikisto, kontribuinta al elektrokemio (m. 1798)
• 1754: William Bligh, brita maroficiro, komandanto de la ŝipo Bounty (m. 1817)
• 1769: Ivan Kotlarevskij, ukraina poeto kaj dramisto, kiu enkondukis vivan popolan lingvon al ukraina literaturo (m. 1838)
• 1778: Clemens Brentano, germana poeto (m. 1842)
• 1789: William Cranch Bond, usona astronomo, direktoro de Observatorio de la Universitato Harvard, inventisto (m. 1859)
• 1815: Johann Gottfried Piefke, germana komponisto de porsoldata muziko (m. 1884)
• 1821: August Köhler, germana pedagogo pri infanĝardenoj (m. 1879)
• 1828: Lev Tolstoj, klasikulo de la rusa literaturo (m. 1910)
• 1845: Ignác Acsády, hungara ĵurnalisto, verkisto kaj historiisto (m. 1906)
• 1850: Franz Joseph Zimmermann, saksa historiisto en Transsilvanio (m. 1935)
• 1855: Anthony Francis Lucas, kroata mineralogo, usona pioniro de nafta inĝenierarto (m. 1921)
• 1855: Houston Stewart Chamberlain, angla-germana filozofo kaj verkisto pri politika filozofio kaj naturscienco (m. 1927)
• 1871: Ivan Gubkin, rusia, sovetia geologo, membro de la Sovetia Akademio de Sciencoj (m. 1939)
• 1880: László Szepessy, hungara poeto, ĵurnalisto kaj instruisto, mortfalinta (m. 1915)
• 1894: Irén Gulácsy, hungara verkistino, membrino de Societo Petőfi (m. 1945)
• 1896: István Kozma, hungara vicgeneralo, ekzekutita kaj rehonorigita (m. 1951)
• 1896: Hujucz, ĉina redaktoro, verkisto, tradukisto, poligloto, komunisto kaj la plej influa esperantisto, kunfondinto de Ŝanhaja Esperanto-Asocio, societo Amikoj de Esperanto, kaj Ĉina Proleta Esperantista Unio, iniciatinto de "El Popola Ĉinio" kaj de esperantlingvaj disaŭdigaĵoj de Ĉina Radio Internacia, prezidanto de Ĉina Esperanto-Ligo (m. 1986)
• 1899: Brassaï, franca fotisto, verkisto, artisto (m. 1984)
• 1908: István Gábor, hungara ĵurnalisto, verkisto, viktimo de koncentrejo en Nordhausen (m. 1944)
• 1908: Cesare Pavese, itala verkisto kaj tradukisto (m. 1950)
• 1910: László Heinrich, hungara scienchistoriisto kaj verkisto (m. 1985)
• 1918: Oscar Luigi Scalfaro, prezidento de Italio (m. 2012)
• 1922: Witold Lesiewicz, pola reĝisoro kunlaboranta kun Andrzej Munk (m. 2012)
• 1922: Warwick Estevam Kerr, brazila agrikultura inĝeniero, entomologo kaj genetikisto (m. 2018)
• 1922: Manolis Glezos, greka ĵurnalisto, politikisto kaj historiisto pri Greka Rezistado (m. 2020)
• 1923: Daniel Carleton Gajdusek, usona biofizikisto kaj pediatro, Nobelpremiito pri esploro de prionoj (m. 2008)
• 1928: Ivor Mártha, rumania hungara kuracisto (m. 2007)
• 1929: Claude Nougaro, franca poeto kaj ĵazkantisto (m. 2004)
• 1931: Zoltán Latinovits, hungara inĝeniero kaj aktoro (m. 1976)
• 1933: Michael Novak, usona ekonomikisto, politikologo, politikisto (m. 2017)
• 1934: Nicholas Liverpool, prezidento de Dominiko (m. 2015)
• 1935: Ĥaim Topol, israela aktoro (m. 2023)
• 1941: Sándor Péter, rumania hungara redaktoro, libroeldonisto
• 1941: Dennis Ritchie, usona komputikisto, spertulo pri operaciumoj kaj Unikso (m. 2011)
• 1949: Susilo Bambang Yudhoyono, prezidento de Indonezio
• 1950: Ian Carter, brita esperantisto (m. 2024)
• 1953: József Kőrössi P., hungara verkisto, redaktoro, publicisto, libroeldonisto
• 1960: Hugh Grant, brita aktoro kaj produktoro
• 1963: Erzsébet Balogh, hungara pentristino, membrino de MAMŰ
• 1966: Adam Sandler, usona aktoro, komediisto, produktisto, komponisto, sinkronizanto kaj scenlibra aŭtoro
• 1975: Michael Bublé, kanada rokmuzika kantisto
• 1980: Michelle Williams, usona aktorino

• 276: Floriano, romia imperiestro, murdita (n. 232)
• 1000: Olavo la 1-a, norvega reĝo, vikingo (n. 968)
• 1087: Vilhelmo la 1-a, duko de Normandio, reĝo de Anglio (n. 1027)
• 1312: Otto la 3-a, duko de Malsupra Bavario, reĝo de Hungario (n. 1261)
• 1398: Jakobo la 1-a de Kipro, reĝo de Kipro (n. 1334)
• 1438: Duarte la 1-a, reĝo de Portugalio (n. 1391)
• 1488: Francisko la 2-a, lasta duko de sendependa Bretonio (n. 1435)
• 1513: Jakobo la 4-a, reĝo de Skotlando (n. 1473)
• 1569: Pieter Bruegel la pliaĝa, flandra renesanca pentristo (n. ĉirkaŭ 1525)
• 1583: Humphrey Gilbert, angla velisto, kreinto de brutala koloniigo de Irlando kaj Nordameriko (n. ĉirkaŭ 1539)
• 1596: Anna Jogajlido, reĝino de Pollando (n. 1523)
• 1606: Leonhard Lechner, germana komponisto (n. ĉirkaŭ 1553)
• 1624: Francisko Sforza, itala kardinalo (n. 1562)
• 1793: Peter Perez Burdett, angla kartografo, artisto, desegnisto (n. ĉirkaŭ 1734)
• 1809: August Ludwig von Schlözer, germana historiisto (n. 1735)
• 1829: Mihály Vitkovics, hungara-serba poeto, tradukisto (n. 1778)
• 1834: James Weddell, brita malkovristo kaj fokoĉasisto (n. 1787)
• 1841: Augustin-Pyrame de Candolle, svisa botanikisto kaj natursciencisto (n. 1778)
• 1866: Gergely Czuczor, hungara poeto, lingvisto, kunfondinto de Societo Kisfaludy (n. 1800)
• 1867: Julius Kröhl, usona inĝeniero kaj inventisto (n. 1820)
• 1890: Leopold Einstein, germana-juda religia instruisto, komercisto kaj verkisto, volapukisto sub kies influo la Nürnberger Weltspracheverein transiris al Esperanto, pioniro de Esperanto ekde posedo de la Unua Libro, aŭtoro de unua lernolibro de Esperanto kun korelativoj (n. 1834)
• 1894: Heinrich Brugsch, germana egiptologo, pioniro pri deĉifrado de simpligita skribsistemo (n. 1827)
• 1897: Ferenc Pulszky, hungara arkeologo, politikisto, verkisto (n. 1814)
• 1898: Stéphane Mallarmé, franca poeto, kunfondinto de simbolismo (n. 1842)
• 1901: Henri de Toulouse-Lautrec, franca pentristo (n. 1864)
• 1909: E. H. Harriman, usona fervoja entreprenisto (n. 1848)
• 1912: Jaroslav Vrchlický, ĉeĥa poeto kaj tradukisto, enestanta en Ĉeĥoslovaka Antologio (n. 1853)
• 1939: Józef Czechowicz, pola avangarda poeto, redaktoro, aŭtoro de radiodramoj (n. 1903)
• 1944: Károly Keresztes, hungara komponisto kaj gazetartikolo (n. 1891)
• 1944: Joseph Noulens, franca politikisto, prezidanto de Interaliancana Komisiono por Pollando dum la pola-ukraina milito (n. 1864)
• 1947: Victor Horta, belga arkitekto (n. 1861)
• 1970: Emília Csűrös, hungara verkistino (n. 1897)
• 1976: Juozas Mačernis, litova ĵurnalisto, ano de Kaŭna Esperanto-Societo, kunfondinto de Litova Esperanto-Asocio, Esperanto-vortaristo, redaktoro de "Litova Stelo", tradukisto de verkoj de Leo Tolstoj (n. 1891)
• 1976: Mao Zedong, prezidento de la Komunista Partio de Ĉinio, iniciatinto de Saltego Antaŭen kaj Kultura revolucio, ideologo de maoismo (n. 1893)
• 1981: Jacques Lacan, franca psikiatro, psikoanalizisto, reformisto (n. 1901)
• 1987: Gábor Garai, hungara poeto, tradukisto, enestanta en Hungara Antologio (n. 1929)
• 1990: Nicola Abbagnano, itala filozofo, reprezentanto de ekzistadisma skolo (n. 1901)
• 1990: Aleksandr Men, soveta, rusia ortodoksa kleriko, poligloto, religia filozofo, teologo-ekumenisto, murdita (n. 1935)
• 2000: Veerasamy Ringadoo, ĝenerala guberniestro kaj unua prezidento de Maŭricio (n. 1920)
• 2001: Ahmad Ŝah Masud, afgana komandanto, politikisto, kunfondinto de la Norda Alianco, murdita (n. 1953)
• 2003: Edward Teller, usona fizikisto, konata kiel la patro de la hidrogena bombo (n. 1908)
• 2005: Árpád Szabó, rumania hungara fizikisto-kemiisto, profesoro, akademiano (n. 1913)
• 2008: Rudolf Wolf, rumania hungara historiisto (n. 1951)
• 2018: Beat Richner, svisa pediatro kaj violonĉelisto (n. 1947)
• 2020: Shere Hite, uson-germana seksedukistino kaj feministino (n. 1942)
• 2024: James Earl Jones, usona aktoro (n. 1931)

• Festoj kaj rememoroj en Katolika Eklezio:
  • Sankta Petro Claver, sacerdoto
• Nacia tago en Nord-Koreio (fondiĝo de la Korea Popola Demokratia Respubliko: 1948)
• Nacia tago en Taĝikio, deklaro de la sendependeco (1991)
• Monda Tago FAS (angle: World FAS Day) – festata por konsciigi al estontaj patrinoj rezultojn de drinkado dum gravedeco, ĝian influon al evoluo de feto kaj estonte al ebla, neregula disvolvo de la infano

La 9-a de septembro estas (laŭ gregoria kalendaro):

• Dimanĉo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
• Lundo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
• Mardo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
• Merkredo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
• Ĵaŭdo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
• Vendredo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
• Sabato en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090.