Peter Sellers

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Peter Sellers

CBE
DoğumRichard Henry Sellers
8 Eylül 1925(1925-09-08)
Southsea, Portsmouth, İngiltere, Birleşik Krallık
Ölüm24 Temmuz 1980 (54 yaşında)
Londra, İngiltere, Birleşik Krallık
Milliyetİngiliz
MeslekAktör, Komedyen
Boy1,74 m (5 ft 9 in)
EvlilikAnne Howe (1951-1961; boşanma) 2 çocuk
Britt Ekland (1964-1968; boşanma) 1 çocuk
Miranda Quarry (1970-1974; boşanma)
Lynne Frederick (1977-1980; kendisinin ölümüne kadar)
Resmî sitehttp://www.petersellers.com/

Richard Henry Sellers ya da bilinen adıyla Peter Sellers (8 Eylül 1925, Portsmouth – 24 Temmuz 1980, Londra), İngiliz komedyen ve oyuncudur. Daha çok Pembe Panter film serisindeki Şef Müfettiş Clouseau karakteri, Dr. Strangelove filminde oynadığı üç ayrı rol ve Lolita filminin 1962'deki orijinal versiyonunda oynadığı Clare Quilty karakteriyle bilinmektedir. Ayrıca kendisinin sondan bir önceki filmi olan Being There filmindeki çocuk saflığına sahip olan Bahçıvan Chance karakteri ile bilinmektedir.

Sellers, BBC radyosundaki komedi programı The Goon Show ile ününü yükseltti. Onun çeşitli aksanlardaki (örn; Fransız, Hint, Amerikan, Alman, yanı sıra İngiliz yöresel aksanlar) konuşma yeteneği, komedi tesirli karakterler yelpazesini tasvir etmesindeki yeteneğiyle beraber, bir radyo karakteri ve sinema aktörü olarak başarısına katkıda bulundu ve ulusal ve uluslararası adaylıklar ve ödüller kazanmasına sağladı. Sellers'ın özel hayatı kargaşa ve buhranlarla ve içerisinde bulunduğu duygusal problemler ve madde bağımlılığı ile karakterize edildi. Dört defa evlendi. Bu evliliklerden ikisinden üç çocuğu oldu.

Gençlik yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Peter Sellers'ın Castle Road ve Southsea sıra evlerinin köşesindeki doğumyeri, Southsea. Mavi levhada "Peter Sellers, aktör ve komedyen burada doğdu" yazısı okunabilir."

Sellers, Southsea, Portsmouth'da bir şovmen ailesinde dünyaya geldi. Babası bir piyanistti.[1] Annesi bir Yahudi,[2] babası ise Protestandı.[3] İsmi Richard Henry olarak vaftiz edilmesine rağmen, ailesi devamlı onu Peter olarak çağırdı. Ölü doğan erkek kardeşinin sonucunda[4] ve Bryan Forbes'e göre "karakterinin şekillendiği yıllar boyunca, tamamıyla annelik sevgisinin içinde boğuldu". Kuzey Londra Katolik okulu St. Aloysius College'a devam etti. Ama babası Yorkshire doğumlu Bill Sellers (1900–1962) bir protestandı. Ve annesi Agnes Doreen 'Peg' née Marks (1892–1967) bir Yahudi idi. Sellers, boksör Daniel Mendoza'nın yeğeninin çocuğuydu. Anne kökenleri Londra'ya yerleşmiş Sefarad Yahudi topluluğu içerisindedir.[5]

Seller'ın hayat hikâyesini yazan Roger Lewis'e göre, Sellers katolikliğe ilgi duyuyordu, ama yatılı okula girmesinden bir müddet sonra, bir Yahudi olduğunu ve inanç konusunda bir muammaya sahip olmayan birisi olduğunu keşfetti. Sellers öğretmenlerinin onu bir Yahudi olarak atfettiğini söyledi. Bu öğretmenler daha sonra onun üstü kapalı antisemitik duyarlılığına yol açacak olan öğretmenlerdi. Hayatının son zamanlarında, Sellers'ın şöyle dediğine dair alıntı yapılmıştır, "Benim babam Church of England'a katı olarak bağlıydı ama annem Portekizli bir Yahudiydi ve Yahudiler inançlarını annelerinden alırlar."[6]

Varyete çemberinde, ailesine eşlik etti. Bu, Sellers'a, sonradan değeri anlaşılacak olan oyun yazma ve sahneye koyma sanatını öğrendi. Annesiyle birlikte Splash Me! dramını vodvil tiyatrosu Windmill Theatre'da sahne alarak oynadı.[7] Bununla beraber, ailesinin çelişkilerinin etkisiyle yetişti. Ve şov dünyası hakkında kararsız duyguları gelişti. Babası, Peter'ın eğlence alanında daha fazlasını elde edebileceği inancına sahip değildi. Hatta annesi daima Peter'ı cesaretlendirirken, babası Peter'ın kabiliyetinin sadece bir yol çöpçüsü olmaya yeteceğini ileri sürdü.[4]:18

Seller ilk işini 15 yaşında bir hademe olarak Ilfracombe'daki bir tiyatroda aldı. Sonra düzenli olarak terfi etti, gişe memuru, yer gösterici, sahne şefi asistanı ve ışık operatörü oldu. Aynı zamanda bazı küçük oyunculuk bölümleri için teklif aldı.[4] Sahne arkasında çalışmak ona Paul Scofield gibi ciddi aktörleri çalışırken görme şansı verdi. Aynı zamanda Derek Altman ile sıkı arkadaş oldu ve beraber Sellers'in ilk aktörlük deneyimi olan "Altman and Sellers," isimli oyunda sahneye çıktılar. Bu oyunda, ukulele çaldılar, şarkı söylediler ve şakalar yaptılar. Onlar ayrıca Dashiell Hammett'ın dedektif hikâyelerini okumayı severlerdi. Ve bundan ilham alarak kendi dedektiflik acentelerini kurdular. Potansiyel bir müşteri Sellers'ın sahte bıyığını yırtınca bu teşebbüsleri ansızın sona erdi.[4]

Sellers, tiyatrodaki düzenli sahne arkası işinde, "Joe Daniels and His Hot Shots" müzik grubuna ait bir bateri setiyle pratik yapmaya başladı. Joe Daniels onun çabalarını farkına varmaya başlayınca ona bazı pratik bilgiler öğretti.

II. Dünya Savaşı dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa'da savaş patlak verirken, Sellers bateristlik yeteneklerini geliştirmeye devam ediyordu. Bu babasını bile etkilemişti. Ve Sellers, Blackpool'da bir müzik grubuyla ilk bateristlik işini aldır.[4]:22

Sellers, gönüllü asker olduktan sonra II. Dünya Savaşı boyunca Kraliyet Hava Kuvvetleri'da havacı olarak görev aldı.[3] Onbaşılığa yükseldi. Düşük görme yeteneğinden dolayı iniş yeri ekibinde bulunması sınırlandırıldı. Asya'da ne kadar durduğunun belli olmamasına ve Sellers'in kendisinin uzaklığı abartabilecek olmasına rağmen, uzun yolculuğu Hindistan ve Myanmar'ı içine aldı.[4] Sellers ayrıca savaştan sonra Almanya ve Fransa'ya hizmet verdi.[4] Resmen görevi olmayan subayların yaşamlarında yaşadıkları boşlukta Sellers Entertainments National Service Association (ENSA)'a katıldı.[8] Bu kuruluş, babasının daha evvelden anlaştığı ve babasının Sellers'in bateristlik ve komedi yeteneklerini geliştirmesi için izin verdiği bir yerdi. 1945'te savaşın sona ermesi ile İngiliz göstericilerin 5'inin 4'ünden fazlası ENSA için çalıştı. Bu çalışmanın odağı fabrika işçileri ve askerlerin moralini yükseltmekti.[4]

Ara sıra Kraliyet Hava Kuvvetlerindeki üstlerinin taklitini yapardı.[4] Ve Dr. Strangelove filminde canladırdığı Lionel Mandrake karakterinin bu taklitlerden ilham aldığı söylenir.[9] Sellers, 1972'de Michael Parkinson'la yaptığı bir röportajda, askerde sahte bıyıkla ve kılık değiştirerek Subay Mess'in kılığına girdiğini ama daha sonra yaşlı subayların ondan kuşkulandığını anlatır. Goon Show'un Major Dennis Bloodnok karakterinin sesi bu dönemden gelmektedir.

Erken kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

The Goon Show

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: The Goon Show

1948 yılında askerin vazifesini bitirdikten sonra İngiltere döndüğünde işsizdi.[10] Ve müzikhollerde rutin stand-up gösterileri ile kendisini geliştirdi.[4] Sellers daha sonra BBC radyo prodüktörü Roy Speer'a telefon etti. Speer ile telefonda konuşabilmek için sesini Much Binding in the Marsh radyo programının yıldızı Kenneth Horne gibi değiştirdi.[10]

Bunun sonucunda, Sellers, Ray's a Laugh programında komedyen Ted Ray ile birlikte çalışmasını sağlayacak bir ses sınavına girdi. Sellers, 6 seride çalıştıktan sonra bu programdan ayrıldı.[11] Ve kendisinin asıl radyo işi olacak The Goon Show programına Spike Milligan, Harry Secombe ve Michael Bentine ile birlikte başladılar. Sonra bunu Sellers'ın televizyon ve film işleri izledi.

Kayıtlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1950'lerin sonlarında, Sellers, George Martin prodüktörlüğü ile iki komedi albüm kaydı yayınladı.[12] Bu kayıtlar The Best of Sellers ve Songs for Swinging Sellers ismiyle yayınlandı. 1958'de 10" formatında bir LP olarak yayınlanan çıkış albümü The Best of Sellers'ın albüm kapağı onu bir Rolls Royce arabasını cilalarken gösteriyordu. Bu albümdeki en popüler şarkılar "Balham, Gateway to the South" (bir seyahat parodisi) ve "Suddenly It's Folksong" şarkılarıydı. Songs for Swinging Sellers albümü 1959'da piyasaya sürüldü. Frank Muir ve Dennis Norden tarafından yazılan materyalleri ve Sellers'ın "Puttin on the Style" şarkısını seslendirmesini içeriyordu. "Shadows on the Grass" parçasında albüme Irene Handl konuk olarak katıldı. Müzikal direktörlük Ron Goodwin tarafından yapıldı.

1979'da, Sellers' Market ismiyle üçüncü albümünü piyasaya sürdü. Albüm kapağında Sellers, Financial Times ve Wall Street Times gibi iki tüccar gazetesi okuyan iki adamın arasında Finchley Press gazetesini okurken durmasını içeriyordu. Albüm ilk iki albümü kadar popüler olmamasına rağmen hâlen koleksiyoncular tarafından aranan bir albümdür.[13] Bu üç albüm, Sellers'ın sesini bir sürü komedi efekti için ne kadar esnek kullanabilme yeteneği olduğunu gösterdiği albümler olmuştur.

Film kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sellers, filmlerdeki başarısına İngiliz komedileri ile ulaştı. Bu filmlerin içerisinde The Ladykillers, I'm All Right Jack ve The Mouse That Roared bulunur. Sophia Loren'la birlikte oynadığı The Millionairess filmindeki Hindistanlı doktor tasviri ile dünyanın dikkatini üzerine çekmeye başladı. Film, George Martin'in prodüksiyonculuğunu üstlendiği hit tekli Goodness Gracious Me ve ardından gelen Bangers and Mash teklisine ilham verdi. Bu iki tekli içerisinde de Sellers ve Loren bulunur.

Lolita

[değiştir | kaynağı değiştir]

1962'de Stanley Kubrick Sellers'a Lolita filmindeki Clare Quilty rolünü James Mason ve Shelly Winters ile karşılıklı oynamasını teklif etti. Kubrick, Sellers'i ilk filmlerinden görmüş ve onun yetenek yelpazesi Kubrick'in ilgisini çekmişti. Aynı zamanda The Goon Show döneminde Sellers birçok ünlü insanın rolüne girerek etkileyerek kendini ispat etmişti. Bunların içerisinde Winston Churchill, the Queen ve Lew Grade vardı.

Bununla birlikte, Sellers, bir gözalıcı Amerikan televizyonu oyun yazarının sahnesinin onun yetenekleri ötesinde olduğunu hissetti. Ve rolü almak konusunda gerginlik yaşadı. Kubrick nihayetinde Sellers'ı sahneleri oynaması için ikna etti. Bununla beraber Kubrick, Amerikan jaz müzisyeni Norman Granz'ı senaryoda Sellers'ın oynayacağı kısımlarını kayda alması ve Sellers'a bunları dinletmek için tuttu. Böylece Sellers sese çalışabilecek ve kendine güveni gelişecekti.[14]

Erken kariyerindeki iyi prove edilmiş film rollerinin çoğunun aksine, Sellers, Kubrick tarafından karakterin tüm imkanlarını denemek için film çekimi boyunca doğaçlama yapmaya teşvik edildi. Dahası Sellers'ı yaratıcığının en yüksek noktalarında yakalayabilmek için, Kubrick genelde 3 kadar kamera kullandı. Sellers ve Kubrick, Sellers için birçok kılık değişikliği yarattı. Bunlar, motorlu araçlarla gezen devriye jandarma ve Alman psikolog gibi görünüşlerdi. Film çekimi esnasında, diğer aktörler ve kamera arkası ekibi Sellers'ın aktörlük yaparken gayet eğlendiğini fark ettiler. Ve Kubrick'e göre Sellers, sadece bir çizgi roman çoşkusunun durumu gibi, tasvir edilmiş olabilirdi.[14] Filmin görüntü yönetmeni, Oswald Morris ilaveten şöyle yorumladı, "En ilginç sahneler Sellers ile olanlardı, bunlar tamamıyla doğaçlamaydı."[14]

Sellers, Dr. Strangelove filminde 3 ayrı karakteri oynuyor.

Bu deneyimden ötürü, Sellers, Kubrick ile olan ilişkinin kariyerini en önemli ödüllerinden biri olduğunu düşündü.[14]

Dr. Garipaşk

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kubrick bir sonraki filmi Dr. Garipaşk için Sellers'a başrol önerdi. Sellers filmde birbiriyle tamamen zıt 3 farklı karakteri oynadı. Bu karakterler; A.B.D Başkanı Merkin Muffley, aşırı derecede alman aksanı ile konuşan nükleer bilim insanı Dr. Garipaşk ve Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin hava kuvvetleri yüzbaşı Mandrake rollerini oynadı. Sellers başlangıçta projeyi almak konusunda tereddütlüydü. Ama Kubrick, bu üç parçayı oynayabilecek daha iyi bir aktör olmadığına Sellers'ı inandırdı.[14]

Muffley ve Dr. Garipaşk karakterleri Kubrick'in özel efektleriyle aynı odada filme alındı. Sellers, orijinal oyuncu seçimlerine göre 4. bir rol oynayacaktı.[15] Bu rol filmdeki Major T. J. "King" Kong karakterinin rolüydü. Ama gereken sert Teksas aksanına hakim olamadı.[16] Ayrıca diğer üç rolü oynadıktan sonra bacağının kırılması üzerine bu rol Kubrick tarafından mecburen başka bir oyuncuya verildi.[15] Oynadığı üç rolün performansı ile En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı kazandı. Kubrick'in de serbestlik vermesiyle Sellers filmde diyaloglarının çoğunu doğaçlama tarzı oynadı.[16]

Pembe Panter

[değiştir | kaynağı değiştir]
Peter Sellers, Şef Müfettiş Clouseau rölüyle Pembe Panter filminde

1963 senesinde yönetmen Blake Edwards'ın çektiği Pembe Panter filminde başrolleri David Niven ve Robert Wagner canlandırdı. Lakin film piyasaya sürüldüğünde yan karakter olan Peter Sellers'ın oynadığı Müfettiş Clouseau karakteri ilk olarak çekim ekibinin daha sonra da seyircinin ilgisini ana karakterlerden daha çok çekti.[17] Sellers, Clouseau karakteri için bir kibrit kutusu üzerinde resmini gördüğü Matthew Webb'den esinlendi.[17] Manş Denizi'ni yüzerek geçen ilk adam olan Webb, resimde muazzam bıyığı ve gururlu duruşuyla Sellers'a ilham kaynağı olmuştu.[17] Sellers'ın ve senaryonun şekil verdiği karakter alabildiğine sakar ama gururlu, beceriksiz ama içgüdülerine olan güveniyle tüm olayları çözen bir karakterdi. Filmin gişe başarı kazanması ile yeni bir devam filmi çekildi ve film serilerine başlanmış olundu. Lakin bu devam filmlerinde senaryo Clouseau karakterine odaklandı.[17] Çünkü Sellers'ın oyunculuğu ve karakteri filmden daha fazla öne çıkmıştı. Ve yine filmden daha fazla öne çıkan bir isimde bestelediği müziklerle besteci Henry Mancini oldu. Filmlerde, Pembe Panter elmasını senaryo konusu olarak alan film ismilerinde Pembe Panter ismi kullanıldı. Diğerlerinde ise bu isim yer almadı.

İkinci Pembe Panter filmi, Karanlıkta Bir Çığlık ilk filmden yalnızca 3 ay sonra gösterime girdi. Bu filmde Edwards'ın DVD Box setteki röportajda söylediğine göre, Sellers film çekilirken ortadan bir haftalığına kaybolmuş. Bu durum Edwards'ı çok kızdırmış. Lakin Sellers döndüğünde, ona komik bir Fransız aksanı olan otel yöneticisinden bahsetmiş. Böylece Sellers'ın İngilizce canlandırdığı karaktere bu Fransız aksanı yerleştirildi.

Daha sonra çekilen Pembe Panter'in Dönüşü filminde Sellers, ilk kez abartılı bir Fransız aksanı kullandı. Yaptığı yanlış telaffuzlar bir güldürü öğesine dönüştü. Daha önceki performanslarında ise daha anlaşılır bir aksan çiziyordu. Bu filmde Clouseau karakterinin beceriksizliği de artan başka bir özellikti.

1970'lerde Pembe Panter ismi Müfettiş Clouseau ile anılır oldu. Daha sonra çekilen The Pink Panther Strikes Again filminde Dreyfus ve Clouseau karakterleri arasındaki dramatik anlaşmazlık seriler içerisinde en üst düzeye ulaştı. Film unutulmaz sahneleri ile sinema tarihine adını yazdırdı.

Bir sonraki film Pembe Panter'in İntikamı olmuştu. Bu filmden sonra Sellers hayata veda etti. Sellers öldükten sonra çekilen Trail of the Pink Panther filmi ise daha önce kullanılmamış Sellers'lı arşiv görüntüleri ve yeni çekilen görüntülerle kurgulanarak oluşturuldu.[18] Blake Edward filmin başına şöyle yazmıştı; "Peter'a... eşsiz ve tek Müfettiş Clouseau".[18] Sellers'ın dul kalan eşi, Lynne Frederick, filmin eski eşinin anısını aşağıladığını söyleyerek film prodüktörlerine başarılı bir dava açtı.[18]

Sellers ölmeden önce Şef Müfettiş Clousse olarak başka bir Pembe Panter filminde rol almaya hazırlanıyordu.[18] Romance of the Pink Panther isimli bu projeye başlayamadan hayata veda etti.[18]

Merhaba Dünya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sellers, kariyerinde komik adam olarak anılmak yerine ciddiye alınmak istiyordu.[1] Merhaba Dünya filmini kendini komik adam sıfatından ayıracak bir fırsat olarak düşündü. 1979 yılında, Sellers, Chance rolünü oynadı. Televizyon bağımlısı basit bir bahçıvanın kara komedisi, Merhaba Dünya, bazı eleştirmenler tarafından "Peter Sellers'ın dikkate değer kariyerinin taçlandırılan zaferi" olarak düşünüldü."[19] Aynı zamanda romancı Jerzy Kosinski içinde büyük bir başarı oldu. 1971'deki BBC röportajında, Sellers Chance rolünü oynamayı her şeyden çok istediğini söyledi.[19]

Kosinski, kitabın yazarı, romanın asla filme uyarlanamayacağını hissetti. Ama Sellers'ın başarılı olma şansı Kosinski'nin fikirlerini değiştirdi. Ve yazar Sellers ve yönetmen Hal Ashby'ye, senaryoyu kendisi yazması şartıyla, filmi yapmaları için izin verdi.[19] Film eleştirmeni Danny Smith'e göre, her şeye gözlerinin içi gülerek karşılık veren bir karakter olan Chance'in zihni, Peter Sellers'ta doğal bir merak uyandırdı."[20]

Sellers'ın performansı, bazı eleştirmenler tarafından başarı bulunarak övüldü; "anlamsızlığın nokta keskinliğinde hatasızlığı. Bu olağanüstü bir maharet",[4]:361 ve "...film'in fantastik öncül inandırıcılığı"..[21]

Sellers'ın film işindeki deneyimi onun için mütevazılığı ve gücüydü.[20] Film boyunca, oynadığı karakterden çıkmamak için röportajları reddederdi ve diğer aktörlerle bile mesafesini korurdu. Eve döndüğünde bile karakter içinde kalmaya çalışırdı.[20] Sellers, Chance'nin yürüşüyüşü ve sesinin karakterin en önemli özellikleri olduğunu düşündü. Ve role hazırlanırken, Sellers, saf ifadeyi mükemmelleştirmek için, bir teype kayıt alarak yalnız ya da eşiyle yürüdü. Ve sonra Ashby ile yürüdü. Ve apartman kapıcısı onu ifade etmek için "sözlerinin ardında çocuksu zihninin" olduğunu söylemek ihtiyacı duydu.."[20]

Eleştirmen Frank Rich, bu rolün bir hayli aktörlük yeteneği gerektirdiğini şu sözleri ile belirtti; "Karakter bölünmesini, Peter gayet enerji isteyen vokali ve jest teknikleri ile ifade etti... Daha küçük bir aktör; ruhsal bozukluğa sahip, göz alıcı ve zora başvuran bir karakter çizerdi... [Onun] zekası her zaman derindi, onun ekrandaki güveni daha büyüktü, onun tekniği çok daha fazla inceden inceye bilenmişti."[21]

Merhaba Dünya, Sellers'a 1960'tan beri en iyi eleştirilerini, ikinci bir Oscar Ödülü adaylığını ve bir Altın Küre'yi kazandırdı. Film piyasaya çıktıktan birkaç ay sonra Time dergisi Sellers hakkında "Who is This Man?" (Bu adam kim?) ismiyle bir baş makale yazısı yazdı. Kapak Sellers'ın oynadığı karakterlerin çoğunu gösteriyordu. Bunların içerisinde Chance, Quilty, Strangelove, Clouseau ve the Grand Duchess Glorianna XII vardı. Sellers, Richard Schickel tarafından yazılan makaleden hoşlandı. Ve dergi editörüne bir teşekkür mektubu yazdı."[4]:373

Bu filmle Oscar adayı olan Sellers kendisinin komedi dışında ciddi bir rolde oynayabileceğini tamamen kanıtlamış oldu. Eğer Sellers bu filmden sonra ölmeseydi, birçok Hollywood yapım şirketi ona ciddi ve komedi rolleri teklif etmeye hazılanıyordu.[22]

Diğer roller

[değiştir | kaynağı değiştir]
"Eğer benden kendimi oynamamı isterseniz, ne yapacağımı bilemem. Kim olduğumu ve ne olduğumu bilmiyorum."

Sellers sıklıkla kim olduğunu bilmediğinden bahsederdi. (2001)[23]

Yönetmen Billy Wilder müstehcen 1964 komedisi Kiss Me, Stupid için Sellers ve Dean Martin'i ortak yıldız olarak işe aldı. Film çekiminde geçen 6 hafta içerisinde Sellers kalp krizi geçirdi. Ve Wilder onun yerine Ray Walston'u getirdi.

Komedi filmi The Party'de tasvir ettiği beceriksiz Hint aktör Hrundi Bakshi karakterinden, Lolita gibi daha ciddi performanlara kadar değişik rollerde oynayabilen yetenekli bir aktördü.

Sellers, 1969'da, Amerikan televizyon serisi It Takes a Thief'in bir bölümüne katıldı. 1970'lerin başlarında Sellers ekonomik darboğaza girdi. Bununla beraber "gişe hasılatı zehiri" diye unvanlandırıldı.[24] Sellers asla Oscar kazanamadı. Ama I'm All Right Jack filmi ile BAFTA ödülü kazandı.

Sellers, 1977'de, The Muppet Show televizyon serisine katıldı. Kendisi olarak katılmamayı tercih etti. Çeşitli köstümlerle ve aksanlarla izleyici karşısına çıktı. Kermit the Frog, Sellers'a rahatlayabileceğini ve "kendisi" gibi olabileceğini söylediğinde. Viking başlığı, kemeri ve bir boks eldiveni giyen Sellers, Kraliçe Victoria gibi giyinmeye çalıştığını iddia edip şöyle cevap verdi; "Bir ben yok. Ben var olmadım. Bir zamanlar bir ben vardı. Ama onu cerrahi ile vücudumdan aldırdım."

Kişisel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sellers özel hayatını konuşmak konusunda isteksizdi. 1974'te Michael Parkinson'un kendi ismini verdiği televizyon programına katıldı. Bu programa kendisi değil de bir karakter olarak çıkmayı kabul etmişti. Sellers The Producers filmindeki bir Gestapo üyesi olan Kenneth Mars karakterini canlandırarak televizyon programına girdi. Birkaç satır ile karakteri oynamaya devam ettikten sonra rolden çıkarak yerine oturdu ve Parkinson programının en çok hatırlanan röportajlarından birini verdi.[25]

Evlilikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sellers ve Britt Ekland, 1964

Sellers dört defa evlendi ve üç çocuk sahibi oldu;

Spike Milligan Sellers'ın evliliklerine senaryosunda yer verdi ve 1972'deki "The Peter Sellers Discarded Wives Memorial" radyo şovunda bunlardan bahsetti.

Depresyon, madde bağımlılığı ve sağlık problemleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sellers'ın derinden gelen sanatsal ve kişisel başarısızlık yaşama kaygısı onu major depresif bozukluk hastalığına itterek acı çekmesine neden olduğu öne sürülür.[27] Ve madde bağımlılığının da bunu alevlendirdiği söylenir.[28] Onun uyuşturucu kullanımının, özellikle amil nitritler, 1964'teki kalp krizine katkıda bulunduğuna inanılır.[29] Sellers'ın kariyerindeki ve yaşamındaki zorluklar onu astrolog Maurice Woodruff ile periyodik muayenelere (danışma, konsültasyon) katılma arayışına teşvik etti.[4]

İlişkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer ünlülerle

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sellers'ın Beatles ikilisi George Harrison ve Ringo Starr ile düzenli bir arkadaşlığı vardı.[4] Harrison röportajlarında ara sıra Sellers'ın hikâyelerini anlatırdı. Bu hikâye Terry Southern'ından romanına uyarlanmıştı. Ve Paul McCartney tarafından yazılan Badfinger'ın film müziği "Come and Get It" içinde yer almıştı. Starr, White Album albümü kayıtları sırasında iki haftalık boşluğunu Sellers'ın yatında geçirdi ve orada "Octopus's Garden" parçasını yazdı. Starr aynı zamanda Sellers'a White Album'ün şarkılarının kabataslak kurgulanmış hallerini verdi. Bu kaset o öldükten sonra açık artırmaya çıkarıldı. Sellers, Laurence Olivier'in Richard III oyununu yorumlama tarzı ile "A Hard Day's Night" şarkısının bir cover versiyonunu seslendirdi. Yine "She Loves You" parçasını çeşitli şivelerde seslendirdi. Bunların içinde Dr. Strangelove, Doğu Londra şivesi ve İrlandalı diş doktoru sesi vardı.

Sellers, Playboy dergisi kapağında görünen ilk erkekti.[30]

Sellers'ın arkadaşları içerisinde aktör ve yönetmen Roman Polanski de vardı. Polanski'de onun gibi hızlı arabalar tutkunuydu. Sellers'ın Sophia Loren ile yakın bir ilişkisi vardı. Ama onların aşk ilişkileri tamamına ermedi.[31] Sellers Playboy dergisi kapağına çıkan ilk erkekti.[30] Dergi kapağına Nisan 1964'te Karen Lynn ile birlikte çıktılar.

Sellers bir farmasondu. 3098 numaralı Chelsea locasının üyesiydi. Bu locanın üyeleri ünlüler ve sahne sanatları icra edenlerdi. Bu nedenle Sellers'ın birkaç aktör ve komedyen ile sosyal ilişkileri olduğu söylenebilir.[32]

Kraliyet ailesiyle

[değiştir | kaynağı değiştir]

Britt Ekland, True Britt isimli otobiyografisinde Sellers'ın Kraliyet Ailesi ile yakın ilişkileri olduğundan bahseder. Ekland şöyle der: "Ben Sellers'ın Britanya monarşisi ile ilişkisinden tamamen habersizdim. Biz evlendikten sonra bir ikindi vaktinde önemli bir işi olduğunu söyleyerek ortadan kayboldu. Daha sonra öğleden sonrasını Clarence House'da Ana Kraliçe ile birlikte çay içerek geçirdiğini öğrendim" [33] Ayrıca Sellers Princess Margaret ile yakın arkadaştı.[34] Margaret, Sellers'ın ev görüntülerinden birinde görünmektedir.

Otomobil saplantısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sellers'ta hayatı boyunca bir otomobil saplantısı vardı ve Sellers'ın arkadaşı olan Graham Stark'ın yönettiği bir kısa film olan Simon Simon'da bu saplantının kısa bir parodisi yapıldı. Arabalara karşı olan aşkı The Goon Show dizisinin "The Space Age" bölümündede bahsi geçti. Bu bölümde Harry Secombe Sellers'i "Aman tanrım, bu Peter Sellers! Bir arabayı bir aydan fazla elinde tutarak kendi rekorunu kırdı!" diyerek tanıttı. "The Last Goon Show of All"'da sunucu Andrew Timothy onu "Mr. Sellers will now sell a gross of his cars and take up a dramatic voice" diyerek sahneye davet etti.

Kişisel anlaşmazlıkları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı insanlara göre Sellers ile arkadaşlık yapmak zor ve emek isteyen bir işti. Ve Sellers, bazı yönetmenlerle ve oyuncular arkadaşları ile anlaşmazlıklar yaşadı. Arkadaşı ve yönetmen Blake Edwards ile gergin bir ilişkisi vardı. İkili Pembe Panter serisi ve Tatlı Budala filminde birlikte çalışmışlardı. İkili bazen film boyunca birbirleriyle konuşmazlardı.[4]

Sellers I Love You, Alice B. Toklas filminde aktris Jo Van Fleet'e karşı zalim ve saygısızdı.[35] Bir ortamda, Van Fleet onun evine gelmesi için yaptığı daveti reddetmişti. Bunu çok geçmeden film çekiminde süregelen ikili arasındaki anlaşmazlıklar izledi. Bu Sellers'ın Van Fleet'i aktörler ve çekim ekibi önünde uzun azarlamalarına başlamasına sebep oldu.[4]

Sellers' difficulties to maintain civil and peaceful relationships also extended into his private life. Sonradan eşi olacak Britt Ekland'a kıskançlığı yüzünden saldırdı.[4] Sellers bazen evliliklerinin başarısız olması konusunda kendisini suçladı. 1974'te Parkinson röportajında şöyle söyledi: "Ben birlikte yaşaması kolay biri değilim.".

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sellers'ın 1973 yılında Londra'daki evinde çekilmiş bir portresi

1964 yılında, Sellers 38 yaşındayken, birkaç gün içerisinde seri kalp krizleri geçirdi.[36] Bu ciddi krizlerde 8 kez klinik olarak yaşama geri döndürüldü.[37] Krizler onun kalbinde kalıcı hasarlara yol açtı. Sellers batının tıbbı tedavisinin yerine psişik doktorlara danışmayı tercih etti. Ve kalbinin durumundaki kötüleşme 16 yıl boyunca devam etti.[22] 1977 yılında eşi Lynne Frederick ile Fransa'da çıktıkları balayından dönerken uçakta, ikinci bir büyük kalp krizi geçirdi, bunun sonucunda kalp atışlarının düzenlenmesi için kalp pili kullanmak zorunda kaldı.[37][38] Doktorların Sellers'a kariyerini yavaşlatması tavsiyelerine karşın Sellers bunu reddetti.[39] Ve yaşamını oldukça uzatacak doktor talimatlarını ve açık kalp ameliyatını reddetti.[4]

1980 yılında, Sellers 23 Temmuz günü Los Angeles'tan Goon Show partnerleri, Spike Milligan ve Harry Secombe ile tekrar biraya gelmek ve bir tatil yapmak için ayrıldı.[40] Grup için 25 Temmuz'da Londra'da bir akşam yemeği ayarlanmıştı. Ama 23 Temmuz'da, Sellers ciddi bir kalp krizi ile Dorchester Hotel'deki odasında yıkıldı ve komaya düştü.[37] Sellers, hep 75 yaşında uykusunda öleceğini düşünürdü.[1] Lakin, 54 yaşındayken 24 Temmuz 1980 tarihinde Londra Hastanesi'nde geceyarısından sonra hayata gözlerini yumdu.[40] Geriye dördüncü eşi, Lynne Frederick ve üç çocuğu: Michael, Sarah and Victoria kaldı. Öldüğünde, 30 Temmuz'da Los Angeles'ta bir kalp ameliyatı için randevusu vardı.

Mirası ve etkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

“Being Sellers” (Türkçe: Sellers Olmak), isimli bir sahne oyunu 1998'de Avustralya'da ilk kez sahnelendi. Oyun, Aralık 2004'te New York'ta oynandı. 1995 yılında ise Roger Lewis'in “The Life and Death of Peter Sellers” biyografi kitabı yayınlanmıştı. 2004 senesinde bu kitap HBO film tarafından sinemaya uyarlanarak Karşınızda Peter Sellers ismi ile yayınlandı.[41] Sellers rolünde Geoffrey Rush oynuyordu.

Serisinin altıncı filmi olan Trail of the Pink Panther, Sellers öldükten sonra yönetmen Blake Edwards tarafından daha önceki filmlerin kullanılmamış çekimlerinden oluşan bir arşivden yararlanılarak çekildi. Filmin başında şu sözler yer aldı; "Peter'a... Tek ve biricik Müfettiş Clouseau."

2005 senesinde "The Comedian's Comedian" (Türkçe: Komedyenlerin Komedyeni) isimli bir anket yapıldı. Ankette Sellers, top 20 içinde 14. sırada yer aldı.[42] İngiliz komedyen Sacha Baron Cohen çoğu kez Sellers'tan kariyerinin başında fikirlerine şekil vermek için yeni ufuklar açan en kuvvetli güç olarak bahsetti. Cohen, Karşınızda Peter Sellers filmi için düşünülen isimlerden biriydi.[43]

Filmografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Peter Sellers filmografisi

Peter Sellers, kariyerin 80 tane film, dizi ve kısa filmde aktör olarak yer almıştır. Genelde kısa film veya skeç olan 6 adet eser yazmıştır. Nadir de olsa yönetmenlik, prodüktörlük ve editörlük gibi meslekleri de icra etmiştir. Bazı filmlerinde, film müziği şarkılarını başarıyla seslendirmiştir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Maslin, Janet (1 Ağustos 1980). "Peter Sellers' work not yet fully appreciated". The New York Times. Anchorage Daily News. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  2. ^ "Peter Sellers - Britannica Online Encyclopedia". 27 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2010. 
  3. ^ a b "Biography for Peter Sellers" (İngilizce). 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Sikov, Ed (2002). Mr. Strangelove: a biography of Peter Sellers. Pan MacMillan. ISBN 0283072970. 
  5. ^ Chapter One, Variety Lights, The Life and Death of Peter Sellers, Roger Lewis
  6. ^ Lewis, Roger. The Life and Death of Peter Sellers, Hal Leonard Corp. (1997) p. 22
  7. ^ Louvish, Simon (5 Ekim 2002). "Here, there and everywhere". The Guardian. Londra. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  8. ^ milne, alexander (25 Haziran 2010). "In memoriam: Peter Sellers (1925-80)". 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  9. ^ "DR. STRANGELOVE" (İngilizce). 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  10. ^ a b "Peter Sellers". BBC. 25 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2011. 
  11. ^ McKay, Mark (2002). "PERFORMERS: TED RAY". LAUGH MAGAZINE (İngilizce). Cilt 23. 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2011. 
  12. ^ Corliss, Richard (10 Şubat 2003). "That Old Feeling: Who Was Peter Sellers?". Time (dergi). 27 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  13. ^ "Sellers Market by Peter Sellers on MSN Music". Music.msn.com. 9 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010. 
  14. ^ a b c d e LoBrutto, Vincent. Stanley Kubrick: A Biography, Da Capo Press (1999) syf. 204-205
  15. ^ a b Berardinelli, James. "Dr. Strangelove" (İngilizce). 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  16. ^ a b "Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964) Trivia" (İngilizce). IMBD. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  17. ^ a b c d "The Pink Panther (1963) Trivia". IMDB. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011. 
  18. ^ a b c d e "Trail of the Pink Panther (1982) Trivia". IMBD. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2011. 
  19. ^ a b c Smith, Danny. "Giving Peter Sellers a Chance: Danny Smith talks to Jerzy Kosinski", Third Way, Şub. 1981 syf. 22-23
  20. ^ a b c d Dawson, Nick. Being Hal Ashby: Life of a Hollywood Rebel, Univ. of Kentucky Press (2009) syf. 147, 211
  21. ^ a b Rich, Frank. "Gravity Defied" 5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Time, Ocak 14, 1980
  22. ^ a b Siskel, Gene (23 Ağustos 1980). "Add 'Fu Manchu' To List Of Sellers' Turkeys" (İngilizce). The News and Courier. s. 57. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  23. ^ Kinn, Gail; Piazza, Jim. The Greatest Movies Ever, Black Dog Publishing (2008) syf. 127
  24. ^ Annette Slattery (16 Temmuz 2006). "Dead Comics Society — Peter Sellers". The Groggy Squirrel. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2007. 
  25. ^ Parkinson: The Interviews series
  26. ^ Lewis, Roger (1997). The Life and Death of Peter Sellers. Applause Books N.Y. ss. 111. ISBN 1-55783-248-X. 
  27. ^ Sikov, Mr. Strangelove: A Biography of Peter Sellers, p. 172
  28. ^ Sikov, p. 206
  29. ^ Lewis. The Life and Death of Peter Sellers, p. 184
  30. ^ a b "Seth Rogen To Grace Cover Of Playboy". Access Hollywood. 18 Şubat 2009. 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011. 
  31. ^ Sikov, p. 146
  32. ^ "MQ magazine on-line". Mqmagazine.co.uk. 1 Mayıs 1903. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010. 
  33. ^ "Page 58, True Britt by Britt Ekland". Amazon.co.uk. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010. 
  34. ^ ""Margaret: Unlucky in Love", BBC World News, 9 Şubat 2002". 30 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2011. 
  35. ^ Sikov, Ed (2002). Mr. Strangelove: a biography of Peter Sellers. Pan MacMillan. s. 280. ISBN 0283072970. 
  36. ^ "Peter Sellers Near Death From Severe Heart Attack" (İngilizce). Lewiston Morning Tribune. 8 Nisan 1964. s. 16. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  37. ^ a b c "Peter Sellers 'critically ill'" (İngilizce). Spokane Daily Chronicle. 23 Temmuz 1980. s. 5. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  38. ^ "Actor Sellers Better After Illness on Jet" (İngilizce). The Milwaukee Sentinel. 21 Mart 1977. s. 7. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  39. ^ "Peter Sellers dies at 54" (İngilizce). The Milwaukee Sentinel. 23 Temmuz 1980. s. 2. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  40. ^ a b "2 am: Peter Sellers dead" (İngilizce). The Glasgow Herald. 24 Temmuz 1980. s. 1. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2011. 
  41. ^ "Who Was Peter Sellers?" (İngilizce). 23 Kasım 2010. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  42. ^ "Cook voted 'comedians' comedian'". BBC News. 2 Ocak 2005. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2008. 
  43. ^ Saunders, Robert A. The Many Faces of Sacha Baron Cohen, Lexington Books (2007) syf. 22

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Peter_Sellers&oldid=33607446" sayfasından alınmıştır