Cieklin

Cieklin
wieś
Ilustracja
Widok na wieś od strony zachodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

jasielski

Gmina

Dębowiec

Liczba ludności (2023)

1239[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-222[3]

Tablice rejestracyjne

RJS

SIMC

0348097[4]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cieklin”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Cieklin”
Położenie na mapie powiatu jasielskiego
Mapa konturowa powiatu jasielskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cieklin”
Położenie na mapie gminy Dębowiec
Mapa konturowa gminy Dębowiec, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cieklin”
Ziemia49°38′53″N 21°23′20″E/49,648056 21,388889[1]
Strona internetowa
Kościół parafialny
Widok na Cieklinkę z Cieklina

Cieklinwieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Dębowiec[4][5]. Liczy ok. 1200 mieszkańców.

Integralne części wsi Cieklin[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0348105 Dydówka część wsi
0348128 Józefów część wsi
0348111 Pasterniki część wsi

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Cieklin.
Od 2008 roku funkcjonuje w Cieklinie Muzeum Narciarstwa im. Stanisława Barabasza.
W miejscowości ma swoją siedzibę parafia Św. Michała Archanioła, należąca do dekanatu Dębowiec, diecezji rzeszowskiej.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość odległa jest 18 km od Jasła i 19 km od Gorlic. Położona jest w dolinie potoku Bednarka, na pograniczu Beskidu Niskiego i Pogórza Jasielskiego. Od zachodu nad miejscowością wznosi się góra Cieklinka (512,8 m n.p.m.), a od wschodu Ostra Góra (366 m n.p.m.), na których znajdują się krzyże odnowione w 2000 r. Od południa rozciąga się masyw Magury Wątkowskiej, wchodzący w obszar Magurskiego Parku Narodowego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Cieklin powstał w XIII wieku, swoją nazwę otrzymał od swego założyciela Ciekła (Piekosiński). Miejscowość była własnością opactwa benedyktynów tynieckich. W XIV wieku zakonnicy toczyli spór o Cieklin z Jakubem ze Żmigrodu. Spór ten rozstrzygnął na korzyść klasztoru książę Władysław Łokietek w 1319 r.[6]. Długosz w „Liber Beneficiorum” podaje, że we wsi znajdował się kościół parafialny, zapewne drewniany, o którym jednak brak bliższych danych. Nową świątynię wzniesiono w 1631 r., a konsekrowano w 1640. W XV wieku Cieklin stał się własnością rycerską. Należał do Mniszchów, Ossolińskich, Stadnickich.

W 1595 roku wieś położona w powiecie bieckim województwa krakowskiego była własnością starosty krasnostawskiego Jana Mniszcha[7].

Poza uprawą roli i pasterstwem głównym zajęciem mieszkańców Cieklina było kamieniarstwo. Produkowano tu z miejscowego piaskowca stopnie schodów, płytki podłogowe, krzyże nagrobne, figury świętych i in. W połowie XIX w. popularna „Geografia (...) Galicyi i Lodomeryi” podawała przy haśle „Cieklin”, iż tam ...z kamienia posadzki na cały ten kraj robią (...) robią i statuy z kamienia, ale rzemieślników nie masz dobrych.[8]

W roku 1888 do Cieklina przyjechał Stanisław Barabasz (pierwszy zakopiański narciarz) by tu, zmuszony srogą zimą, wykonać pierwsze w Polsce narty. Po nieudanych próbach jazdy nie zniechęcił się i zabrał je do Krakowa. Tam jeździł po błoniach, następnie pod Kopcem Kościuszki, gdzie nauczył się zjazdów i zrozumiał całą przyjemność używania nart.

W 1889 r. nabył Cieklin Zygmunt Saryusz Wilkoszewski. Wybudował okazały murowany dworek i budynki gospodarskie, ale 4 lata później sprzedał je konwentowi norbertanek z krakowskiego Zwierzyńca. W 1898 r. z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Dierzyńskiego, rozpoczęto budowę nowego kościoła według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego[9]. Budowę zakończono 6 lat później. Poświęcony 14 października 1904 r. przez ks. biskupa przemyskiego św. Józefa Sebastiana Pelczara.

W czasie I wojny światowej 4 maja 1915 r. w okolicach Cieklina rozegrała się Bitwa o Cieklin[10], w której zginęło około 1000 żołnierzy.
Świadectwem tego są okoliczne cmentarze wojenne m.in.:

Wieś jest dobrze zagospodarowana: posiada pocztę, szkołę podstawową, gimnazjum, przedszkole, bibliotekę, ośrodek zdrowia, sklepy, małe zakłady usługowe i pracownie artystyczne (ceramika, szkło, witraże, kowalstwo).

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego[11].

Ludzie związani z Cieklinem

[edytuj | edytuj kod]

Z Cieklina pochodził przodek Piotra Cieklińskiego (1558–1604) – dyplomaty i dworzanina Jana Zamojskiego, pisarza i poety renesansowego, pierwszego polskiego komediopisarza.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17336
  2. Ludność gminy Dębowiec wg stanu na 02.01.2024 r.. debowiec.pl. [dostęp 2024-09-24].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 163 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Wyrokiem wydanym 9 lutego 1319 r. w Trzebini, Władysław Łokietek, rozstrzygając spór między komesem Jakubem podkomorzym sandomierskim, synem Wojciecha ze Żmigrodu, a klasztorem w Tyńcu, przysądził Cieklin opactwu tynieckiemu – Historia Cieklina
  7. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 111.
  8. Ewaryst Andrzej Kuropatnicki: Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi. Wyd. powtórne. Lwów: Nakładem Wojciecha Manieckiego, 1858, s. 29.
  9. Wowczak 2017 ↓, s. 75.
  10. Bitwa o Cieklin. na debowiec.eu
  11. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9, s. 269.
  • Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonika Kraków, 2017. ISBN 978-83-65080-63-9.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]