Çengeloğlu Tahir Mehmed Paşa

Çengeloğlu Tahir Mehmed Paşa (d. 1785 Hotin, ö. 1851 Saraybosna) II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinde görev yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 2 kez Kaptan-ı Deryalık yapmıştır. İstanbul'un Çengelköy semtine adını vermiştir.

Gençliğinde Cezayir ocağına girmişti ama İstanbul'a gelip Tersane-i Amire'ye girdi.^[1] 1826 yılında Yunan isyanını bastırmakla görevlendirildi. 1827 yılındaki Navarin Deniz Muharebesi sırasında Osmanlı donanmasının kaptanlarından biriydi. Savaştan 5 gemiyle kaçarak kurtuldu. 1826 yılında Tophane'de memur bulunduğu sırada topçu ve top arabacılığı ocakları lağvedildi.^[1]

1828 yılında patrona rütbesini aldı. 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nda bu rütbe ile katıldı. 1830 yılında topçu feriki rütbesi verildi. Yunan ve Fransız gemileri tarafından kuşatılan Sakız adasının yardımına gönderildi. Adayı kuşatmadan kurtardığı için Tersane Nazırı yapıldı.

17 Kasım 1832 tarihinde ilk kez Kaptan-ı Derya oldu. 4 yıl bu görevde kaldı. Nisan-Mayıs 1836 tarihleri arasında Trablusgarb'da hizmette bulundu. 11 Kasım 1836 tarihinde Tophane Müşiri olarak atandı.^[1]

Mart 1837'de Trablusgarb'a gidip bu eyaleti ıslah etti ve oradan Temmuz 1837'de ayrıldı. 5 Mart 1838 tarihinde "Meclis-i Vala" üyesi oldu.^[1]

21 Temmuz 1838 tarihinde Aydın Müşirliğine (Valiliğine) tayin edildi...

Daha sonra Abdülmecid döneminde 30 Mart 1841 tarihinde tekrar Kaptan-ı Derya yapıldı.^[2] Bu sefer 9 Şubat 1843 tarihine kadar 2 yıl bu görevi sürdürdü.

Kasım 1845'te Edirne valisi tayin edildi ve Haziran 1847'de bu görevden istifa ederek ayrıldı. Haziran 1847'de Bosna Valisi oldu. Temmuz 1851'de Bosna Valisi iken öldü. Naaşı İstanbul'a getirilerek Eyüpsultan'da gömüldü.

Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirmektedir:^[1]

Akıllı, tedbirli, cesur ve sert dilliydi.