Muzikarta Universitato Ferenc Liszt
| Muzikarta Universitato Ferenc Liszt | ||
|---|---|---|
 | ||
music academy (en)  konservatorio universitato  | ||
| Informoj | ||
| fondodato | 1875 | |
| fondinto(j) | Franz Liszt vd | |
| lando | Hungario | |
| urbo | Franz Liszt Academy of Music | |
| Estraro | ||
| gvidanto | Andrea Vígh | |
| retejo | Oficiala retpaĝaro [+] | |
La Muzikakademio Ferenc Liszt aŭ Muzikarta Universitato Ferenc Liszt estas signifa ŝtata universitato en Budapeŝto.
Historio
[redakti | redakti fonton]La Reĝa Muzikakademio estis fondita en loĝejo de Ferenc Liszt fare de ministro Ágoston Trefort en 1875. Jam en la sama jaro komenciĝis la instruado kun estreco de Ferenc Liszt kaj Ferenc Erkel. Oni trovis apartan palacon por la akademio. Post 4 jaroj jam ĝi funkciis en konstruaĵo ĉe Avenuo Andrássy, kiun oni nomas la malnova akademio. Ties orgeno estis konstruita en 1882. Komence de la 20-a jarcento la akademio jam estis tro malgranda por la muzikistoj-lernantoj. Oni konstruis pli novan en 1907 kun impona koncerta halo. En la malnova konstruaĵo nun funkcias muzeo, biblioteko kaj muzikinstituto. En 1971 la akademio ricevis la rangon kvazaŭuniversitato. Inter 2009 kaj 2013 la akademio estis plene renovigita.
Konstruaĵo
[redakti | redakti fonton]Arkitektoj de la nova trietaĝa akademio estis Kálmán Giergl, Szilárd Zielinski kaj Flóris Korb. La akademio situas inter trotuaroj. La granda koncerthalo estis farita el ferbetono, sed menciindas ankaŭ la malgranda koncerthalo. Sur la muroj estas videblaj freskoj de Aladár Körösfői-Kriesch, reliefoj kaj diversaj diversaj ornamaĵoj de Ede Telcs, vitraloj de Miksa Róth. Ekstere estas sidanta skulptaĵo 3 metrojn alta pri Ferenc Liszt fare de Alajos Stróbl.
Nomoj de la akademio
[redakti | redakti fonton]- Tutlanda Hungara Reĝa Muzikakademio (1875–1887, 1893–1918)
- Tutlanda Hungara Reĝa Muzika- kaj Teatra Akademio (1887–1893)
- Tutlanda Hungara Muzikarta Altlernejo (1918–1925)
- Muzikarta Altlernejo Ferenc Liszt (1925–2000)
- Muzikarta Universitato Ferenc Liszt (2007–)
Spite la nomŝanĝojn en la ĉiutaga parolo la nomo ĉiam estis la simpla Muzikakademio.
Honoraj prezidantoj kaj doktoroj
[redakti | redakti fonton]- fondinta prezidanto: Ferenc Liszt
- eternaj prezidantoj: Ödön Mihalovich, Jenő Hubay
- honoraj prezidantoj: Ernő Dohnányi, Ferenc Szabó (komponisto), Zoltán Kodály
- honoraj doktoroj: Lajos Bárdos, Pál Kadosa, Yehudi Menuhin, Antal Molnár (komponisto)
Rektoroj
[redakti | redakti fonton]- Ferenc Erkel (1875–1887)
- Ödön Mihalovich (1887–1919)
- Ernő Dohnányi (1919, 1934–1943))
- Jenő Hubay (1919–1934)
- Ede Zathureczky (1943–1957)
- Bence Szabolcsi (1957–1958)
- Ferenc Szabó (komponisto) (1958–1967)
- Dénes Kovács (violonisto) (1967-1980)
- József Ujfalussy (1980–1988)
- József Soproni (1988–1994)
- István Lantos (1994–1997)
- Sándor Falvai (1997–2004)
- András Batta (2004–2013)
- Andrea Vigh (2013–)
Honoraj instruistoj
[redakti | redakti fonton]- Eugen d'Albert
- Enrique Fernandez Arbós
- Lipót Auer
- Gergely Bogányi
- Zakhar Bron
- Pablo Casals
- Alfred Cortot
- Antal Doráti
- Edward Elgar
- Péter Frankl (pianisto)
- János Ferencsik
- Loránd Fenyves
- Annie Fischer
- Emil Gilels
- Alexander Glazunov
- Vincent d'Indy
- Robert Kajanus
- Erich Kleiber
- Ken-Iĉiro Kobajaŝi
- Zoltán Kocsis
- Éva Marton
- Joseph Marx
- Pietro Mascagni
- David Ojstraĥ
- György Pauk
- Goffredo Petrassi
- Jean-Pierre Rampal
- Dezső Ránki
- Steve Reich
- Ottorino Respighi
- Helmut Rilling
- János Rolla
- Paul Sacher
- Emil von Sauer
- András Schiff
- Peter Schreier
- Jean Sibelius
- János Starker
- Richard Strauss
- David Titterington
- Arturo Toscanini
- Zoltán Székely
- Tamás Vásáry
- Sándor Végh
- Sándor Veress
- Felix Weingartner
Elektitaj instruistoj
[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Listo de elektitaj instruistoj de Muzikarta Universitato Ferenc Liszt.- Emil Ábrányi (komponisto)
- Jenő Ádám
- István Antal (pianisto)
- Lajos Bárdos
- Béla Bartók
- Gyula Dávid (komponisto)
- László Dobszay
- Ernő Dohnányi
- Ilona Durigó
- Zsolt Durkó
- Ferenc Farkas (komponisto)
- Attila Garay
- Zoltán Horusitzky
- Jenő Jandó
- Pál Kadosa
- György Kurtág
- Gábor Lehotka
- Pál Lukács
- Ferenc Rados
- József Réti
- István Thomán
- Leó Weiner
Aliaj personoj
[redakti | redakti fonton]- János Kárpáti (bibliotekestro)
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Listo de elektitaj studentoj de Muzikarta Universitato Ferenc Liszt
- Liszt-muzikaltlernejo vajmara
- Universitato por Muziko kaj Drama Arto de Vieno