Anapidae

Anapidae
Simon, 1895
Okres istnienia: paleogen–dziś
66/0
66/0
Ilustracja
Samiec Zealanapis
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

pająki wyższe

(bez rangi) płytkowce
Nadrodzina

Araneoidea

Rodzina

Anapidae

Zasięg występowania
Mapa występowania
Przybliżony zasięg rodziny
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Samiec Novanapis spinipes; widok boczny
Samiec Novanapis spinipes; widok grzbietowy
Samiec Conoculus lyugadinus

Anapidae – rodzina pająków z podrzędu Opisthothelae i infrarzędu Araneomorphae. Obejmuje ponad 250 opisanych gatunków, cechujących się drobnymi rozmiarami i silnie wyniesioną głowową częścią karapaksu. Rozsiedlone są kosmopolitycznie, ale głównie w tropikach i strefie umiarkowanej półkuli południowej. Zamieszkują dno wilgotnych lasów. Znane od paleogenu.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Należą tu drobne pająki o ciele długości poniżej 2 mm[1][2], ubarwionym w różnych odcieniach brązu, żółtawego brązu, szarości lub błyszcząco czarno. Karapaks cechuje modyfikacja, w postaci silnie wyniesionej części głowowej. Oczy pary środkowo-przedniej są zredukowanych rozmiarów i wówczas oczu jest ośmioro albo są całkiem zanikłe i wówczas oczu jest sześcioro. Liczne gatunki mają w przednio-bocznych kątach nadustka dołki z polami gruczołowymi. Większość gatunków ma na przedzie wargi górnej ostrogę wchodzącą między szczękoczułki. U większości gatunków łącznik (pedicel) osadzony jest w obrzeżonym wpukleniu tylnej ściany karapaksu. Szczękoczułki zaś mają ząbki na obu krawędziach. Sternum jest tak szerokie jak długie lub dłuższe niż szersze. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej przedstawia się następująco: IV, I, II, III albo I, IV, II, III. Odnóża zakończone są trzema ząbkowanymi pazurkami; jedynie na dwóch początkowych parach odnóży Holarchaea pazurki są zredukowane. U większości organ tarsalny jest ukryty i wysklepiony. Opistosoma (odwłok) jest zwykle kulisty lub jajowaty. Z wyjątkiem Holarchaea oskórek opistosomy zawiera liczne sklerotyzacje, które, zwłaszcza u samców, przybierać mogą formę jednej lub więcej tarczy (skutum) na wierzchu oraz skutum wentralnego na spodzie, często otaczającego łącznik. Opistosoma wyposażona jest w sześć kądziołków przędnych, dobrze rozwinięty stożeczek, natomiast pozbawiona jest siteczka przędnego. Aparat kopulacyjny na nogogłaszczkach samca może być rozmaicie wykształcony. U samicy płytka płciowa może być rozwinięta w różnym stopniu, natomiast wewnętrzne narządy rozrodcze zwykle obejmują parę spermatek[2].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina kosmopolityczna, ale najliczniej reprezentowana w lasach strefy tropikalnej i strefy umiarkowanej półkuli południowej[2]. W Europie stwierdzono 5 gatunków[3]. Z terenu Polski nie wykazano żadnego[4], ale jeden gatunek, Comaroma simoni, występuje w krajach ościennych: Niemczech, Czechach i Słowacji[5].

Przedstawiciele rodziny prowadzą skryty tryb życia. Zasiedlają głównie warstwę ściółki, mchów i niskich paproci na dnie wilgotnych lasów. Niektóre gatunki konstruują drobne, koliste, poziomo zorientowane sieci łowne o średnicy od 2 do 3 cm, w części środkowej stożkowato wypchnięte[1]. Sieci te zlokalizowane są w warstwie ściółki lub nad powierzchnią wody[2]. Szczególnym przypadkiem jest Sofanapis – chilijski endemit, będący nieobligatoryjnym kleptopasożytem Austrochilinae. Żyje on grupowo w sieciach swoich gospodarzy, żerując na zdobyczy, która w nie wpada[6].

Taksonomia i filogeneza

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadzony został w 1895 roku przez Eugène’a Simona[7]. Bardziej współczesny jego zakres zdefiniowany został w 1977 roku przez Raymonda R. Forstera i Normana I. Platnicka[8]. W 1989 ci sami autorzy zrewidowali Anapidae Australazji i umiarkowanej Ameryki Południowej, opisując liczne nowe rodzaje i gatunki[1]. Jörg Wunderlich w 1986 proponował synonimizację z Anapidae rodzin Symphytognathidae i Mysmenidae[9], jednak w 2011 sam ten pomysł odrzucił[10]. W 2003 roku Karin Schütt zsynonimizowała z Anapidae rodzinę Micropholcommatidae[11], a w 2017 Dimitar Dimitrow i współpracownicy monotypową rodzinę Holarchaeidae[12]. W 2017 Ward Wheeler i współpracownicy opublikowali wyniki wielkoskalowej, molekularnej analizy filogenetycznej, które potwierdzają słuszność takich kroków, silnie wspierając monofiletyzm Anapidae obejmujących Micropholcommatinae i Holarchaea. Jako grupę siostrzaną dla Anapidae wskazują one Symphytognathidae[13].

W zapisie kopalnym znane od paleogenu[14].

Do rodziny tej należy 231 opisanych gatunków współczesnych, zgrupowanych w 58 rodzajach oraz 24 gatunki wymarłe, zgrupowane w 8 rodzajach[15][14]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c N. I. Platnick, R. R. Forster. A revision of the temperate South American and Australasian spiders of the family Anapidae (Araneae, Araneoidea). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 190, s. 1-139, 1989. 
  2. ↑ a b c d R. Jocqué, A.S. Dippenaar-Schoeman: Spider Families of the World. Tervuren: Musée Royal de l'Afrique Central, 2006, s. 68-69, 138-139, 166-167.
  3. ↑ Anapidae. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-12-10].
  4. ↑ Robert Rozwałka, Marzena Stańska: Check-list of spiders (Araneae) of Poland. [dostęp 2018-12-10].
  5. ↑ Comaroma simoni Bertkau, 1889. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-12-10].
  6. ↑ Martín J. Ramírez, Norman I. Platnick. On Sofanapis antillanca (Araneae, Anapidae) as a kleptoparasite of Austrochiline spiders (Araneae, Austrochilinae). „The Journal of Arachnology”. 27, s. 547–549, 1999. 
  7. ↑ E. Simon: Histoire naturelle des araignées. Paris: 1895, s. 761-1084.
  8. ↑ R.R. Forster, N.I. Platnick. A review of the spider family Symphytognathidae (Arachnida, Araneae). „American Museum Novitates”. 2619, s. 1-29, 1977. 
  9. ↑ J. Wunderlich: Spinnenfauna gestern und heute: Fossile Spinnen in Bernstein und ihre heute lebenden Verwandten. Wiesbaden: Quelle & Meyer, 1986.
  10. ↑ J. Wunderlich. Extant and fossil spiders (Araneae). „Beiträge zur Araneologie”. 6, s. 1-640, 2011. 
  11. ↑ K. Schütt. Phylogeny of Symphytognathidae s.l. (Araneae, Araneoidea). „Zoologica Scripta”. 32 (2), s. 129-151, 2003. DOI: 10.1046/j.1463-6409.2003.00103.x. 
  12. ↑ D. Dimitrov, L.R. Benavides, M.A. Arnedo, G. Giribet, C. E. Griswold, N. Scharff, G. Hormiga. Rounding up the usual suspects: a standard target-gene approach for resolving the interfamilial phylogenetic relationships of ecribellate orb-weaving spiders with a new family-rank classification (Araneae, Araneoidea). „Cladistics”. 33 (3), s. 221-250, 2017. DOI: 10.1111/cla.12165. 
  13. ↑ Ward C. Wheeler i inni, The spider tree of life: phylogeny of Araneae based on target-gene analyses from an extensive taxon sampling. Cladistics, wyd. 6, t. 33, 2017, s. 576-616, DOI: 10.1111/cla.12182.
  14. ↑ a b Jason A. Dunlop, David Penney, Denise Jekel, z dodatkowym wkładem: Lyall I. Anderson, Simon J. Braddy, James C. Lamsdell, Paul A. Selden, O. Erik Tetlie: A summary list of fossil spiders and their relatives. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern, 2018. [dostęp 2018-12-10].
  15. ↑ Family: Anapidae. [w:] World Spider Catalogue [on-line]. World Spider Catalog Association, 2018. [dostęp 2018-12-10].
Rodziny pająków
Mesothelae
Opisthothelae
Ptaszniki
(Mygalomorphae)
Pająki wyższe
(Araneomorphae)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anapidae&oldid=74209067”