Polyatomisch ion

Een polyatomisch ion (poly is Grieks voor veel) ook bekend als moleculair ion, is een geladen chemische verbinding: een ion dat wordt gevormd door de covalente binding tussen minstens twee atomen, afkomstig van meestal verschillende atoomsoorten.

Bekende voorbeelden van polyatomische ionen zijn het hydroxideanion (OH) en het ammoniumkation (NH4+).

Een polyatomisch ion kan vaak beschouwd worden als het geconjugeerde zuur of de geconjugeerde base van een neutrale molecule. Het sulfaation (SO42−) is hiervan een voorbeeld: het is namelijk afgeleid van zwavelzuur (H2SO4), dat zelf kan beschouwd worden als het hydraat van zwaveltrioxide.

Er bestaan in de scheikundige nomenclatuur twee regels die kunnen toegepast worden om polyatomische ionen te benoemen. Wanneer het prefix bi- wordt gebruikt, dan dient aan de brutoformule van het ion een waterstof (formeel een proton) toegevoegd te worden. De lading van het ion stijgt met 1 eenheid. Als alternatief voor bi- wordt meestal waterstof- als prefix toegevoegd. Een voorbeeld is het carbonaat-anion (CO32−): wanneer hieraan een waterstof wordt toegevoegd, ontstaat het bicarbonaatanion (meestal waterstofcarbonaat genoemd) met als brutoformule HCO3.

De tweede regel betreft het aantal zuurstofatomen in het ion (meestal van toepassing bij oxoanionen). Een voorbeeld vormen de (oxo)anionen van chloor:

Oxidatietoestand −1 +1 +3 +5 +7
Benaming chloride hypochloriet chloriet chloraat perchloraat
Brutoformule Cl ClO ClO2 ClO3 ClO4
Molecuulmodel

De achtervoegsels -ide, -iet en -aat slaan op de verschillende oxidatietoestanden die chloor kan aannemen.

Overzicht van de meestvoorkomende polyatomische ionen

[bewerken | brontekst bewerken]

Onderstaande tabel heeft een overzicht van veel voorkomende polyatomische ionen met hun brutoformule, structuurformule en moleculaire massa.

Anion Moleculaire massa (g/mol) Brutoformule Structuurformule
Acetaat 59,04402 CH3COO
Acetaat
Acetaat
Benzoaat 121,1134 C6H5COO
Benzoaat
Benzoaat
Waterstofcarbonaat (bicarbonaat) 61,01684 HCO3
Waterstofcarbonaat
Waterstofcarbonaat
Carbonaat 60,0089 CO32−
Carbonaat
Carbonaat
Azide 42,02065 N3
Azide
Azide
Cyanide 26,0174 CN
Cyanide
Cyanide
Hydroxide 17,00734 OH
Hydroxide
Hydroxide
Nitraat 62,0049 NO3
Nitraat
Nitraat
Fosfaat 94,971362 PO43−
Fosfaat
Fosfaat
Sulfaat 96,0626 SO42−
Sulfaat
Sulfaat
Chloraat 83,4512 ClO3
Chloraat
Chloraat
Bromaat 127,9022 BrO3
Bromaat
Bromaat
Cyclopentadienyl 52,07511 C5H5
Cyclopentadienyl
Cyclopentadienyl
Kation Moleculaire massa (g/mol) Brutoformule Structuurformule
Ammonium 18,03846 NH4+
Ammonium
Ammonium
Hydroxonium 19,02322 H3O+
Hydroxonium
Hydroxonium
Kwik(I) 401,18 Hg22+
Tropylium 91,13048 C7H7+
Tropylium
Tropylium